Легенда аб бедным д'ябле і адвакатах Сатаны
Шрифт:
— Я палохаюся, калі ты глядзіш у агонь.
— У агонь? Так, — ён паспрабаваў быў абняць яе, але яна адхілілася.
— Ты так добра працуеш. Калі б ты яшчэ быў добры.
— Да каго? Усё наваколле пустое.
Доўгае лясное возера. Яны сядзяць на ягоным беразе. Рогач абняў Дубраўку за плечы.
— Вось я ўжо дастаў быкоў, узараў і засеяў. Пчолы завяліся ў борцях. У нас усё ёсць. А ты не дазваляеш і дакрануцца да сябе.
— Нельга
Яна ўздыхнула:
— А павянчацца няма дзе. Папам тут няма чаго ўзяць.
Рогач крадкама чыніць крыж наадварот.
"Слава пеклу, — думае ён. — Іначай мяне б даканалі".
Сонца сядае ў возера. І раптам загучэў празрысты голас Дубраўкі:
Шыпшыннік і хатняя ружа Калісьці разам раслі, Кахалi друг друга, любiлi друг друга, Без друга жыць не маглі. Абняўшыся, ля агароджы Стаялi ўсю ноч да зары, І дзеткамі іх лічылі Вішня і ясень стары.Рогач перарваў песню, пацалаваўшы руку дзяўчыны.
— Не трэба, — просіць яна.
Барва дагарае на вадзе. Даляцеў аднекуль далёкі-далёкі звон.
— Кажуць, на дне глыбокіх азёр стаяць цэрквы, якія зніклі, - кажа Дубраўка. — Я б хацела пайсці ў адну такую… з табой. Там добра: не паміраюць з голаду, не забіваюць, не паляць.
Рэзкае, трохі жорсткае аблічча Рогача набліжаецца да яе аблічча.
— Я часам баюся цябе, — кажа яна. — Паслухай, гэта адтуль звон.
Рогач нахіляецца і цалуе яе.
— Што гэта? — неўразумела пытае яна, вызваліўшыся. — Сонца загарэлася? Радуга.
У яе кружыцца галава. І раптам слёзы пырснулі з яе вачэй. Разгублены Рогач абдымае яе, гладзіць косы.
— Ну, ну.
І, прыціснуўшы да сябе, кажа:
— Я зразумеў. Ты хочаш, каб я не ўхадзіў так хутка з тваёй падводнай царквы. Не сыходзіў з тваёй радугі. Так?
— Так.
— Добра. Сядзі ціха. Слухай звон.
Раніца. Над нядаўняй лядою падае снег. Першыя сняжынкі. Яны яшчэ не паспелі засыпаць густую шчотку руні. Рогач стаіць каля поля, разглядае яго. Сеў на кукішкі, пяшчотна пагладзіў чырванаватую рунь.
— Кхе-кхе, — чуе ён за спіною.
Паварочваецца — на пні сядзіць дзядок-лесавічок. Успёрся на сучкаваты кій. Зялёныя, дрымучыя вочы з насмешкай глядзяць на Рогача.
— З хлебам будзем? — пытае ён.
— З хлебам.
І тады лесавічок сіпіць горлам, нахіліўшыся наперад:
— Як па-твойму, "Браняносец Пацёмкін" новае слова ў кіно ці не?
Рука Рогача здрыганулася над рунню. Ён маўчыць, і выраз твару ў яго такі, быццам ён трапіў у пастку.
— Чаму не ўходзіш? — пытае лесавічок,
Рогач устаў:
— Выбірайся адсюль… Я павінен выхаяць яе.
— Гадуеш гуся? Ну-ну. — Скрогат крыва ўсміхнуўся. — А каралева пытала, чаму гэта я падарыў табе зайца.
— А ты?
— А я спытаў, чаму гэта яна падарыла табе жыццё.
Твар Рогача суровы.
— Мне добра тут. Чуеш, добра.
— Веру. Хутчэй дасягай самага добрага. А потым ідзі да каралевы і заработвай амністыю.
Ён усміхаецца:
— У пекле цёпла. Палаюць вогнішчы. Вакол смех. Ідзе гульня па буйнай.
Чырвоныя вуголлі ляжаць на далонях.
Рогач, здрыгануўшыся, з міжвольнай тугой агледзеў поле, рунь, якая стыне пад снегам, нізкія хмары.
— Катлы, — кажа Скрогат. — Вечны агонь, што скача…
— Мне халодна тут, — кажа Рогач. — У лесе халодна. А за лесам такая злосць, нянавісць… голад.
— Ну вось. А там Жупел нават спіць у агні. Не хочаш дзяжурыць каля катлоў — не трэба. Будзеш вучыць або яшчэ што.
Зачаравана слухае Рогач. І раптам узнік у ягоных вушах дурненькі, просты матыў песні:
Кахалі друг друга, любілі друг друга, Без друга жыць не маглі.— Прэч, — раўнуў ён.
Скрогат устае.
— Пакуль не спакусіш — можаш не ўхадзіць. Але тэрмін да раставання снягоў. Іначай давядзецца адабраць у цябе памяць аб Дубраўцы і дабрыні. Будзеш памятаць усіх, акрамя іх… І тады ты ўспомніш, хто клікаў цябе…
Ён знікае. Рогач у ярасці рынуў сякеру на ствол маладзенькай бярозкі.
Ссек, наступіў на яго нагой.
Хата. Раскошная, завешаная шкурамі. Вушакі разьблёныя. Жужыць кола пралкі. Рогач сядзіць, працягнуўшы рукі ледзь не ў самы ачаг.
Змоўкла кола. Вецер шпурнуў у акно цэлы зарад сняжынак.
— Апошняя завіруха ў гэтым годзе, — кажа Дубраўка.
— Але, — няўважна кажа ён.
Маўчанне. Толькі вые завея.
— Рогач, — кажа Дубраўка, — што з табою? Ты больш не кахаеш мяне.
— Чаму?
— З самага першага снегу ты такі чужы, халодны. Ты баішся ўзяць мяне за руку, сказаць цёплае слова. Прападаеш у лесе.
Рогач апускае вочы. Пакутліва змагаючыся з сабою, ён кажа:
— Ты ж сама хацела, каб я не спускаўся з тваёй радугі… Я і сам не хачу ўхадзіць. Нікуды не хачу ісці адсюль.
— Нашто табе ўхадзіць?
— Ты нічога не ведаеш… Ты як падснежнік… Якая яму справа да снягоў вакол?.. Якая яму справа, растаюць яны ці стаяць?
Яна пакінула пралку і падсела да яго на шкуры.
— Я разумею… Я зусім дурная… Ты ледзь не пайшоў… Бог з ёю, з царквою, што затанула… Я ж люблю, я ж кахаю цябе.