Нябожчыкава люстэрка

Кристи Агата

— Галоўны канстэбль таксама не можа пахваліцца сяброўскімі адносінамі з імі. Яго сувязі з крымінальнікамі заўсёды былі строга афіцыйныя. У мяне — не гэтак. Аднойчы я меў вельмі прыемную гутарку з рабаўніком. Ён расказаў мне цікавую штуку пра французскія вокны — трук, які часам можа выкарыстоўвацца, калі запор даволі свабодны.

Гаворачы, ён павярнуў ручку левага акна, прэнт пасярэдзіне выйшаў з адтуліны ўнізе, і Пуаро пацягнуў абедзве палавіны французскага акна да сябе. Ён шырока расчыніў іх, а потым зачыніў зноў — зачыніў, не паварочваючы ручку, каб прэнт

не апусціўся ў свой паз. Ён выпусціў ручку, хвілю пачакаў, а потым рэзка стукнуў знізу ўгору па цэнтры прэнта. Ад удару прэнт апусціўся ўніз у паз — ручка сама павярнулася.

— Вы бачыце, мадэмуазель?

— Думаю, так.

Сьюзен аж пабялела.

— Акно зараз зачынена. Немагчыма ўвайсці ў пакой, калі акно зачынена, але можна выйсці з пакоя, пацягнуць створкі звонку, потым стукнуць, як я зрабіў, і запор ідзе ўніз, паварочваючы ручку. Акно, такім чынам, шчыльна зачынена, і кожны, хто паглядзіць на яго, скажа, што яно было зачынена знутры.

— Гэта тое… — Голас Сьюзен злёгку задрыжаў. — Гэта тое, што адбылося ўчора вечарам.

— Думаю, тое, мадэмуазель.

Сьюзен з роспаччу сказала:

— Я не веру ніводнаму гэтаму слову.

Пуаро не адказаў. Ён падышоў да каміннай паліцы. Потым рэзка павярнуўся.

— Мадэмуазель, прашу вас быць за сведку. Я ўжо маю аднаго сведку, містэра Трэнта. Ён бачыў, як я знайшоў гэты маленькі асколачак люстра ўчора вечарам. Я казаў пра яго яму. Я пакінуў яго там, дзе ён быў, для паліцыі. Я нават сказаў галоўнаму канстэблю, што разбітае люстра — гэта важны ключ. Але ён не надаў значэння майму намёку. Зараз вы сведка таго, як я кладу гэты асколачак люстра (на які, памятайце, я ўжо звярнуў увагу містэра Трэнта) у маленькі канверт, — вось так. Сказана — зроблена. І я пішу на ім — так — і запячатваю. Вы сведка, мадэмуазель?

— Але… толькі… толькі я не ведаю, што гэта значыць.

Пуаро перайшоў на другую палавіну пакоя. Ён стаяў перад сталом і пільна глядзеў на раструшчанае люстра на сцяне насупраць.

— Я скажу вам, што гэта значыць, мадэмуазель. Калі б вы стаялі тут учора вечарам, гледзячы ў гэтае люстра, вы маглі б убачыць у ім, як адбывалася забойства.

12

Упершыню ў жыцці Рут Шэвені-Гарэ — зараз Рут Лэйк — прыйшла снедаць своечасова. Эркюль Пуаро быў у зале і адвёў яе ўбок, перш чым яна зайшла ў сталовую.

— У мяне ёсць адно пытанне да вас, мадам.

— Слухаю.

— Вы былі ў садзе ўчора вечарам. Ці ступалі вы хоць раз на клумбу, што за акном кабінета сэра Гервазы?

Рут здзіўлена паглядзела на яго.

— Так, двойчы.

— А! Двойчы. Як двойчы?

— Першы раз я рвала астры нейдзе каля сёмай гадзіны.

— Вам не здаецца, што гэта быў даволі дзіўны час, каб ірваць кветкі?

— Так, праўда. Я нарвала кветак учора раніцай, але Ванда сказала пасля гарбаты, што кветкі на стале не надта свежыя. Я падумала, што нічога, пастаяць і гэтыя, таму не нарвала свежых.

— Але ваша маці папрасіла вас нарваць? Праўда?

— Праўда.

Вось я і выйшла якраз каля сямі гадзін. Я нарвала кветак з гэтага боку бардзюра, бо наўрад ці хто-небудзь ходзіць тут, і таму не страшна сапсаваць выгляд.

— Ну, ну, а другі раз. Вы сказалі, што выходзілі другі раз?

— Гэта было якраз перад абедам. Я трошкі запляміла сукенку брыльянцінам — каля пляча. Ленавалася пераапрануцца, і ніводная з маіх штучных кветак не падыходзіла да жоўтай сукенкі. Я ўспомніла, што бачыла познюю ружу, калі рвала астры, і хуценька выйшла, знайшла яе і прыкалола да сукенкі.

Пуаро павольна кіўнуў галавой.

— Так, я памятаю, што на вас была ружа ўчора вечарам. Колькі было часу, мадам, калі вы сарвалі гэтую ружу?

— Я проста не памятаю.

— Але гэта істотна, мадам. Падумайце… Паразважайце…

Рут нахмурылася. Кінула на Пуаро быстры позірк і адвяла вочы.

— Я не магу сказаць дакладна, — нарэшце вымавіла яна. — Гэта мусіла быць — о, вядома — гэта мусіла быць недзе ў пяць хвілін дзевятай. Калі я вярталася назад, ідучы каля дома, то пачула гонг, а потым гэты дзіўны гук. Я паспяшалася, бо падумала, што гэта другі гонг, а не першы.

— А, дык вы падумалі гэта — і вы не спрабавалі адчыніць акно кабінета, калі стаялі там на клумбе?

— Калі папраўдзе, спрабавала. Я падумала, яго можна адчыніць, і будзе хутчэй увайсці такім чынам. Але яно было зачынена.

— Значыцца, усё зразумела. Я віншую вас, мадам.

Яна са здзіўленнем паглядзела на яго.

— Што вы маеце на ўвазе?

— Тое, што ў вас ёсць тлумачэнне на ўсё: зямля на вашых туфлях, вашы сляды на клумбе, адбіткі вашых пальцаў на вонкавым баку акна. Усё гэта вельмі падыходзіць.

Перш чым Рут паспела адказаць, па лесвіцы збегла міс Лінгард. На яе шчоках быў дзіўны пурпуровы румянец, і яна як бы нават трохі спалохалася, убачыўшы Пуаро і Рут побач.

— Прашу прабачэння, — сказала яна. — Што-небудзь здарылася?

Рут злосна адказала:

— Я думаю, містэр Пуаро звар'яцеў!

Яна прашмыгнула паўз іх у сталовую. Міс Лінгард павярнула здзіўлены твар да Пуаро.

Ён адмоўна паківаў галавой.

— Пасля снедання, — сказаў ён, — я растлумачу. Я хацеў бы, каб усе сабраліся ў кабінеце сэра Гервазы а дзесятай гадзіне.

Пуаро паўтарыў гэтую просьбу і ў сталовай.

Сьюзен Кардвэл кінула на яго быстры позірк, а пасля паглядзела на Рут. Калі Х'юга сказаў:

— Э? Што за ідэя? — яна рэзка штурхнула яго ў бок, і ён паслухмяна змоўк.

Паснедаўшы, Пуаро ўстаў і пайшоў да дзвярэй. Ён павярнуўся і дастаў вялікі старамодны гадзіннік.

— Зараз пяць хвілін дзесятай. Праз пяць хвілін — у кабінеце.

* * *

Пуаро абвёў поглядам усіх. Кола зацікаўленых твараў глядзела на яго. Усе тут, адзначыў ён, за адным выключэннем, і якраз у гэты момант тое выключэнне заплыло ў пакой. Лэдзі Шэвені-Гарэ ўвайшла мяккім плаўным крокам. Яна выглядала змучанай і нездаровай.