Нябожчыкава люстэрка

Кристи Агата

— Я іх зусім не ведаю. Х'юга зрабіў так, каб мяне сюды запрасілі.

— Дык вы сябруеце з Х'юга Трэнтам?

— Такі мой статус у гэтым доме: сяброўка Х'юга Трэнта. — Сьюзен Кардвэл усміхалася, працяжна вымаўляючы словы.

— Вы даўно знаёмы з ім?

— О, не, усяго нейкі месяц. — Яна зрабіла паўзу, а потым дадала: — Я тут у якасці нявесты.

— І ён прывёз вас пазнаёміць са сваімі?

— О, божа, зусім не так! Мы трымалі гэта ў глыбокай тайне. Я проста прыехала на разведку. Х'юга казаў мне, што іх сям'я — як вар'яцкі дом. Я вырашыла: прыеду сама і пагляджу. Небарака

Х'юга — мілы пястун, але ў яго не варыць як след галава. Становішча, ведаеце, было досыць крытычнае. Ні ў Х'юга, ні ў мяне — ніякіх грошай, а сэр Гервазы, галоўная надзея Х'юга, гарэў жаданнем ажаніць свайго пляменніка з Рут. Х'юга, ведаеце, трохі слабавольны. Ён мог згадзіцца на гэты шлюб, разлічваючы развесціся потым.

— Такая ідэя не вабіць вас, мадэмуазель? — мякка запытаўся Пуаро.

— Абсалютна. Рут магла б атрымаць усе і адмовіць яму ў разводзе ці яшчэ што. Я цвёрда рашыла: не зраблю і кроку ў Найтбрыдж Святога Поля, пакуль не змагу з'явіцца сюды, дрыжучы, з ахапкам лілеяў у руках.

— Дык, значыць, вы прыехалі вывучыць сітуацыю?

— Але.

— Еh bіеn! — сказаў Пуаро.

— Вядома, Х'юга меў рацыю! Усе ў гэтай сям'і ненармальныя! За выключэннем Рут, тая, як быццам, нармальная. Яна залучыла сабе прыяцеля і ставілася да ідэі шлюбу не з большым энтузіязмам, чым я.

— Вы маеце на ўвазе містэра Бараўза?

— Бараўза? Ды не! Рут не закахалася б у такога няшчырага чалавека.

— Дык хто ж быў прадметам яе захаплення?

Сьюзен Кардвэл памаўчала, працягнула руку па цыгарэту, запаліла і адказала:

— Лепей вы пацікаўцеся пра тое ў яе. Урэшце, што мне да таго.

Маёр Рыдл запытаўся:

— Калі апошні раз вы бачылі сэра Гервазы?

— Надвячоркам, калі была гарбата.

— Вы не заўважылі чаго-небудзь нязвыклага ў яго паводзінах?

Дзяўчына паціснула плячыма.

— Ён быў як заўсёды.

— Што вы рабілі пасля гарбаты?

— Гуляла ў більярд з Х'юга.

— Больш вы не бачылі сэра Гервазы?

— Не.

— А як вы ўспрынялі стрэл?

— З гэтым было трохі дзіўна. Разумееце, мне здалося, што быў першы гонг, таму я хуценька пераапранулася, выскачыла з пакоя, пачула, як я падумала, другі гонг і кінулася ўніз па лесвіцы. У першы вечар я спазнілася на адну хвіліну на абед, і Х'юга сказаў мне, што гэта амаль перакрэсліла нашы надзеі на Старога. Вось я і пабегла ўніз. Х'юга быў якраз перада мною, і тады пачуўся нейкі дзіўны трэск, і Х'юга сказаў: гэта корак ад шампанскага; але Снэл запярэчыў; дарэчы, і я не думала, што той гук даляцеў са сталовай. Міс Лінгард лічыла, што ён пачуўся зверху, але ўрэшце мы сышліся на зваротнай успышцы аўтамабіля, гурмой рушылі ў гасціную і забыліся пра гэта.

— Вам ніколі не прыходзіла, хоць на момант, думка, што сэр Гервазы мог застрэліцца? — запытаўся Пуаро.

— Ну, як такое магло прыйсці мне ў галаву? Стары, здавалася, цешыўся жыццём і сабою. Я не магла і падумаць, што ён зробіць такое. І не магу здагадацца, чаму ён гэта зрабіў. Відаць, толькі таму, што быў ненармальны.

— Нешчаслівая падзея.

— Вельмі, для Х'юга і мяне. Ён, як быццам, нічога не пакінуў Х'юга, ці амаль нічога.

— Хто вам сказаў гэта?

— Х'юга выпытаў

у старога Фобза.

— Ну што ж, міс Кардвэл… — Маёр Рыдл хвілінку падумаў. — Відаць, гэта ўсё. Як вы лічыце, міс Шэвені-Гарэ адчувае сябе дастаткова добра, каб прыйсці і пагаварыць з намі?

— О, я думаю, яна зможа прыйсці. Я скажу ёй.

Пуаро ўмяшаўся:

— Адну хвілінку, мадэмуазель. Ці бачылі вы гэта раней?

Ён працягнуў аловак, падобны на кулю.

— Ага, бачыла, калі мы гулялі ў брыдж сёння пасля поўдня. Гэта старога палкоўніка Бэры, я думаю.

— Ён забраў яго пасля робера?

— Чаго не ведаю, таго не ведаю.

— Дзякую, мадэмуазель. Гэта ўсё.

— Добра, я скажу Рут.

Рут Шэвені-Гарэ ўвайшла ў пакой, як каралева. Твар яе быў свежы, галава высока ўзнята. Але вочы, як і вочы Сьюзен Кардвэл, пазіралі ўважліва. На ёй была тая ж сукенка бледна-абрыкосавага колеру, што і тады, калі Пуаро прыехаў. Сукенку аздабляла прышпіленая да пляча ружа густога колеру самон [15] . Гадзіну назад яна была свежая і яркая, а цяпер прывяла.

— Дык што?.. — абазвалася Рут.

15

Аранжава-ружовы колер.

— Мне вельмі няёмка турбаваць вас, — пачаў маёр Рыдл.

Яна перабіла яго:

— Вядома, вы павінны патурбаваць мяне. Вы павінны патурбаваць кожнага. Аднак, я магу сэканоміць ваш час. Я ўяўлення не маю, чаму Стары скончыў жыццё самагубствам. Адзінае, што магу вам сказаць: гэта ані не падобна на яго.

— Вы не заўважылі ў яго сённяшніх паводзінах чаго-небудзь нядобрага? Ці не быў ён у дэпрэсіі або празмерна ўзбуджаны — ці хоць што было анармальнае?

— Не думаю. Я не заўважыла…

— Калі вы апошні раз бачылі яго?

— Калі мы пілі гарбату.

Пуаро спытаўся:

— Вы не заходзілі ў кабінет — пазней?

— Не. Апошні раз бачыла яго ў гэтым пакоі. Ён сядзеў вось тут.

Яна паказала на крэсла.

— Зразумела. Вам знаёмы гэты аловак, мадэмуазель?

— Аловак палкоўніка Бэры.

— Вы яго бачылі нядаўна?

— Я сапраўды не памятаю.

— Вам вядома што-небудзь пра… нязгоду паміж сэрам Гервазы і палкоўнікам Бэры?

— Вы маеце на ўвазе гісторыю з «Пэраган рабэ компані»?

— Але.

— Думаю, што так. Стары быў раз'юшаны гэтым!

— Ён, магчыма, лічыў, што яго ашукваюць?

Рут паціснула плячыма.

— Ён нічога не разумеў у фінансах.

— Ці магу я задаць вам пытанне, мадэмуазель, — сказаў Пуаро, — трохі дзёрзкае пытанне?

— Вядома, калі вы жадаеце.

— Яно такое: ці шкадуеце вы, што ваш… бацька памёр?

Яна са здзіўленнем паглядзела на яго.

— А як жа, шкадую. Я не ўпадаю ў сентыментальнасць, але мне будзе не хапаць яго… Я любіла Старога. Так мы, Х'юга і я, называлі яго заўсёды. «Стары» — разумееце, нешта некшталт першабытнага антрапоіда-малпы — сапраўднага патрыярха радавой справы. Гэтыя словы гучаць як быццам непаважліва, але за імі — глыбокая прыхільнасць. А так ён быў самы безгаловы асёл на свеце!