Пастка для пярэваратня
Шрифт:
— Табе хто казаў?
— І я ад Яся чуў.
— Паўлін — гэта што? Янка паціснуў плячыма.
— Мабыць, птушка.
— А вось тое, што я ведаю, вы не ведаеце, — пахвалілася Алеся.
— Што? — аж рот разявіў Мацей.
— Ясь нашу Паўлінку кахае, — сказала Алеся.
— Не веру, што Ясь кахае вашу Паўлінку, — прамовіў Мацей. — Ён вой. Яму з крыжакамі трэба біцца.
Алеся тупнула босаю нагою.
— Кахае. Сам мяне ўчора прасіў, каб Паўлінку з хаты паклікала.
— Хлусіш.
— Калі яшчэ
Янка паўшчуваў:
— Вы не вельмі. Разбубніліся, што чмялі. Дамоў пара.
— А я ведаю, што ў крыжакоў ёсць арбалеты, — прагаварыў Мацей.
Янка прамаўчаў. Пра такую зброю і ён чуў. Ведаў, што з арбалета страляюць драўлянымі стрэламі з жалезным наканечнікам. Аж на трыста — чатырыста крокаў.
— Арбалет далёка страляе. Стралой з арбалета можна нават рыцарскія латы прабіць, — зноў сказаў Мацей.
— Ну і што? — зірнула на яго Алеся. — Ясь суліцу кіне далёка і таксама рыцарскія латы праб'е. Мне тата сказаў.
— Табе казаў, а мне… А мне… — стаў наступаць на яе Мацей.
Алеся нечакана піскнула, нібы птушанё:
— Крыжакі!
Янка азірнуўся і зніякавеў. На ўскрайку лесу скупіліся коннікі ў белых балахонах, на якіх — чорныя крыжы. У пярэдняга конніка на шлеме пер'е, няйнакш, паўліна, пра якога нядаўна казалі. А над галавою аднаго з коннікаў сцяг, на якім вымалявана страшная Крывавая Рука. Так блізка Янка яшчэ не бачыў ворагаў, але адчуў, кожнай клетачкай адчуў, што гэта бяда, што трэба ратавацца як мага хутчэй.
«Татка-а!» — хацелася крыкнуць яму, хацелася прыціснуцца да бацькі, як у тыя зімовыя ночы, калі слухаў, як вые, пераклікаецца воўчая зграя. Але ж — крычы не крычы — бацька не пачуе. Далёка ён.
— Братка, мне страшна, — прашаптаў Мацей.
— Бяжым. У лазнякі… Там човен…
Янка схапіў за руку Алесю, пацягнуў за сабою. А яна (ну й дурніца!) упіраецца, хлімкае:
— Пачакай. Торбачку са шчаўем забылася. Торбачку…
Ззаду завылі, нібы галодная воўчая зграя. Янка азірнуўся. Прыгнуўшыся, імчацца. Уперадзе — страшная Крывавая Рука. Кроплі крыві, здаецца, важкія, што раса, на траву падаюць. Здаецца…
Здаецца… Ці сапраўды? Няма як марудзіць.
— Бяжым!
Яны прыпусціліся бегчы. Хутчэй, яшчэ хутчэй. Ззаду тупат капытоў. Страшная Крывавая Рука даганяе. А воўчая зграя вые, вые. Стоязыка.
— Братка-а! Братка-а! — загаласіў Мацей. А гэтая, малая, Алеся, скнарыцца:
— Я не магу. Я так хутка не магу.
Як і раней, свеціць сонца, блішчыць, дзе спакойна, дзе вірліва, імкнецца ўдалеч рака, зялёная трава пяшчотна лашчыць ногі. Ды вось даганяе Крывавая Рука. «Тух-тух-тух…»— цяжка стукаюць капытамі коні. «Тух-тух-тух…» — стукае ў скронях.
— Братка-а-а! Братка-а-а!.. — Мацей галосіць аднатонна, быццам кацянё, якое ў густой траве сядзіць, пакінутае, дарогі дамоў не ведае.
— Не
Бліжэй, гучней выццё галоднай воўчай зграі. Але ж і лазняк блізка, рукой падаць. Мацей збочыў, палез у кусты. Куды ж ён? Човен жа каля берага. Можна пераправіцца, не ўбачаць за павароткай.
— Мацей… Мацей…
Не чуе. Знік у кустах. Што ж, схаваецца. Крыжакі ў лазняк не палезуць. Пабаяцца. Ведаюць, што дрыгва.
— Яначка, не магу, дух займае, — загаласіла Алеся.
Ён сыкнуў на яе:
— Цярпі.
Усё. Здаецца, выратаваліся. Знаёмая сцяжынка. Яна на бераг выведзе.
— Алеся, яшчэ крышку. Вось і човен.
Янка штурхнуў Алесю ў плечы.
— Лезь.
Яна ступіла, упала на дно, знясіленая. Няхай. Няхай ляжыць. Так лепей. Што, калі з лукаў ці з арбалетаў пачнуць страляць?
Схапіў вясло, адпіхнуўся, стараючыся не плёснуць. Човен паслухмяна паплыў. «Вух», — вухнуў, жыруючы, шчупак.
На дапамогу
Янка саскочыў з чоўна, паклікаў Алесю:
— Вылазь.
А яна ляжыць, абхапіўшы галаву рукамі.
— Баюся крыжакоў.
— Вылазь. Яны на тым беразе.
Алеся ўсхапілася, вавёркай выскачыла з чоўна.
— Крыжакі… Яначка…
— У аеры нас не ўбачаць.
Сапраўды, аер густы, высокі. Тут і дарослы схаваецца. Калі па аеры прабірацца паўз бераг, то неўзабаве будзе грудок, за грудком — дрыгвяністае балота — пастка для таго, хто яго не ведае, а там — вёска, родная, свая, звыклая. Яна невялікая: усяго дзве вуліцы. Адна пачынаецца адразу ад рэчкі, на ўзгорку, а другая падыходзіць да лесу.
— У вёску пабяжым? — запытала Алеся.
Янка прамаўчаў. Ён і сам спярша хацеў бегчы ў вёску, расказаць пра ўсё, ды пасля перадумаў. Крыжакі праз Шчару не перабяруцца. Не ведаючы броду, не пасунуцца ў ваду. Самі патопяцца і коней загубяць. Дык чаго спяшацца? Мацей… Там Мацей. Што з ім? Што, калі высунецца? Як яго папярэдзіць, каб сядзеў у лазняку, каб носа не паказваў?
— Яначка, а калі хто-небудзь з нашых за раку паедзе? — прамовіла Алеся.
Праўду яна кажа. Не падумаў пра гэта. Крыжакі непадалёку, чакаюць. Быць бядзе…
— Алеся, бяжы ў вёску.
Алеся глянула на яго сваімі сінімі вачыма.
— А ты?
— Мацей там…
— Я з табой застануся.
— Бяжы. Людзям раскажаш.
— Баюся. Адна баюся.
— Чаго баяцца? Яны ж за ракою.
— Усё роўна баюся. Калі заплюшчу вочы, то здаецца, што крыжак даганяе. Сам вялізны, сцяг з Крывавай Рукой трымае.
— Алеся, трэба. Разумееш?
— Не! — Алеся сцялася ў камячок, а пасля ўсхліпнула: — Яны маю торбачку забяруць. Згубіла-а…
«Якія гады, такі і розум. Торбачку шкадуе. Радавалася б, што сама ўцякла», — падумаў Янка.