Прымакі
Шрифт:
М а ц е й к а (адскочыўшы). Я... я... нічога! Гэта мы... гэта мы з Кацярынкаю «цыганку» скачам.
К а ц я р ы н к а. Так, так, татачка! «Цыганку» з Мацейкам скакалі. Вось яшчэ і шапка ў мяне на галаве.
Т р а х і м. Каб толькі гэтак часам вы цыганят безпары не наскакалі? Глядзіце ў мяне!
К а ц я р ы н к а. Татачка, я добра гляджу!
М а ц е й к а. І я ў шапку не сплю!
П а л а н е я (да Мацейкі). Ты таты не бачыў?
М а ц е й к а. Я спаткаў – як татка з цёткай Даміцэляй пад нашу хату
Т р а х і м. А мы з кумой пайшлі пад манапольку і такім манерам, значыцца, размінуліся. (Падыходзячы да стала.) А гэта што за пляшкі?
К а ц я р ы н к а. Гэта...гэта мамка з дзядзькам Максімам частавалася; ён у нас сягоння начаваў.
П а л а н е я (убок). Ну, дзякуй Богу, не я адна набралася грэху!
Т р а х і м (убок). Эге! значыцца, імая Даміцэля не без таго, што і я? (Да Паланеі.) Хадзем, кумка, пагасці трохі ў мяне. Ужо твой не дзе падзеўся, калі тут быў сягоння.
П а л а н е я. А чорт яго бяры, калі ён пусціўся ў бадзяцкую скуру і дома не начуе!
Т р а х і м.Ціха, ціха, кума! Лепей не ўспамінай! Вось садзіся ды вып'ем па чарачцы.
Дастае паўквартоўку, і частуюцца з Паланеяй.
Мацейка з Кацярынкай у старане між сабою жартуюць.
П а л а н е я. І собіла ж куму ў нашу хату забрацца?
Т р а х і м. Так, так! Але і куме надало ўпусціць мяне?
П а л а н е я. Як гэта выйшла – розуму я не прыстаўлю?
Тр а х і м. I я, хоць не з дурнога заводу, але нічога не ўкемлю.
М а ц е й к а. Адным словам, без паўкварты не разбярэш. Ха-ха-ха!
П а л а н е я (да Мацейкі). А да цябе, паўкварта, калі не п'юць, то і не кажы «здароў будзь».
Т р а х і м. Затое ж, кумка, будзь здарова!
П а л а н е я. На здароўе, кумок, на здароўе! (Выпіваюць.)
Т р а х і м. Ацяпер, можа, паскачам, кумка? Мацейка пайграе нам.
П а л а н е я. Ды ўжо ж, кумок!.. Ці за адну нагу вісець, ці за дзве– адна ласка. (Да Мацейкі.) Іграй, Мацейка!
М а ц е й к а. Мамка, як не стыдна? Гэта ж ужо мне з Кацярынкай лепей уходзе, як табе з дзядзькам...
Т р а х і м. Не тваё дзела, блазнюк! Іграй, калі кажуць! Бач ты яго, як разласаваўся да Кацярынкі!
М а ц е й к а. Ну, ужо буду! А што іграць?
П а л а н е я. Рэж лявоніху!
М а ц е й к а (убок). Папілі салодкую гарэлку, а цяпер і вяселле ім іграй. (Іграе лявоніху, а Трахім з Паланеяй скачуць.)
Ой, Лявоніха, Лявоніха мая! Несалоная капуста твая! Ліха мачыха на пасынка была, Несалоную капусту дала; А пасынка дык і чорт не бярэ, Несалоную капусту жарэ!З'ява VII
Тыя
Д а м і ц э л я (кідаючыся з мешалкай да танцуючых). А гэта што такія за гоцы ў маёй хаце?
Т р а х і м і П а л а н е я (пакідаючы гульню). Мы... мы... так сабе... паскакаць хацелі!..
Д а м і ц э л я (да Трахіма). Ты дзе гэта ўсю ноч прападаў?
Т р а х і м. А ты, як мяне няма дома, дык з гэтым валочышся!!
Д а м і ц э л я (трасучы мешалкай). Я цябе пытаюся, бясстыднік! Чаму дома не начаваў?
М а ц е й к а. Цётка, так не крычыце на дзядзьку: ужо мамка на яго накрычала і мешалкай настрашыла. Дзядзька ў нас начаваў.
П а л а н е я (схапіўшы мешалку сваю, да Максіма). Ну, кавалерчык! Гавары мне, дзе ты сягоння на начлезе быў? Га?
К а ц я р ы н к а. Цётка,так не пужай дзядзьку, ужо яму мамчына мешалка далася ў знакі. Ён у нас начаваў.
П а л а н е я (да Даміцэлі). Дык гэта ты мне, імасць, зводзіш майго старога? Як табе стыду няма! Усё ведаю: яешняй частавала, бессаромніца, і гарэлкай. Бач, якая гасцінная!
М а ц е й к а. Мамка! I ты ж дзядзьку частавала таксама – яешняй і паўквартай.
Д а м і ц э л я (да Паланеі). Ага! Дык вось якая, ясна пані, з сорамам! Чужых мужыкоў адбівае ды яшчэ на вока выкідае, калі чалавек праз памылку зайшоў і заначаваў.
Т р а х і м. Але ж, міленькая, але, – праз памылку ў кумаву хату папаў. Прабудзіўся гэта я раніцай, а кума, каб ёй здароўе, будзе мяне мешалкай. I скажы, што я вінават?
М а к с і м. Знаю тваю натуру, зладзюга! Праз памылку! Праз памылку! Напаіў мяне, а сам пайшоў у маю хату начаваць.
Т р а х і м.А не ты прынёс другую паўкварту, каб мяне спаіць? Га?! Можа, скажаш – няпраўда?А тады – дзе ж цябе нячысцік занёс, як я добра выпіў?
П а л а н е я (да Даміцэлі). Я думала, што маю куму і суседку дарэчную. Прыляціць, бывала: пазыч рэшата, пазыч чапялы! Усё давала, а яна вунь якія падступкі мне робіць. Мужа роднага адбівае!
Д а м і ц э л я. Але ж, але! Добранькая, нечага сказаць! То ёй Даміцэлька пажынай, то памажы гной растрэсці – і Даміцэлька, як магла, памагала. А яна адплацілася: каб каго – гаспадара апошняга звабіла! Варопаўка! Чаму яшчэ зямля цябе носіць?
П а л а н е я. П'яўка чорная! Чаму яшчэ на цябе сонца свеціць?
Д а м і ц э л я. Маўчы, бо бельмачы павыдзіраю!!
П а л а н е я. Калі табе не зойме, кудлы ўсе выкудлычу!
Д а м і ц э л я. На табе! на табе! (Тыцкае хвігі.)
П а л а н е я (таксама). На! на! А што? – смачна?
Д а м і ц э л я (учапіўшысяза Паланеіны валасы). Не будзеш ты болей гэтых каўтуноў насіць!
П а л а н е я (таксама). Вылышу шэльму, як ліпку!.