Шрифт:
Vs
Ce Inqiltr nomdar nivist Daniel Defo tob penc sa qil nivisty mullife. Mande 300 sor b nav cy b glm s im "Ce Robinzon Kruzo cocin macron" romani sixani dirist mnd dinyo dbiyoti tarixd mislis ni. Besdoyn kino vaxtonkus qt tob imrujn b im romani spe Amerik, Avropa, Asiy kesvrond xylki bdii film kssone. sr b sivil dinyo zivonon vote bbe ki, hmmy peqordoniy bi. Im trcum siyahi XX-n sasori 20–30-min sorond ce kmmuniston dvuniy "Lenini milliy siyasti", "B rg-ris oqardemon siyasti" skistd htta tob vaxti istn nivistyis nibi, b cand qil kamko svet xlqon zivonon hisob hniyn qncin be. Hmon zivonond qilyniyn tolis zivone. Svet dvlti cmi 10 sor dvom kard milliy-mdniy siyasti intibahi vaxtd de . R.Mahmudovi trcum,de Z.hmdzad redaktorti, iyn de I.Abdullayevi msuliyti 1935-n sori "Robinzon Kruzo" Bokud capo bese. C vaxtiku 85 sor dvard. Bvdn, bny istn, tolis zivoni lifba ce latin nivistemoni spe on bibe. Mande ki, isti tolis lifba ci vaxti qilku qdy frg dod. Im toj nsrd hmon hrf frgon, lbtt, b nzr s bin. B trcumvoni n stili, nn mtnd b cy scin kard sixanon glm dno bini, gyzi 3–4 qil sixani. Ki, bo imrujn handi drsey saxt nibeyro, von de co tolis ekvivalent sixanon vz kard bin. ve, im toj nsr hm yoliku b ruk bo hm handon cobeyis mumkun nibi qily hande bbe, hmn de tolis dbiy trcum tarixi, de tolis zivoni istni ovci tarixi gal bi bo otironon qily molytin baxsye. Dinyo dbiyoti lesiond bi "Robinzon Kruzo" tolisid bo tkrar nsri hozo kards b cm gurbin zivonzin alimon-b Allahverdi Bayrami iyn b Rasim Heydrovi do molytin mslhtonro sepas votedmon. Romani imin nsri b rs beseyd zhmt ks . R.Mahmudovi, Z.hmdzad, I.Abdullayevi srfin nomon tolis xlqi qen vird hec vaxt benibse.
Cabbar li, otirin tarixvon
Diana Montqomeri, otirin zivonzin.
I fsil. Ci Robinzoni xiyzon iyn ci ist kykuson cy tile
Cimi dd mini ci mhkm qily davltmand kok karde fikdbe. mo mi diyod syoht kardem ve pid, hmis vaxt bi bard fik kardbim.Cimi dd cimi im fiki bs dqiniiybe. Ruyi minis bst utog hele karde qily rikin holds vote:
– Mi isti fiko dvardyon zindm. Ti ist ko tile pid, im qily be agl koy. Ti ci fikiku bpe das peqtiy. qm b cimi sixanon qus bidos ci kyku b benton benisos, bvd az bivotono qily cok dd bbem; ne, qm bmi qus nidos bny tile b axmg fik dsos, bsti s vey flokton omeyo xotocm bibi!…
v dimi sixan kardeyd cy sdo larze-larze host-host im sixanonis lov karde:
– Ti imi bs dqiniyninis ki, ti cm iql tk avlodis. Ist nn holi bnz bu… v bsti cobe dvom nibne harde.
Mi, v sixan kardeyd be ixtiyor cy csonku dimiss em cs ason vindbim. y minis can bivotos pidse iyn bo cimi sadtiyo kulsiyedbe. Bicimi qorosn cy vot sixanon bmis ve tsir karde. I krn hni ci diyo syohti bard fik nikardem b gror sy.
Gror doe hoson be. ncx c grori piyo mande mumkun nibe. Can ruji bpest im cok gror ist navkonni mehkmti dmande qin karde. Oxo cyku hic sri nimande. Dist dd sohbt kardeku di haft bpest ci kyku tile fik ojnn mini noroht kardbe. Oxo b gtiy gror omym. Qilymi cok vaxti pydo karde ist nnm b itrf okirniy byim vote:
– Cimi hyd sinnim hese, hni bo mhkm kok beyo cimi vaxt dvard. Bvotemon ki, b qily vkili katib bim; nabna zindm ki, ve vaxt by gollog karde nimn, b diyro mmlkton tilninim. Miku b dinyo nve qily yol hvs hese. Im hvsi ist so bekarde nimn. B har gollogiyn dsim y b s bekardeyo sbrim nibbe. Xahis kardm cimi ddku bomono izin bisnn, bid bahasti i kr diyod syoht karde tcrub bikm. Bakam im syoht hic bcimi xos nomy. Bvd bst k obqardem, ci syohti fiki ist so bebkardem, hni i krn ci kyku b kno se fik dnimsi. Cokis ime ki, cimi dd bi koy rozi bibu, joqo nibu bo tileyo mcbur bbem.
Cimi nn can bivotos riknyn be iyn:
– Dist dd bi sohbti bpest tojdn isti bi fik dse tccub kardm-votise. – y ki, tiku ci fikiku qarde tlbis kardbe. Ist ki, ti istni pid tlf biky,hejo, bi sahat se bnes. ncx y bizin ki, n mi, nn isti dd bo syoht kardeyo ro nibdomon.
Cimi nn cimi saxanonis bo cimi dds qpybe. Mi imim peso ziny. Cimi ddn cimi fiki dqes beku ve gmqin bbe bcimi nns votybn ki:
– v ist mmlktd xosbaxt zini be; qm b syoht beso b dinyo omkson sof bdbxtond bnine. Ne, az bimi rozi be nimn.
Ci hvolotiku itk bpest bomono qily minosib first eqini Qilymi dus hesbe. v ist dd qmiyd b London snin iyn oqardninbe. Dist b ico b syoht beses iyn qmiyd cimi be pul ses izohis karde. Minn ist dd-nnku be izn,-qily bexyr rujd – bst dusi qmi penistim b London b ro dqinim.
II fsil. Diyod imin gziy. B Gvineya syoht
Cm qmi ci Gambergo hl besnibe ki, b qily siddtin voy, b vahimyn lpon dico be. Mi ist umrd b diyo besnibim. Bcy qorosn cimi hol dmande xrob be.
mo vo se-se siddt kardbe har trfi barz lpon hot kardbin.
Har qily toj om lpon mni ebardes cs kard bedbe iyn hakny qmi b diyo bin niste tki ciyd joqo zindbim ki, hni i krn b dim benibsi. qm sg mandim, bk ist dd toniku oqardym, ist cmi umrd hni i krn b qmi peniste, b diyo syoht karde fik dniseyo hzo kronim gsmim harde.
Im mneyn hmn cok fikon can ki, lp dvomis karde mikus das niksy. mo vo sokit be-be, lpon hite-hite minn dmandim b diyo pemujiye. mo cmi ruji dorozi (cunki hl ci s b qiy omeku rxnibim). Sanqovsy hvos okarde, lp niste, ci hsi trofd itkn av nibe hsi niste; qily sokit cok sv eqini. Cy maskinn joqo dvarde.
Ci hsi rusni jiyo sokit diyo, ist umrdm nivind mnzron ks kardbe.
Svi hm de sin hanim dvordiniy. Ci dil byndi qinekum hic sr-lomt nimande. Cimi kefn ombe. Mi hl zin siddtin iyn be mon lp ofy ci diyo bi ry sokitbes iyn b joqo cok mnzr ses heyron mandbim. Bi vaxtd mini dist b syoht bekard dus cimi toniku omy dasis cimi dusiss yy:
– Ha, hl bivot binmom ci zinni qd voy bpest istni cokn hiss kards? Mrc bqtem ki, ti tarss. Bst qiy biqt!-votise.
– Qd vo? cb qd vo be. Mi bi cur vahimyn lpm bst yodim vardnibe.
– Lp? Ay sfe, joqo zinds im lpy? Hl im komviry, im cice ki! im hic koy! Mehkm yol qmimon bibu b joqo lpon hic hmiyyt nibdomon. Duze ti ci diyo syohti vindni, mo ojnn tarse mnes ni. Cokis ime ki, bismon puns 1 hozi bikmon, lp ist yodo bekmon. I kr hl diyk bini hvo cokn coke.
Simon punsimon hozi karde, mi iyn pesomme, b kef omym, har sey ist yodom bekarde. Hvo sokit be-be dmandim ci lp mini ebardeku nitarse. Thlukyn vaxtond hard gsmon, do vdonim hm ci yodo bese.
1
Curi tind srobe.
Cm sf ssmin ruji b Yarmuti liman omymon. Hvo cokbe. ncx ci firtin bpest bi vo b cm dimi trf qineku de suruti b roy dvom karde mane bedbe. Ci Yarmuti limand lobrimon egande tos hvo okarde haft-hst ruj cs kardeyo mcbur bimon. Bi middtd b liman vey qmiyon omyn. mo an b di dniqineyo ov ros beyd (mdd rmond) b ru zinimon dse. ncx vo hl zus be. Penc ruj dvard nibe hnisn brk karde; lobr iyn ci lobri jiyonimon mehkm beku matroson bo qily thluk s nidoeyo min bin. mo cy maskin mast rbdku voy hniyn brkis karde iyn itk dnivarde ki, qily vohimyn tufoni ss doy. Ist vohim iyn hycon ci matroson dimd hande biy. Mi, b kapitani kyut can kr dsim-besim, b kokon qineyo seyd cimi toniku dvardeyd, de nim sdo: