Рускія народныя казкі
Шрифт:
Ліхую ведзьму прывязалі да конскага хваста і пусцілі каня ў чыстае поле.
Жыў-быў стары. У яго было тры сыны: два разумныя, трэці — дурны Ямеля.
Ты я браты працуюць, а Ямеля цэлы дзень ляжыць на печы, ведаць нічога не хоча.
Аднаго разу паехалі браты на кірмаш, а бабы, братавыя, давай пасылаць яго:
— Схадзі, Ямеля, па ваду.
А ён ім з печы:
— Не хочацца...
— Схадзі, Ямеля, а то браты
— Ну добра.
Злез Ямеля з печы, абуўся, апрануўся, узяў вёдры і сякеру і пайшоў на рэчку.
Прасек лёд, набраў вады ў вёдры і паставіў іх, а сам глядзіць у палонку. I ўбачыў Ямеля ў палонцы шчупака. Злаўчыўся і схапіў шчупака рукою:
— Салодкая будзе юшка!
Раптам шчупак кажа яму чалавечым голасам:
— Ямеля, пусці мяне ў ваду, я табе калі-небудзь памагу.
А Ямеля смяецца:
— Што ты мне паможаш?.. Не, занясу я цябе дадому, скажу братавым, каб юшку зварылі. Салодкая будзе юшка.
Шчупак зноў пачаў прасіцца:
— Ямеля, Ямеля, пусці мяне ў ваду, я табе зраблю ўсё, што ты толькі пажадаеш.
— Добра, аде пакажы спачатку, што не падманваеш мяне, тады пушчу.
Шчупак у яго пытаецца:
— Ямеля, Ямеля, скажы, чаго ты зараз хочаш?
— Хачу, каб вёдры самі пайшлі дадому і вада каб не расплюхалася.
Шчупак яму кажа:
— Запомні мае словы: калі табе чаго захочацца — скажы толькі:
Па шчупаковаму казанню, Па майму жаданню.Ямеля і кажа:
— Па шчупаковаму казанню, Па майму жаданню —ідзіце, вёдры, самі дадому...
Толькі сказаў — вёдры самі і пайшді на тару. Ямеля пусціў шчупака ў палонку, а сам пайшоў за вёдрамі.
Ідуць вёдры па вёсцы, народ дзівіцца, а Ямеля ідзе ззаду, пасміхаецца... Зайшлі вёдры ў хату і самі сталі на даўку, а Ямеля палез на печ.
Многа ці мала мінула часу — братавыя зноў кажуць яму:
— Ямеля, што ты ляжыш? Схадзіў бы дроў накалоў.
— Не хочацца...
— Не наколеш дроў, браты з кірмашу вернуцца, гасцінцаў табе не прывязуць.
Ямелю не хочацца злазіць з печы. Успомніў ён пра шчупака і ціхенька кажа:
— Па шчупаковаму казанню, Па майму жаданню —ідзі, сякера, накалі дроў, а дровы самі ў хату падавайцеся і ў печ складайцеся...
Сякера выскачыла з-пад лаўкі — і на двор, і давай дровы калоць, а дровы самі ў хату ідуць і ў печ лезуць.
Многа ці мала часу прайшло — братавыя зноў кажуць:
— Ямеля, дроў у нас больш няма. З’ездзі ў лес, насячы.
А ён ім з печы:
— А вы на што?
— Як гэта — мы на што?.. Хіба гэта наша работа — у лес па
— Мне не хочацца...
— Ну, не будзе табе падарункаў.
Нічога не зробіш. Злез Ямеля з печы, абуўся, апрануўся. Узяў вяроўку і сякеру, выйшаў на двор і сеў у сані:
— Бабы, адчыняйце вароты!
Братавыя яму кажуць:
— Што ж ты, дурань, сеў у сані, а каня не запрог?
— Не трэба мне каня.
Братавыя адчынілі вароты, а Ямеля кажа ціхенька:
— Па шчупаковаму казанню, Па майму жаданню —едзьце, сані, у лес...
Сані самі і паехалі, ды так хутка — на кані не дагнаць.
А ехаць у лес трэба было якраз праз горад, і тут ён многа народу з ног пазбіваў ды падушыў. Народ крычыць: «Трымай яго! Лаві яго!» А ён едзе сабе, сані паганяе. Прыехаў у лес:
— Па шчупаковаму казанню, Па майму жаданню —сякера, насячы дроў ды сушэйшых, а вы, дровы, самі валіцеся ў сані, самі вяжыцеся...
Сякера пачала сячы, калоць сухія дрэвы, а дровы самі ў сані валяцца і вяроўкай вяжуцца. Потым Ямеля загадаў сякеры высеч яму дубінку — такую, каб насілу падняць. Сеў на воз:
— Па шчупаковаму казанню, Па майму жаданню —едзьце, сані, дадому...
Сані памчаліся дадому. Зноў едзе Ямеля праз той горад, дзе нядаўна пазбіваў ды падушыў многа народу, а там яго ўжо чакаюць. Схапілі Ямелю і цягнуць з воза, лаюць і б'юць.
Бачыць ён, што кепскія справы, і ціхенька:
— Па шчупаковаму казанню, Па майму жаданню —ану, дубінка, палічы ім рэбры...
Дубінка выскачыла — і давай малаціць. Народ кінуўся наўцёкі, а Ямеля прыехаў дадому і залез на печ.
Многа часу прайшло ці не — пачуў цар, якія штукі Ямеля вытварае, і пасылае па яго афіцэра: знайсці Ямелю і прывезці ў палац.
Прыязджае афіцэр у тую вёску, заходзіць у тую хату, дзе Ямеля жыве, і пытаецца:
— Ты дурань Ямеля?
А ён з печы:
— А табе што?
— Апранайся хутчэй, я павязу цябе да цара.
— А мне не хочацца...
Раззлаваўся афіцэр і плясь яго па шчацэ.
А Ямеля кажа ціхенька:
— Па шчупаковаму казанню, Па майму жаданню —дубінка, палічы яму рэбры...
Дубінка выскачыла — і давай малаціць афіцэра, ледзьве ён уцёк.
Цар здзівіўся, што яго афіцэр не мог справіцца з Ямелем, і пасылае свайго самага галоўнага вяльможу: