Рускія народныя казкі
Шрифт:
Вось паставіў ён пастку. Раніцай пайшоў паглядзець — трапіла лісіца.
— Ну, лісіцу цяпер прадам, грошы за яе вазьму, дык і жаніцца буду.
Лісіца яму кажа:
— Кузьма, адпусці мяне, я табе за гэта ўдружу, зраблю цябе Кузьмом Скорабагатым, толькі ты засмаж мне адну курачку з масліцам — чым тлусцей.
Кузьма згадзіўся. Засмажыў курачку. Лісіца наелася мяса, пабегла ў царскія запаведныя лугі і давай на тых запаведных лугах качацца.
— У-у-у! У цара
Бяжыць воўк і пытаецца:
— Чаго, кума, качаешся, брэшаш?
— Як жа мне не качацца, не брахаць! У цара была ў гасцях, што хацела — піла і ела; заўтра клікаў, зноў пайду.
Воўк і просіць:
— Лісічка, можа, ты і мяне к цару на абед звадзіла б?
— Будзе цар дзеля аднаго цябе турбавацца! Збірайцеся вы — сорак ваўкоў, тады павяду вас у госці да цара.
Воўк пачаў па лесе бегаць, ваўкоў збіраць. Сабраў сорак ваўкоў, прывёў іх да лісы, і лісіца павяла іх да цара.
Прыйшлі да цара, лісіца забегла наперад і кажа:
— Цар, добры чалавек Кузьма Скорабагаты кланяецца табе сарака ваўкамі.
Цар зарадаваўся, загадаў усіх ваўкоў загнаць у загарадзь, замкнуць моцна. Сам думае: «Багаты чалавек
Кузьма!»
А лісіца пабегла да Кузьмы. Загадала засмажыць яшчэ адну курачку з масліцам — чым тлусцей, паабедала сытна і прыпусціла на царскія запаведныя лугі.
Качаецца, валяецца па запаведных лугах. Бяжыць міма мядзведзь, убачыў лісіцу і кажа:
— Эге ж, праклятая хвастамеля, як нажэрлася!
А лісіца яму:
— У-у-у! У цара была ў гасцях, што хацела — піла і ела; заўтра клікалі, зноў пайду.
Мядзведзь пачаў прасіць:
— Лісічка, можа, ты і мяне к цару на абед зводзіш?
— Для аднаго цябе цар і турбавацца не захоча. Збяры сорак чорных мядзведзяў — павяду вас у госці да цара.
Мядзведзь пабег у дуброву, сабраў сорак чорных мядзведзяў, прывёў іх да лісіцы, і лісіца павяла іх да цара. Сама забегла наперад і кажа:
— Цар, добры чалавек Кузьма Скорабагаты кланяецца табе сарака мядзведзямі.
Цар вельмі гэтаму зарадаваўся, загадаў загнаць мядзведзяў і замкнуць моцна. Сам думае: «Вось які багаты чалавек Кузьма!»
А лісіца зноў прыбегла да Кузьмы. I загадала засмажыць курачку з пеўнікам, з масліцам — чым тлусцей. З'ела на здароўе — і давай качацца ў запаведных лясах.
Бяжыць міма собаль з куніцай.
— Эх, хітрая ліса, дзе гэтак сытна наелася?
— У-у-у! у цара была ў гасцях, што хацела — піла і ела; заўтра клікалі, зноў пайду.
Собаль і куніца пачалі ўпрошваЦь лісіцу:
— Кумка, звадзі нас да цара! Мы хоць паглядзім, як банкетуюць.
Лісіца
— Збярыце сорак саракоў сабалёў ды куніц—павяду вас да цара.
Сагналі собаль і куніца сорак саракоў сабалёў і куніц. ЛісіЦа прывяла іх да Цара, сама забегла наперад:
— Цар, добры чалавек Кузьма Скорабагаты кланяецца табе сарака саракамі сабалёў ды куніц.
Цар не можа надзівіцца з багаЦЦя Кузьмы Скорабагатага. Загадаў і гэтых звяроў загнаць, замкнуць моцна.
«Ну,— думае,— вунь які багацей Кузьма!»
Назаўтра лісіца зноў прыбягае да Цара:
— Цар, добры чалавек Кузьма Скорабагаты загадаў табе кланяцца і просіць пазычыць вядро з абручамі — мераць сярэбраныя грошы. Свае ж вёдры ў яго золатам: занятыя.
Цар без лішніх слоў даў лісіцы вядро з абручамі. Лісіца прыбегла да Кузьмы і загадала мераць вядром пясок, каб вышараваць у вядра бок.
Як вышараваўся ў вядра бок, ажно зазіхацеў, лісіца заткнула за абручы некалькі манет і панесла назад цару.
Прынесла і пачала сватаць у яго прыгожую царэўну за Кузьму Скорабагатага.
Цар бачыць — грошай у Кузьмы многа, за абручы пазападалі, а ён і не прыкмеціў. Цар не адмаўляе, кажа Кузьму сабрацца і прыязджаць.
Паехаў Кузьма да цара. А лісіца наперад забегла і падгаварыла парабкаў падпілаваць мосцік.
Кузьма толькі ўз'ехаў на мосцік — ён разам з ім і абваліўся ў ваду.
Лісіца пачала крычаць:
— Вой! Вой! Прапаў Кузьма Скорабагаты!
Цар пачуў і зараз жа паслаў людзей перахапіць Кузьму. Вось яны перахапілі яго, а лісіца крычыць:
— Вой! Вой! Трэба Кузьму адзенне даць — якое найлепшае.
Цар даў Кузьму сваё адзенне святочнае.
Прыехаў Кузьма да цара. А цару ні піва варыць, ні віна гнаць не трэба — усё гатовае.
Павянчаўся Кузьма з царэўнай і жыве ў цара тыдзень, жыве другі.
— Ну,— кажа цар,— паедзем цяпер, шаноўны зяць, да цябе ў госці.
Кузьму няма чаго рабіць, трэба збірацца. Запрэглі коней і паехалі. А лісіца пабегла наперадзе. Бачыць — пастухі пасуць чараду авечак, яна ў іх пытаецца:
— Пастухі, пастухі! Чыю чараду пасяце?
— Змея Гарыныча.
— Гаварыце, што гэта чарада Кузьмы Скорабагатага, а то едуць цар Агонь і царыца Маланыца; калі не скажаце ім, што гэта чарада Кузьмы Скорабагатага, яны вас усіх з авечкамі спапяляць-спаляць.
Пастухі бачаць, што тут не жартачкі, і паабяцалі гаварыць пра Кузьму Скорабагатага, як лісіца навучыла.
А лісіца прыпусціла далей. Бачыць — другія пастухі пасуць кароў.
— Пастухі, пастухі! Чыю чараду пасяце?
— Змея Гарыныча.