Сезимдер карыбайт

ШАРШЕН Айг?л

мрбек мурунку келгенинде Тейитбек ичип алып мас болуп уктап жаткан, ал соолукканча ктп отурду. Баш ктрр менен мадайына келди.

– Бул эмне деген жатыш, менин атам тир туруп, жетимдей бирнн колунда сп жатканымды ойлоп койбой жргн бул болсо, мен эмнеге жашап жрм?

– мш, сен… сен келип калдыбы?

– Ооба, мени з баласындай асырап, жетимдин кийимин кийгизбей багып жаткан адамдардын акылын укпай трм крп келдим, эмнеме эсирдим экен, кимге ишендим? – деп башын мыкчый жанына отуруп алып, кпк ыйлады.

– Кечирип кой, уулум, мен мындан ары

ичпейм, сен чоойду эми, экбз оокат кылабыз.

– Ата, сенин туугандары барбы деги?

– Эмнеге?

– Эмнеге-эмнеге деп койосу, сенин ушул абалыды алар эч бир крбйб, оогонго аракет кылып, жардам бербейби? Менден болсо бири кабар албадыар, же менин тууганым жокпу? – деди мрбек кыжырлана.

– Уулум, тууганы бар, менин апам деле бар, атам жок, алар кп эле аракет кылышты. Мен сенин апады унута албай ушул абалга тштм, лйн деп л албадым, сени барып крп келч элем, аракка берилгенден кийин змд кармай албай калдым, – деп кгрн Тейитбек йд болду. – Уулум, мен мындан ары ичпейм, эми сен барсы, жашоону кайра баштайм, ишен мага.

– Ишенейин, дагы бир келгенимде ушундай акыбалда боло турган болсо, анда дайнымды таптырбай кетем! – деп туруп, йдн чыгып кетип калды.

Тейитбек ушуларды ойлоно йн кирди, кптн бери жуулбаган кийимдерин жууп, идиштерин жууп, йн жыйнады. Андан кийин з жуунду, таза кийим кийип алайын десе бир да кйнг калбаптыр, жуулгандары кургаганча кечке ктп, анан кийинип алып апасына барды. Крнш оолуп калган уулун кргн Жумаб кубанып кетти.

– Кел, балам, келгени жакшы болбодубу.

– Эмне, менден тлп калдыар беле? Менин з каалаганымды алып, адамча жашашымды каалаган эмес элеер, тигине жетимчем таежесинин колунда сп бой жетти. Мени балам деп ойлосоор, аясаар барып, бир крп койот элеер го? – деп бир тийди Тейитбек.

– Капырай, кичине отуруп, бирдеме ичип алып деле ачууланса боло, – деген Жумаб эне бйпдй калды. – Баланы жакшы стрс уурулук кылбайт эле го, аны камалып да келген имиш, ошол сага жакшылык кылаар бекен?

– Ошонун баары силердин айыбыар, бир барып койбодуар, ошол бала меники, лсм артымда калчу бала! – деп бакырганда эжеси Ббкан кирип келди:

– Ой, эмне болуп кетти?

– лгмн, тирилип келдим, балам келип урук-тууганым барбы же з жалгызсыбы деп кетти. Ошол балам жыйырмага чыгып калды, бириер мени кадыр кылып, мрбекти крп койбодуар.

– Ага з кнлс, ичип жрп ал дедиби сени бир, алба дегенди алып зд-з кордоду. Ата-эненин кебин уккан бала жакшы болот, – деп Ббкан инисин жаман кз менен карады.

– Силерге айткан кайран сз, – деп Тейитбек колун шилтей кайра чыгып кетти. Жумаб алдастай артынан жнгнд Ббкан:

– Ушуну да адамбы, кайдагы бирнн баласын балам деп, акылы жок десе, бузулган немени алып алат да, анан кайра бизге кт арткысы бар, – деп эшикке чыгарбай койду.

– Качанкыга сенин тилин менен баламды карабай койом, ыя? Сен дагы, ал дагы менин баламсыар.

– Билем, ошондо ошол бала билип жатабы?

– Билбесе да менин баламды капа кылганым жарабайт, сен болбогондо ошол аялын йг киргизип эле келин кылып алат элем,

кайдагыны айтып жатып, сен жолдон чыгарбадыбы? – деп эне кызына нааразы боло отуруп калды.

– Ооба, эми баарын менден кргл, анда мен кнлмн, – деди Ббкан тултудай, эллрг барып калса да апасына таарынган болду.

– Кызым, мен энемин, картайдым, Тейитбектин айтканын угуп, баласын алып келишибиз керек. Туура айтат, эч кимиси жоктой болуп барбай, кабар албай да койдук. Андан кр Сейитбекти, зрканды мага чакырып кел, – деди эне оор шкрн.

– Балдарды жиберип ийем, – деген бойдон Ббкан йдн чыгып кетти.

Бирок Сейитбектер ал кн да, анын эртеси да келишпеди. Жумаб балдарынын ынтымагы жогуна, кайрымсыздыгына кейип кирип-чыгып жол карап кала берди. Арадан бир топ кн тп кетти.

Ббкан лакылдап агасы Сейитбекке барган, апасынын айтканын айтып келип, Сейитбекти кктт. Ошондо ал:

– Мен барып Тейитбекке жолугуп, адам болуп калганын крп келейин, – дейт.

– Ичип алып адам катарынан чыккан з, ошол кызды алба дегенибизге карабай алып алган дагы з, эми апам бизди кнлйт. Ошондон кр Тейитти биякка алып кел, аны йлнтл. Анан ага ал баласынын кереги эмне?

– Эми ал баласы экени ырас, аны эмне кылабыз, келсе унчукпай коюн-колтугубузга катабыз да.

– Ой, мен дегеле ошонусун уккум келбейт, аке. Андан кр йлнс балалуу болуп, алаксып калат беле дейм. Тилди албай сенден мурун йлнгн, ушуну крмк, кайдагы бир кызга алданып, аны алып алган кн знд эмеспи?

– Бара бер, мен азыр Тейитке барам, зрканды деле дрбтпй тим кой, апама балдар барат, – деп Сейитбек карындашын кетирип ийип, анан айылдын этек жагындагы жаы кчд жашаган инисине жнд. Ал келгенде Тейитбек эшик алдындагы тепкичте отурган. – Ийи, баатыр, тр оолуп калган го? – деди короодон кирип эле.

– Ошо бойдон жок болгонум жакшы эле ушундан кр, – деп Тейитбек тнр жер карады.

– Эмне кыл дейси эми?

– Эчтеке.

– Апама барыпсы го?

– Баргам, балам келиптир.

– Эмне дейт? Элиди, тууган-уругуду тап дегендир да таежеси. Аны уурулук кылып, камалып жрс кутулганча шашат да, – деди кекээрл н ката. – зн кебетеди карачы, итче оонап, он беш жылдан бери кейпи кетип бтт. Эси болсо апамдын жанында болбойт беле, ал жалгыз жашап жатат.

– Балдарыардан жнтп койсоор болбойт беле?

– Ой, уш-шу сен дагы тшнбйт экенси, жеедин аркыраган кыялын билеси го, балдарды ага жолотпос болду.

– Анда мен мрбекти алып келип йлнтп, апама караан кылып берейин, – деди Тейитбек кубана.

– Ой жинди, аны йлнтм деп чабылтып-чачылтканы турасыбы? Ансыз деле апам малды бизге ээ кылбай, энчиерди бергемин деп, знч койчуга кошуп жрт. Сен малга тийишпе, ошончо баккан таежеси марттык кылып йлнтп койоор, ошондон кийин алып кел, – деди Сейитбек апасынын бир аз малын кызганып.

– Кзм тир туруп, эч кимим жоктой баламды бактырганым аз келгенсип, эми йлнтшн ктт экенмин да. Кой, жолу болсун, аке силерден акыл чыгат экен десе, кайра менин жалгыз баламды жээригениер курусун, – деп Тейитбек ары карап кетти.