Т??л буолан с?т?мэ

Даша срэр-хаамар икки ардынан тргэн-тргэнник элэгэлдьийэн дьиэтин диэки баран иэр. Сар-сыардааы саа ууктан эрэр айыла кэрэ кст-лэрэ, ыраах тыа кэтээр кээ чоргуйара, чыычаахтар чыбыгырааллара кини дууатыгар баар р кт-ллтн, ис ииттэн ртн-кттн оруобуна доууоллуурга дылылар. Барыта кини кулгааар кэрэ музыка буолан ииллэр, ыраас ыра санааларынан кынаттыыр.

Бээээ киээ оскуоланы бтэрбиттэрин банкет-таан баран, гэс курдук, кн крстлэр, тн быа сэлиэнньэлэрин уулуссаларынан хаамыстылар. Бан-кеты учууталлара, трппттэрэ

барахсаттар чгэй-дик да тэрийбиттэр. Бары дааны хаан оскуола-бытын бтэрэн улахан дьон буолабыт, этиллэринии олох киэ аартыгар атаарыллабыт диэн ктэ, долгуйа сылдьыбыт оолор бээээ киээ уон сылы быа рэппит-ииппит учууталлара саарбыттары-гар-иэрбиттэригэр, алгыс тылларын анаабыттарыгар уйадыйан ыллылар быыылаах. Даша мунна кычыгы-ланан, кмэйигэр туох эрэ хомуок кэлэн блээн, хараа ууланан ыксаан ылла ээ…

Экзаменнарга бэлэмнэнэн бууу-хатыы, аттестаты муутуурдук тупсаран салгыы рэххэ киирэр быраа-бы ыларга дьулууу кннэрэ кинилэр кылаастарын сс тмслээх оордо. рэхтэригэр р чгэй оолор предметтэринэн ллэстэн атыттарга кмлс-тлэр, иккилии-ст буолан кыттыан экзаменнарга бииргэ бэлэмнэннилэр. Ол эрээри рэххэ барар быраап наар «4» уонна «5» сыанаа рэммит трт ооо бэрилиннэ. Атыттар бары «Оскуола – произ-водство – рдк рэх» девиинэн совхозтарыгар хаалан икки-с сыл лэлиэхтэрэ турдаа. Кылааынан бука бары биир фермаа тылламмыттара да, сураа, кыаллыбат курдук . Учаастактарынан таратыах-тара дээллэр.

Дьэ, Даша бу боппуруоска улахан толкуйга тэ сылдьар. Саатар, оо эрдэиттэн доруобуйатынан млтх, брнэн ыарытыйан эмтэнэн тахсар буоллаа . Дьэ ол иин ийэлээх аата туох иин ферма лэтигэр ыытыахтарын баарбаттар, хайдах эрэ гынан рэххэ ыытар санаалаахтар. Даша аттестатыгар икки эрэ «стээх» иэр. Химияа уонна алгебраа. Учуу-таллара т да «4» сыанаа тарда сатаабыттарын иин кыаллыбата. Даша рдк кылаастарга рэнэрин ту-хары ити предметтэр тустарыттан кылааыгар хаачыс-тыба бырыыанын танары тарда сырытта.

– Дашоо, хайа, банкеттаан баран иэин дуо? – ыала Кэтириис чааарбытыттан Даша соуйан «хо-дьох» гына тстэ.

– Дьэ, банкеттаан б. Эн ынахтаргын рэн ба-ран иэин дуо? – Даша Кэтириис талаынан далбаатана-далбаатана дьиэтин диэки дьулуруйарын батыа кэпсэтэ истэ.

– рдэрбэккэ эрэ бэйэлэрэ дьиэ таыттан ара-ыахтара диэтэи дуу. Инньэ гымматахха кн быа сытыахтара. Эн ийэ ынахтара арай улгумнара бэрт. Хаан да рэрин крбппн, тиэргэн тас ттгэр та-ыстылар да, соруктаах дьон курдук, баран хаалаллар.

– рэтиитэ оннук, Кэтириис, – Даша, ынахта-рын хайатан киэн туттубуттуу сааран баран, бэйэтэ-бэйэтиттэн сонньуйа санаата.

– Даша, рэххэ путевка ыллы ини? – Кэтириис ыйыталаар.

– Суох, доор. стэрдээхпин дии.

– Оттон ийэ рэнэ барыа диирин истибитим, – Кэтириис соуйар.

– Алгебраа, химияа «стэн» э билбэтим. Оолорбун кытта лэлии барыам буоллаа.

– Оттон доруобуйа, сэгэриэм? Сэлиэнньэ таы-нааы хотоннор бука бары тктспт курдук тым-ныылар, чэ муустар. Куаан брдээх кии онно кыайан лэлээбэт. Арай, туох эрэ чэпчэки лэ баара буоллар. Ол туох кст буоллаай? – Кэтириис, хаа-марын тохтотон, бэркэ толкуйдаабыттыы туттунан турда.

– Чэ, кстн ииэ. Мин кылааым оолоруттан туора барыахпын баарбаппын, – Даша кэлииккэтин аанын аан олбуоругар киирэн хаалла.

Дьиэтигэр киирбитэ ийэлээх аата остуолларыгар утары крсн олороллор. Чэйдээри кинини кппт-тэр быыылаах. Кэпсэтиилэрэ дааны кини – соотох оолоро Даша инники дьылатын туунан буолбута сэрэйиллэр.

– Хайа, тоойуом, т бэркэ тмктээтигит? – ийэтэ ыйыталаан барда.

– Бэртээхэй! Ол эрээри, хайдах эрэ хомолтолоох курдук дии. Арай итиэннэ

оскуолаа тэриммэтим дьикти эбит. Сайыы сынньала курдук санаан дуоуйа утуйа тлл, онтон оолорбунуун лэлии барыам дии, – Даша ийэтин кытта кэпсэтэ-кэпсэтэ хоугар ааан банкетыгар анаан тиктэрбит мааны былааччыйатын оронун тбтгэр кичэллээхтик ыйаан кэбистэ. Хараын кырыытынан сиэркилээ крбтт-тэн соуйа санаата. Бээээ киээ ыала Нина уун сууоун р таааран баран, оох билиитэтигэр биилкэни ититэн, икки чанчыгынан бакенбард тэ-рэн биэрбитэ. Санаатыгар, тута улахан кии буола тсптэ. «Аыйах сыллаахха диэри кып-кыра кыыс ньирэйдэрин кытта оонньоон, рмэччилээн тэлээрэ сылдьар курдук эти дии. Оо улаатара дбн, ол иин бииги кырдьар буоллахпыт. Дьэ, кырасаабысса буоллу, элбэх уол срэин уулларыа турдаа. Сууоххун кырыйтарарга тиэтэйимээр эрэ. Хойуута, чгэйэ да бэрт. Уой, былааччыйа бэйээр бара-рыын… Ончу да сктэр кыыс курдуккун», – Нина Даша баттаын ооро-ооро рбтэ-кпптэ.

– Чэ эрэ, Даша, бэттэх кэл эрэ. Чэйдээри кэтээбит, – аата тиэтэтэр саата иилиннэ.

Ийэтэ остуолу толору ас бтн тардыбыт. Крчэхтээбит. Аны сахалыы баахылалаах.

– Сааы рнэ баахыла оорон ыыппыт. Бэ-эээ киээ эн биикки оскуолаа барбыппыт кэнниттэн кэлэ сылдьыбыт , – ийэтэ баахылалаах блэни кыыын диэки чугаата-чугаата кэпсиир.

– Трппттэр бгн туохха мусталларый, ийээ? – Даша «сарсыарда сс крсбт ээ» диэбиттэрин муодараан ыйытта.

– Оттон ииппитин-хомуоспутун ким хомуйар? Эиги утуйан сынньаныа этигит дии. Биэс-алта буо-лан мустуох буолбуппут.

– А-аа, иити диэ, – Даша итии чэй иэн, тото-хана ааан сылаата киирбитин дьэ билбит курдук буолан барда.

– Даша, сарсын-йн уталыппакка комском кыыска, Маринаа, бара сылдьары наада, – ийэтэ аатын диэки крн ыла-ыла аргыый эттэ.

– Комскома даа, ол тоо, ийээ? – Даша кырдьык соуйда.

– Марина райкомоллары кытта кэпсэппит, рэххэ барарга сс биир путевканы ылыах буолбут, – ийэтэ кыыа соуйбутуттан куолаа сс кыччаата.

– Оо дьэ, ийээ, кэм буолуо, эмиэ оолортон туораан, уоран кэриэтэ путевка ылабын дуо? лэлии барыам дии, икки-с сылынан кылааспын кытта тээ туттарсыам буоллаа дии, – Даша мэктиэтигэр утуктаабыта ааа быыытыйан сэргэхсийэн кэллэ.

– Даша, эн доруобуйа млтн бары билэллэр. Ийэ эмиэ ыарытыйар, сотору лэлээн да бт этэ. рэнэ охсон лэит буоллаххына биигини иитэри буолуо. Таыттан кр-кр хотон лэтин туох эрэ бырааынньыкка тмсэр курдук саныыгыт. Ол аыйах рблгэ ыанньыксыттары солбуйан, элбэх буолан кхх, мэниктии таарыйа сылдьаргыт курдук буолба-тах. Санаан кр, биир да рбл, бырааынньык кнэ суох, тыбыс-тымныы хотоннорго, кн быа эрэиинэ саппыкынан сырыт эрэ. Кииэхэ саамай кндтэ – доруобуйата, – аата бэйэтэ дрн-дрн, аыйахтык саарар кии, эрдэттэн бэлэмнэммит быыылаах, кумааыттан ааар курдук, этэн-тыынан кэбистэ.

– Дьиээ элбэхтик мстэххинэ сиэ суох буолан хаалаын дии. Хотоо бэйи, олорон турбаккын. Ына-ы ыаына, аатыы-сиэтии, тннэри-кнстэри манаан трт, ноуому крдьтэ. Балыыалар да крстэхтэрин аайы «хотоо ыыппат инигин» дээллэр. Спк этэллэр, эйигин бу сыллар тухары билэллэрэ бэрт. Маринаа да путевканы эйиэхэ анаан биэриэх буолбуттар. Син биир рэххэр куаана суоу, активист комсомолка буолары аахсыллан эрдээ. «Делегаппыт дии» диэбиттэр . Оройуоннаа-ы конференцияа делегат эти буолбат дуо? Аа саамай спк этэр. Мин эйигин харыстаан оннооор бэйэбит хотоммутугар киллэрбэккэ этээ улаатын-нардым. Почтаа кэлиэхпэр диэри мин да лбн толорбутум, хотоо быста сыспытым. Онон «соотох кыыспын дьэ хотоо киллэрэр бн» диэн са-наалаах этим, – аны ийэтэ, арааа, былааннаабытта-рын курдук «атаакалаата».