Т??л буолан с?т?мэ
Шрифт:
Даша аны хаан да эргиллибэт оо сааа Ирочка сибэкки ойуулаах сиидэс былаачыйата тэлээрэ турбутун кытта ыраах-ыраах барбытын саата суох сайыспыттыы крн хаалла…
Лилия ууктуон нааа баарар да, утуйар барахсан мип-минньигэс абылаа баыйан кыайан турбакка р-р сытта. Остуол чаыытын хараын кырыытынан крбтэ, таайбыт курдук, бириэмэ ырааппыт. Дьиэ иэ-таа толору кии быыылаах, кэпсэтии-ипсэтии, клс-салсыы ырааппыта ииллэр. Оскуоланы бтэ-рии банкета бгн дьиэлэригэр саланар. Ийэтин идеята. Халлаан куйаас, ардаа суох буолан быраа-ынньык остуолун таырдьа тэлгэээ тарда сылдьал-лар. Бурдук ас б буспут, собо ыаарыламмыт бы-ыылаах. Кини ийэтэ бырааынньыктары дьэ кыайа тутан оорор.
Лилия уугуннар-ууктан дьэ сэргэхсийэн турарга сананна. Бээээ киээ уоран дьгэлэрин кытта шам-панскай испиттэрэ тбт дэлби ыалдьыбыт эбит. Оскуолаа, саараан-саараан баран, арыгыта суох ос-туол тэрийбиттэрэ, онон Лилия, ийэтин хаааын билэр буолан, хас да шампанскайы «крэппитэ». Бгн билэн айманар буолуохтаах. Тугу танарын толкуйдаан эрдэинэ, ийэтэ киирэн кэллэ. Дьэ киэргэммит, баар суох кмн бары иилиммит, саа ылбыт розовай кстмн кэппит.
– Чэ, Лилька, тур эрэ. Ыалдьыттар кэлбиттэрэ ыраатта. Остуолга олоруохха, – ийэтэ кыыын атты-гар кэлэн ороо олордо.
– Маама, эмиэ нааа элбэх киини ыырбыккын быыылаах. Кии дэлби сылайан сырыттаына, – Лилия, атаахтыан санаан кэлэн, оронугар сытынан кэбистэ.
– Чэ, чэ, тулуй биир киээни. Бары наадалаах дьон. Ханна лэлии бараргын ыйыталастахтарына «Кырдал» ферматыгар барабын диэн ис.
– Онтон биир т сарсыарда крээн хаалабын дуу? – Лилия ийэтигэр сыынна.
– Крээминэ, соотох кыыспын хотоо умса анньан биэриэ суохпун. Кимиэхэ да дакылааттаабакка куораттаан хааллы да бттэ. Направление райко-молга бэлэм сытарын билэин буолбат дуо, – дии-дии Валентина Дорофеевна ойон туран сиэркилэ иннигэр эргичинээтэ.
– Тугу кэтэбиний? – Лилия бг бырааын-ньыкка хайдах танарын быаарына сатыы олордо.
– Хаартыскаа тхпт, бальнай былааччыйа-ын кэт.
– Эс, сыбаайбалаан эрэр кииэхэ дылы маан тааынан олоробун дуо.
– Олорумуна. Былааччыйа барыларыттан кыра-ыабай этэ. Бээээ маама киэн туттан б. Уолат-тар бары эйигин одуулааллар быыылааа.
– Ол миэхэ наада диигин дуо? Ити сыытарын соо сылдьар дьону этэин дуо? Куораттан булуом, уол оо талыытын, – Лилия былааччыйатын кэтэ-кэтэ клэн сатарытта.
– Чэ, аргыый, улаханнык саарыма. Ыйааы би-лиэ, ким кэргэнэ буоларгын, – Валентина Дорофеев-на э тыынан ылла.
– Маама, эн ыалдьыттаргар бар. Мин сирэйбин-харахпын кннрнэ тэн баран тахсыам, – Лилия туалетнай остуолугар олорон хаалла.
Сотору дьиэ иигэр уу чуумпу буола тстэ. Ийэтэ тахсан дьаайда быыылаах. Лилия тахсыбыта тэлгэ-ээ тардыллыбыт остуолга бары орун-оннуларын булан олорбуттар. Биллэн турар, кии йбэтэх-ахты-батах дьоно бары бааллар. Олохтоох сэбиэт председа-телэ Тарас Данилович кэргэнинээн, совхоз парткома Дмитрий Егорович эмиэ кэргэнинээн, олохтоох врач Елена Викторовналыын иин… Кулууп директора Алла Афанасьевна биэчэри иилээн-саалаан ыытта. Дьон бары тура-тура Валентина Дорофеевна маанылаан улаатыннарбыт, кэрэ сибэкки аатын биэрбит Лилията, кырдьык да хайдахтаах кыраыабай кыыс буола улааппытын, оо эрдэиттэн олохтоох кулууп киэргэлэ буолбут кт кыыс культура лэитин идэтин талара саамай сптн туунан эттилэр. Ким да «оскуола-производство-рдк рэх» диэн девиз тыл-ларын ахтыбата. Бары таайан, билэн олордохторо эбээт, Валентина Дорофеевна туох иин кыыын фермаа ыыппатын.
– Кнд табаарыстар, мин аыйах тылы эмиэ этиэхпин баарабын. Алла Афанасьевна мин баарыа-ыттан илиибин ууна сатыырбын ончу крбт курдук
– Бааалыста, Христина Григорьевна. рнэн истэбит, – тамада кллр саата иилиннэ.
– Бииги универмаг дьоус коллектива ообутугар кыра бэлэхтээхпит. Лилиябыт аны улахан кии буолла, кини кэрэтин, кыраыабайын бу кыыл кмс ытара уонна кулон тупсаран, ситэрэн-хоторон биэриэхтэрэ диэн эрэнэбит, – диэн баран Христина Григорьевна Лилияа дьоус бархат хоруопканы туттаран кэбистэ.
Лилия омуннаахтык рэн-ктн хоруопканы аа баттаабыта… рубин таастаах ытара, срэх быыы-тынан ооуллубут кулон килэбэчиэ сыталлар!
– Баыыбалары, универмагтар, – Лилия атыы-ыт дьахталлар олорор сирдэрин диэки туаайан илиитинэн далбаатаата. «Кмм элбээтэ ээ. нр ийэтэ эмиэ уруккуттан аныы сылдьыбыт хас да суол киэргэллэрин бэлэхтээбитэ. Кулгааы ттэтэ охсуохха наада». Лилия улам-улам бу остуолга буола турар кэп-сэтииттэн хайдах эрэ сылайан наар атыны саныыр буолан барда. Барытын этэн-тыынан бттлэр, рс-э-рсэ ону-маны атыны кэпсэтэллэр. Сэбиэт, оннооор партком холуочуйа быыытыйдылар. Лилия саата суох ойон туран дьиээ киирдэ. Кылааын кыргыттара, дьгэлэрэ тугу гыналлара буолла? Саатар аыйах кыыы ыыртаары гыммытын ийэтэ буолум-матаа, «сэлиэнньээ тыл-с тараныа» диэн бобон кэбиспитэ.
Саамай бодоруар Зинатыгар эрийэргэ сананна. Туруупканы аата Павел Николаевич ылла.
– Павел Николаевич, Зинаны ыырыаххыт дуо?
– Лилькаын дуо? Хайа эн тоо олороун, кыыы суола сойбута. Уолаттар кэлэн илдьэ барбыттара, походтуу барабыт диэбиттэрэ дии.
– Походтуу?! – Лилия соуйан олоро тэ сыста.
– Эн бараргытын билбэтэи дуо? Зина сарсыар-даттан алаадьылаан турбута дии.
– Ээ, билэбин-билэбин. Чэ, бакаа, – Лилия кы-ыытыттан-абатыттан сирэйэ кубарыс гынна.
Даа, собус-соруйан хаалларан барбыттар. Бгн да буолбакка, сарсын походтуохха эмиэ сб. Староста Лида собус-соруйан, санаатыгар Владиктан кнн биллэрбэтэх. Зина дьгэ да буолаахтаан, эппэккэ эрэ барсан хаалбыт. Телефоннуу сатаабыта буолуо да, дьоно «утуйа сытар» диэн биэрбэтэхтэрэ чуолкай. Бээээ шампанскайга мрэллэрин саана албыннаан дьикти этилэр. Чэ, сп, куорат кыыа буолан кэлэн кыын иэстэиэм! Сорох-сорохторгутун кытта дороо-болоорум да саарбах. Хотон сытынан аылыйан крсххт буоллаа! Лилия дьиинэн ис-ииттэн кыыйан-абаран, хараын уута халыс гыммытын йдбкк да хаалла. Ол эрээри бэйэтин илиитигэр ылан, туох да буолбатаын курдук туттан-хаптан, таырдьа ыалдьыттарыгар тнннэ. Дьоно кинини эрэ умнубуттар быыылаах, партком аан дойду полити-катыгар тугу эрэ куолулуурун истэ ахан олороллор. Сорохтор дьиэлээбиттэр, биллэрдик аыйаабыттар.
Лилия убайдарыгар Антоа, Никитаа чугааата. Уолаттар тугу эрэ омуннаахтык кэпсэтэ олорон балтыларын диэки хайыа тстлэр.
– Хайа, Лилька, санаа тоо тстэ, – улахан убайа Антон балтын диэки тургутардыы крн ылла.
– Тоо инньэ дии санааты, Антоша, нааа чгэй настарыанньалаахпын, – Лилия убайа т кр охсорун с саныы-саныы мэлдьээ сатаата.
– Ким билэр, мин крдхпнэ наар атыны саныы-гын, мантан ыраах бааргын. Бииги эмиэ крхптн саныы олоробут. Бу кии «Кырдалга» кыыска бара сатыыр, – Антон быраатын Никита диэки тбтнэн инэх гынна.
– Ээ, сымыйата, – Никита кэтэин тарбанан ылла.
– Уолаттар, ханна эрэ барабыт дуо? Хатааылыы. Никитка, мотоцикл ооуллубута дии? Танцылыы барыаы, Крлээххэ! Кинилэргэ нэдиэлэ ортотугар буолар, мин билэбин! – Лилия бэйэтин былааныттан омуннурда, устудьуон убайдарыгар атаахтаан крд-тн хайаан да толотторор санааны ылынна. Кылааын оолоро киниэхэ эппэккэ эрэ походка барбыттарын кэпсиэн баарбата.
– Маама эйигин кллр дуо, Крлээххэ буола-буола, – «Кырдал» фермаа бараары олорор Ни-кита былаана тохтон эрэриттэн хомойдо быыылаах.