Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке)
Шрифт:
– Дык чаму ж ты да школы не прыходзiш, на спортпляцоўку? Мы там заўсёды ў валейбол гуляем i ў iншае.
– Ды-ы...
– невыразна працягнуў я. I мне раптам вельмi захацелася расказаць ёй i пра востраў, i пра Кныша з Бурмiлам, i нават пра сон, якi мне сягоння прыснiўся.
Я ледзь утрымаўся. Калi б гэта была толькi мая таямнiца, дык я, пэўна, расказаў бы. Але - Кукуруза! Ён бы нiколi мне не прабачыў. Як цяжка часам быць верным сябрам!
А яшчэ я неспадзявана падумаў: "А цi ўмее Грабянючка
Пакуль мы гаварылi, яна апусцiла вядро ў калодзеж i цяпер пачала выцягваць. Я спачатку назiраў, потым у душы махнуў рукой: "А! Кукуруза ж усё роўна не бачыць!" - i сказаў:
– Давай памагу.
Яна нiчога не адказала, я ўзяўся таксама за ручку, i мы пачалi круцiць удваiх. Мы круцiлi так заўзята, што вядро гайдалася там, у глыбiнi, стукалася аб бярвеннi i чулася хлюпанне. Як вадаспад. Калi мы выцягнулi, вады было паўвядра. Мы глянулi адзiн на аднаго i засмяялiся.
– Давай яшчэ.
Мне было вельмi весела вось так удваiх круцiць корбу. Нашы рукi дакраналiся, мы штурхалi адзiн аднаго, а адзiн раз нават стукнулiся лбамi. I ўвесь час рагаталi. I стала шкада, калi вёдры ўжо былi поўныя. Яна ўзяла iх i пайшла павольна. Недзе ўнутры ў мяне варухнулася думка: трэба было б дапамагчы ёй, паднесцi хоць да варот. Але на гэта ўжо ў мяне не хапiла пораху. I я толькi моўчкi глядзеў ёй услед. I думаў, што на бязлюдным востраве я нi за што на свеце не жыў бы. Нават за матацыкл з каляскаю.
"Бывай, Ганька! Можа, мы i не пабачымся болей. I ты ўсё жыццё будзеш успамiнаць вось гэтую сустрэчу каля калодзежа... Ой!
– успомнiў я раптам. Кукуруза ж скрыплiкаў прасiў прывезцi. А прадмаг вось-вось зачынiцца".
I тут нiбыта кiем стукнулi мне па галаве: "Ну-ну! У мяне ж грошай нi капейкi. А скрыплiкi дзевяць капеек сто грамаў. Што рабiць? Калi мама альбо тата прыедуць, дык прадмаг будзе зачынены".
Грабянючка ўжо ўваходзiла ў сваю фортку.
– Гр... Гр... Ганька!
– паклiкаў я, мабыць, упершыню назваўшы яе па iменi.
Яна хiтнулася i ажно вылiла трохi вады ад нечаканасцi.
– Ганька, - падбег я да яе, - чакай! Ведаеш, пазыч мне дзевяць капеек. Мацi з работы прыйдзе, я адразу аддам.
– Навошта?
– здзеклiва глянула яна на мяне.
– На цыгарэты? Так? На цыгарэты?
– На якiя там цыгарэты! Вельмi трэба... Я на рыбалку на ноч iду. Кручкоў купiць, а то сельмаг зачынiцца.
– Толькi ў мяне дзевяцi няма, у мяне цэлых пяцьдзесят. Мацi на кнiжку дала. Ох, якая цудоўная кнiжка.
– Дык я здачу прынясу. Я хутка.
– Пачакай, я вынесу.
Карацей кажучы, скрыплiкаў я купiў, Грабянючцы здачу аддаў, а калi мацi прыйшла, i доўг вярнуў. Усё атрымалася добра. Нават не давялося доўга прасiць дзевяць капеек. Адразу дала. I на ноч
Яшчэ i торбу прадуктамi напакаваў - нiбыта на месяц ў падарожжа iду.
I калi зайшло сонца, я рушыў. Па дарозе ў сенцах намацаў доўгую вяроўчыну, якой мацi бычка на выгане навязвае. "Хто ведае, можа, давядзецца звязваць, дык каб было чым", - падумаў я, адчуваючы пры гэтым халадок у жываце.
РАЗДЗЕЛ XIX
"Рукi ўгару!"
Кукуруза з вудачкай у руках тырчаў па пояс у вадзе каля берага. Тырчаў, мабыць, даўно, бо нават пасiнеў, як гусiны пуп, i ляскаў зубамi.
– Нечага сказаць, спяшаўся ты, як свёкар рукi мыць, - сярдзiта прамармытаў ён, але я заўважыў, што ён хавае радасную ўсмешку. Ён усё ж баяўся, што я не прыеду, i ўзрадаваўся, калi ўбачыў мяне.
Кукуруза выйшаў з вады i пачаў размахваць рукамi i прысядаць, каб сагрэцца. Потым запытаў:
– Ну як там? Што новага? Як мой дзед? Яшчэ ў мiлiцыю не заявiў?
– Ну што ты? Сядзiць сабе спакойненька i касу клепле. Пра цябе i не думае.
Кукуруза насупiўся. I я зразумеў, што яму непрыемна такое чуць. Яму, мабыць, здавалася, што ён ужо так даўно на гэтым востраве, а выяўляецца, што нiхто нават не заўважыў яго адсутнасцi.
– Ну i правiльна. I добра. Хутка наогул усе забудуць, што быў такi... I ўсё будзе ў парадку, - бадзёра гаварыў ён, ало ў голасе чуўся сум. Каму гэта хочацца, каб яго ўсе забылi!
Я выцягнуў кулёк са скрыплiкамi i працягнуў яму.
– О! Усё ж прывёз! Дзякуй! От засумаваў...
– i ён адразу ўгрызся зубамi ў скрыплiк.
– Ну, а што ты рабiў?
– запытаў я.
– Ды што, рыбу вось лавiў i проста так...
– Ну, а дзённiк свой ты хоць пiшаш?
– Не, не пiшу, - легкадумна сказаў ён, жуючы скрыплiк.
– Кiнуў. Гэта ж тое самае, што ўрокi рыхтаваць. Цi для гэтага я на бязлюдны востраў запёрся?!
Я нiчога не адказаў: я ж ведаў, што там - у дзённiку.
– Слухай, давай у цуркi-палкi пагуляем. Я так даўно не гуляў! неспадзявана прапанаваў Кукуруза.
– А што, можна, - згадзiўся я.
I старыя стрэляныя качары, бяльматыя жабы, палахлiвыя чарацянкi i iншыя жыхары плаўняў упершыню, мабыць, у сваiм жыццi пачулi адчайнае i працяглае:
– Цуркi-палкi - накувалкi накую-ю-ю...
Да саменькага цямна гулялi мы з Кукурузай. Перасталi толькi тады, калi ўжо нi цуркi, нi нават палкi не вiдна было.
Яшчэ калi мы гулялi, чым цямней рабiлася, тым большы неспакой мяне ахоплiваў. Я, вядома, не хацеў прызнавацца Кукурузе, але з кожнай хвiлiнай нешта ўсё мацней муляла мне ўсярэдзiне. А калi зусiм сцямнела, я ўжо быў, як кажуць, гатовы: ледзь стрымлiваўся, каб не заляскаць ад страху зубамi.