Ведзьма (на белорусском языке)
Шрифт:
Наступным ранкам, разьдзершы павекi, ён угледзеў у ваконным вакне жаўтлявы будынак з шыльдаю "Дно", утрапёна мiргнуў вачыма i скацiўся з палiцы.
Ранак быў халодным. Вецер шкамутаў кашулю, ганяў па лобе клок зьлiплых валасоў, казытлiва пералiчваў драбы, але Макар не адчуваў холаду. Стоячы на пляцформе, з пакамечаным рублём у кiшэнi, ён паспрабаваў уцямiць: як патрапiў на цягнiк i чаму паехаў на поўнач, калi Мiсхор знаходзiцца на поўднi, i, нiчога ня ўцямiўшы, пайшоў шукаць рэдакцыю мясцовай газэты, каб пазычыць у калегаў грошаў на адваротную дарогу.
Наогул, апошнiмi днямi, пачынаючы ад векапомнай п'янкi на загараднай
Што б там нi казалi паэты-песеньнiкi, а каханьне - страшная рэч. Тлумiць, мучае, а парой наогул нiшчыць людзей. I якiх людзей! Можна налiчыць не адзiн дзесятак славутасьцяў, якiя, зазнаўшы няшчаснага каханьня, засiлiлiся, атруцiлiся, альбо, як талстоўская Ганна, кiнулiся пад колы цягнiка. Скажам таксама, што i аўтар гэтага аповеду зьведаў свойчас мiлоснае ачмурэньне, а таму, апiсваючы пакуты свайго героя, працяўся да яго шчыраю спагадай.
Ну сапраўды, цi можна было не паспачуваць герою, апiсваючы, як той даставаў з рэдакцыйнай шафы ружы, якiя тры днi прастаялi ў слоiку з-пад гарчыцы, а ружы аказалiся прывялымi; цi ж можна было не хвалявацца, апiсваючы, як герой iшоў, пасьля доўгай разлукi, на сустрэчу са сваёй каханай, i цi можна было не мацюкнуцца, згадаўшы старую порхаўку, якая сядзела ля пад'езда? I, падумаўшы, аўтар выкiнуў гэтыя сцэны з аповеду, каб не надаваць твору залiшняй шчымлiвасьцi i не засьмечваць яго нецэнзурнымi мацюкамi.
– Прыехала. Гадзiну таму, - паведамiла порхаўка, калi Макар падышоў да пад'езда. Навiна напоўнiла душу яшчэ большым неспакоем. Зрабiўшы выгляд, што нiчога ня чуе i ня бачыць, Макар выцягнуў з газэтнага скрутку прывялыя ружы, увабраў голаў у плечы, нясьмела пераступiў парог.
Гэтым разам ён адразу ж пазванiў, i ў той жа мiг, як званок ацiх, сэрца ягонае спынiлася. Магчыма, калi б гаспадыня кватэры забавiлася i не адразу адчынiла, Макар бы тут, ля дзьвярэй, i памёр, але, на шчасьце, за дзьвярыма рыпнула падлога, кляцнуў замок i на парозе паўстала яна... Данута. Сэрца балюча сьцялася i затахтала з такiм iмпэтам, што ў Макара закружылася галава i кветкi, якiя трымаў за сьпiнаю, высьлiзнулi з самлелых пальцаў.
Ён стаяў, панурыўшы веi, баячыся зiрнуць на Дануту, а калi, нарэшце, зiрнуў, дык сэрца ягонае iзноўку спынiлася. На загарэлым Дануччыным твары, дакладней, у куточках пульхнатых губ, блукала грэблiвая ўсьмешка. Акурат такая ж усьмешка блукала на вуснах мадам Сьцефурак, калi тая выганяла з залi гудлiвую жамерыну.
– Не прыходзьце сюды, - сказала, як адсекла, гаспадыня кватэры i, прычыняючы дзьверы, дадала: - I не званiце.
Хвiлiн дзесяць - ня
Невядома - куды б кiнуўся Макар i што б ён стаў рабiць, калi б не наляцеў у дзьвярах пад'езда на шырокую сьпiну Мiшкi Мандрыка. Мiшка стаяў на парозе i смалiў папяросу.
Iншым днём ды iншым часам Макар зьдзiвiўся б такой сустрэчы, але цяпер, асавела глянуўшы па баках, ён адно толькi мыкнуў ды рассунуў два пальцы, просячы ў сябра папяросiну. Не дачакаўшыся, пакуль Мiшка выцягне з пачка беламорыну, Макар яшчэ раз мыкнуў i няпэўнай хадою пайшоў сваёй дарогаю.
– Макар, што з табой? Дзе ты быў?
– голас сябруковы прагучаў глуха, усё адно як з бяздоннай боднi.
Мандрык схапiў яго за пiнжак, паклаў на каршэнь сваю вузлаватую, упрыгожаную сiняй катвiгай руку, зазiрнуў у самыя вочы, i ў Макара адлягло ад сэрца.
Потым была "Калiна": шалёная п'янка, песьнi, гарачыя румзы на сябруковым плячы, нарэшце, тэлефонны званок з рэстараннай кухнi, дакорлiвыя Дануччыны словы: - Ну я ж прасiла...
– якiя прыглушала сквiрчэньне секунцоў на патэльнi, потым былi скокi да поўнай зморы, цьмянае сьвятло лiхтароў, брэх сабак у Зарэччы i сiплыя Мiшкавы мацюгi ля вуха: - Ды куды ты, йоп!.. Далася табе гэтая лярва.
Ноччу ён спаў на падлозе, не распрануўшыся, у сьне яму мроiўся Дануччын сьмех уперамешку зь Мiшкавымi мацюгамi, мроiлася чмялiнае зумканьне, сквiрчэньне секунцоў на патэльнi; ён iзноўку падаў у Чорнае мора, а за хвiлю да таго, як плюхнуцца ў цёмныя хвалi, здрыгануў нагой i зь цяжкасьцю разьмежыў павекi.
Тыя, каму даводзiлася прачынацца на падлозе ўласнай кватэры, звычайна адразу ж iшлi на кухню, выпiвалi нагбом паўчайнiка i, завiтаўшы ў прыбiральню, з воклiкам: - Ой, бля-а...
– валiлiся на канапу. Макар, аднак, не пайшоў на кухню - ён наогул ня мог нiкуды пайсьцi, бо не даваў рады падняцца на ногi. Пусьцiўшы густую сьлiну i пацёршы даланёю гузак на лобе, герой аповеду зморана войкнуў i папоўз да тэлефону.
Палец нiяк не патрапляў у дзiркi тэлефоннага дыску, i патрэбны нумар прыйшлося набiраць пяць разоў запар. Была шостая гадзiна ранiцы, таму ў слухаўцы доўга сьпявалi гудкi, чулася мернае рыпеньне, падобнае на рыпеньне старых спружынаў у ложку, нарэшце, гудкi абарвалiся, i на другiм канцы дроту прыспана азвалася Данута.
– Станiслава Данутаўна, - блытана прасiпеў Макар, кашлянуў, каб прачысьцiць глотку, i тая, да каго ён зьвяртаўся, скаланула мэмбрану страшным воклiчам: - Забудзь мой нумар, жывёлiна!
Слухаўка азвалася кароткiмi гудкамi, выпала з рукi, матлянулася на вiтым шнуры, паўтараючы сцэну са шпiёнскiх фiльмаў.
А палове дзесятай Макар прыйшоў у рэдакцыю i перш-наперш зазiрнуў у габiнэт адказнага сакратара.
Хамiцкi - мужык цёрты, цынiчны, якi зжыў са сьвету трох жонак, але й той, пабачыўшы шэфа, спалохана адхiнуўся, i ў пашыраных зрэнках ягоных мiльганула неспакойная думка: "Вось што робiць з чалавекам каханьне!"
На шэфа было страшна глядзець: твар меў зялёнае адценьне, валасы ўскудлачаны, на лобе налiваўся сiньню аграмадны гузак, а вочы зьбiлiся ў кучку, i цяжка было зразумець - на каго яны глядзяць: на яго, Хамiцкага, цi на брэжнеўскi партрэт, якi вiсеў на сьценцы.