Бастан кешкен, кµз кµрген
Шрифт:
барынша аямай жре береді.
депкіде з бибісі мны теріс крмейді. Екі жаы да жаман
емес. Жмыстан уаытында келеді. Брыныдай емес, шаруаа
арайын деді. Ерте трады. Тіпті сиырды да саууа кмектеседі.
Бзауды стап трып, байлайды. Сауан сиырды ріске айдайды.
Бибісі ішінен "тіпй-тіпй" кз тілден сатай кр деп жрген кезі
болса керек.
Бір кні й оаша еді. Абысыны мен келіні шай ішіп отырады.
Абысыны алтасынан бір жапыра аазды шыарып,
келініне :"Мынаны
р боса жре береміз бе?"-деп жазан. Жазу кімдікі екені белгілі,
жазуды таниды. Сол заматтап бастап, келінні ішіне мздай бір
нрсе кіріп кеткендей болады. Дл ол жерде ештее де айтпайды,
сыр бермеген болады да ояды.
Енді еріні рбір адамы есепке алына бастайды. Жол-жнекей
ол йге брыла алса, дереу жетіп келеді. Ол йге шп пе, отын
ба,лде жем бе тсе ойса, ол кні йде шататы басы білінеді:
ыдыс-ая сылдырлайды, болмаса, сйлеген сзден тоылдаан
дыбыс шыады. Брыны еріне деген ктімі тап-тйнатай болса,
енді ол жо. Кір-оы да жуыла оймайды. Мны кршілері де сезе
бастайды. детте, біреу басу айтып жатса, рлеп ттандырысы
келетіндер де табылады. Табыланда алыстан емес, дл іргесінен.
Мндайда жанына батырып айтан дшпан крінеді де, ыын есіп,
олтыына кіре сйлеген "дос" есептелінеді. Сондай
"досты"аылымен "Шалдарды шаырмашымын" туан екен. Брін
кріп, біліп жрміз. атынасып ойан ештее де жо. Осыны
алдында бірнеше кндей брын, кешкі 5-тен кейін "" маан
келіп:"Бізді йдегі мен келсем жо. Балалар улап-шулап жылап
отыр. ааз жазып тастап кетіпті-"дейді,-мазмны поеза
басыламын".
– Маан не дейсі?
– жр, вокзала барайы, іздейік,- дейді. Жо
деуге кілі алады. Сонымен іздедік. Барады-ау деген айнаа,
абысындарын жаалады. Жо.Крдім-білдім демейді. Бір келінні
йінен телефонмен срады. Ол да келген жо дейді. Ауданны
ортылыына барайыа басты. Оан мен келісім бермедім. Осы да
37
жетеді. Ол бізді сырттай баылауда. Іздемеді деген жаладан
тылды. Жр, йге айтамыза бастым. Амалы жо, "" кнді.
Дегендей, ертеіне йге зі келіпті. Сонда телефонмен сйлескен
йде екен де, айтпа, келмеді деп айт деп тран со, кзінше,
осында деп айта алмапты келін. Ал, енді бгін шалдар
шаырылмашы. Бл кндізгі гіме. Шаырылуы-ерте. Кн батты.
Шешініп жатырмын. Бір кезде осы жай есіме тспесі бар ма? шып
трып, айта киіне бастадым. Жбайым болса:"айда барасы?-
дейді. –азір келемін,-дедім де, айдап отырып, сол йге келдім.
Келсем, йде екен. Балалар жастау кезі. лкейгендері трмыс та
ран. Мені карта ойнайын деп келген екен деп, жапырлап отырыса
алды.
кштік. Басарушы да зім, баяндамашы да зім, шыып сйлеуші де
зім. Екеуіне де сз бермедім. Ажырасанда алай болады?
лкендірді ортасына саланда алай болады? Мны аасына,
сені тркініе хабарлаанда, шаыранда андай болатынын
тгелдей алдарына жайып салдым. йткені кімі барын тгел білуші
едім. Бибісіне:"Егерде сен осы ыырлыыды оймаса, бан ерім
деп арамаса, жадай иындап барып, шкереленесі де,
аырында, жексрын боласыдар. Шалдар тамаыды жеп отырып-
а, жуаны астына алады. Яни, асыды ішіп, текеметіді тіліп
кетеді. Ал, мны ойып, дрыс алыпа тсседер, брі де мыт
болады. Оны аыры, замандастарыны бірі сз ата ойса,соны
зін мазатайтын боласыдар"-дедім. Сол айтандай да болды. Осы
отырыста бибісіні аяынан келгені (брын трмыс кргені) екенін
бірінші рет білдім. Оны да айтан зі болды.
"Дос десе, досымын, ас десе, асымын. Ауырмаан
жатарымен жатыдар!"-деп, шыып кеттім. 2-3 кннен кейін,
бірдеені сылтау ылып, тс кезінде бардым. Барсам, ара-жара,
балалар да мз. Жааны кірі де кеткен. лі солай трып жатыр. Ал
мен болсам, сол йге бара да бермейтін болдым. Олар да мені
керексінбейді. Жеттігіп кетті. азір менен аылды. Сонымен, шалдар
шаырмай елды.
Шалдар неге шаырылмай алды?
"Ашу-араз, аыл-
дос, аылыа аыл ос".
(халы маалы)
Бдан брыны бір гімені таырыбы "Шалдарды
шаырмашымын" деп аталынан-ды. Соны оысаыз, болан жайды
тсінесіз."Адасанны алды жн, арты сопа"-дейді азаым. Бір
нрсеге бет алып, зі ашуыды ішіе сыйыза алмай, айтып та
алса, сені ыыды ескісі келген адам адал досы, жанашыры
болып шыа келеді. Мына жадай солай болан екен де, пысып
жана алмай жатан отты ттанып кетуіне айналан кез екен.
38
азата "Ойнап сраана, шындап жауап бер" деген де сз бар.
Олай жауап беру-сені адамгершілік борышы.
Кндіз болан гіме жатарда есіме тсіп кетіп, еріксіз шып
трып, киіне бастадым. Ерінсем, ерте клкіге алайын деп трмыз.
жуаа шырайтындар жаын туысымыз; бірі маан іні, екіншісі келін
болып келеді. Келдім. Уытты алдырмай, сзді зім бастап кеттім.
Інім суа тсіп кеткен тауы сияты, сілкінеиін де демейді. Бларды
туыстарын да, тркіп жаын да тгел білемін. Ал келін, сені тркіні
айнысыны олына арап отыр, жалыз басты, бала да жо,
бауырына саланы айнысыны баласы. Жеме-жемге келгенде, бет
ашылады, сені орама тгіл, басайы болады.