Бастан кешкен, кµз кµрген
Шрифт:
дауыл да трыза алады. Бкіл демалатын ауаны да згерте алады.
Енді ол жерден кшпегенде не етпекшісі? Кріне кзге уырда
боласы ба? Сонда айда барасы дейсіз ой. Аз кн болса да, сол
апаттан ашып, ауасы, суы, шбі тазалау жерге. Баратын жеріде
сол бліншілікті зардабын сезінуде, дегенмен, анау жерден
туірлеу.
Осыны брі – ежелгі дшпанны білдірпей істеп отыраны. Біз
дайа сенген халыпыз. Брін де істейтін дай деп, Алланы
кінлаймыз .
билік марлы.
Блтіріктер брі болан
азата «ядан не крсе, шанда, соны аласы» деген сз
бар. Осы сз бекер айтылмаан екен. Басынан кешкендер бір ауыз
сзге тжырымдап, кп жайтты сыйыза саланын араызшы!
Мен мал баушылармен біраз араласуыма тура келді. Сонда з
кзіммен кргендерім десем де болады. Атын айтып, йгілемей – а
оятын. Сонда да болса, солар жайында жаза кетуді жн деп
отырмын. Оларды кейбіреулері бріліктен де асып, орауланып
барады.
Мал шаруашылыында істеп жргендерді трмыстанып,
лденіп кетіп жатандары да бар. Сонымен атар, мойнына мал
мініп, яни арыздар болып, жылу жинап, зора тылып шыандары
да жо емес.
лденіп кетуді екі жолы болады екен: бір таза ебегімен
лдену де, екіншісі теріс жолмен лдену екен . арыздар болып,
жылу жинаушылар, е алдымен, кін з бастарында. «атына
арамаса кетеді азындайсы, мала арамаса, айрыласы»
дегендей, ондай адамдарды селсотар, жтушылар, мар
ойнаушылар сиятылар.йтпесе, шаруа уандар еш уаытта да
зиян таппайды. Баюды екінші жолындаылар алашыда майдадан
басталып, бірте – бірте лая тседі.Оны жанясы одан лгі алып,
оай олжаа уестенеді екен. Тіпті аайын – жекжаттарын слікше
сорады екен. азата «оспа» деген сз бар. Сол сзді біле трып,
сол сз неге солай айтыланына мн бермейді екенбіз, яни
малшыа мал осады екенбіз. Неге осамыз? осушыны бірлі –
жарымды малын зі бауа ммкіндігі болмаындытан осады екен.
Сол осушы кндерді кніне баушыны лы болмаса да, кні
соан арап, алай осыны кілін табамын деп, соан туелді
45
іспеттес алыпта жреді екен. ол жрдемі , тіл жрдемі т.б. заттай
да жрдемін жасайды екен.
Сол «оспаны» лкеюі де, кбейюі де баяу, немесе кері кетуі
басым болады екен. Барды жо болуы оп – оай. Мемлекеттікі
жоалса, оны тлейді. оспа жоалса, сол кйінше риды. Оны шын
рту шін, алдымен, соны есебін тауып, кзін жояды екен де,
табылмайтындай жадайа келгенде ана, егесіне хабар тиіді екен.
Егерде тым кйлі болса, сойып жіберіп, орнына баса бірдее оя
салу да бар. Сонда
алмайды.
Ерген тліні руы тіпті оай: асыр жей салады. Ал баса
жатан ауып, адасып осыланды жою жолы таы бар. Осыны кріп
скен жанядаы жеткіншегі баласы, ержете келіп, кені
жауапкершілігін зіне аланда, кені де алжастырып, бірден желкесін
кжірейтіп, брі болып шыа келеді екен. Енді бл наыз арлан брі.
Осылай брі боландарды жан – жаты шашуы да, тасуы да
басалардан арты.
«Жылан кп жортса, аяын крсетіп алады» деген таы бір сз
бар. Одай бола алса, сол брілерді бетсіздері де болады екен.
Шіркін ят дегенді сезінбейтіндері де болады – ау!
«Халы айтса, алып айтпайды» дейді ой. Сенімнен айрылып,
жексрындыпен лденгендерді халы біліп жр; здері
білмейді.Алла олара крсетіп те жр, лі крсетеді де. Кісі аысын
жеу, иянат жасау-кнні е лкені, кешірімі жо. лі-а азабын
шегеді. ткізіп алып, кешірім сраанмен, ол кеш болады, Алла
кешірмесе керек.
рдастарды ылыы.
Лып бота.
Адамны аса бір адірлі жолдасы болатынын кбііз білетін
боларсыз.Естімеген болсаыз, тыдаыз. Ауылдас болып бірге
скен, асыты бірге ойнаан ол зінше кпті бірі болып
есептелінетін жолдас. Ал бірге оып, сырлас болан жолдасты
жолы бір баса. Одан да арты бір жолдас бар:ол-армияда бірге
болан, иыншылыты бірге крген, елден, аайын-туысаннан жыра
жргендегі жолдас. Сондай жолдасты бірі-зімхан мен Шалабай.
зімхан-ауданда басарушыларды бірі де, Шалабай да осал емес,
ауылды жерде дегенііз болмаса, дрдей бір оян фермасыны
бастыы.
рине, аудан ауылды жерді басарады, тексеріп трады.
Бірде сол аудандаы басшы жолдас ауылдаы басшы жолдасты
шаруашылыын тексеруге келіп алады. Ол кезде оян фермасы
46
"ыдырбек шыры"деген жиде скен жерге орналасан-ды.
Машинаны дауысы шыан со, ферманы конторы існеттес бір
блмелі жмбаздан жасалан лашы болатын-ды.
Конторынан шыан басты Шалабай ауданнан келген
бастыын ша жайып, арсы алып жатыр. Шаруашылыын креді.
Ол кезде совет дуірі, жоарыдан нсау береді. Тменгі жа
олынан келе ме, келмей ме істеуге міндетті. Шалабай оян деген
жануарды бтаны арасынан кргені болмаса, оны мір тіршілігі,
сіп-нуінен тіпті хабарсыз. Аудана шаырып алып, жеке оян
асыраушыларды крсетіп, соларды іс-тжірібесімен таныстыран-
ды. й ояны жабайы оян сияты жабайы мір сруге тиіс емес.