Чорная страла
Шрифт:
Па агульным сігнале воіны сэра Дэніэла абрынуліся на ўсе пяць вуліц. Гластэр быў акружаны з усіх бакоў, і Дзік зразумеў, што яму трэба разлічваць толькі на свае сто чалавек.
Сем залпаў стрэл адзін за адным сыпнуліся на барыкаду. У самы разгар стральбы хтосьці крануў Дзіка за руку. Ён убачыў пажа, які працягваў яму скураную куртку, не прабіваемую стрэламі, таму што яе пакрывалі металічныя пласцінкі.
— Гэта ад мілорда Гластэра, — сказаў паж. — Ён заўважыў, сэр Рычард, што ў вас няма латаў.
Дзік, усцешаны
Між тым непрыяцель упарта ішоў у наступ; ворагі былі ўжо так блізка, што Дзік загадаў адказваць на выстралы. Зараз жа з-за барыкады і з акон дамоў на ворага паляцеў у адказ град смертаносных стрэл.
Але ланкастэрцы, як па сігнале, дружна закрычалі, і іх пяхота рушыла ў наступ. Кавалерыя ішла за ёй з апушчанымі забраламі.
Пачаўся ўпарты рукапашны бой, не на жыццё, а на смерць. Тыя, што нападалі, трымаючы меч у адной руцэ, другой расцягвалі барыкаду. Тыя, хто абараняў барыкаду, у сваю чаргу, вольнай ад зброі рукою з адчайнай упартасцю яе ўзнаўлялі. Нейкі час барацьба ішла амаль у поўным маўчанні; целы воінаў падалі адзін на аднаго. Але разбураць заўсёды лягчэй, чым абараняць, і калі гук трубы падаў нападаючым знак да адступлення, барыкада была ўжо амаль развалена, стала ўдвая ніжэй і пагражала зусім абваліцца.
Пяхота ланкастэрцаў расступілася, каб даць дарогу коннікам. Коннікі, пастроеныя ў дзве шарэнгі, раптоўна павярнуліся, ператварыўшы свой фланг у авангард. І доўгай, закаванай у сталь калонай, імклівай, як змяя, яны кінуліся на паўразбураную барыкаду.
Адзін з першых двух вершнікаў упаў разам з канём, і яго таварышы праскакалі па ім. Другі ўскочыў прама на верх умацавання, пранізаўшы варожага стралка дзідай. Амаль у тое ж імгненне яго самога сцягнулі з сядла, а каня яго забілі.
Шалёны, імклівы націск адкінуў абаронцаў. Ланкастэрцы, карабкаючыся па целах сваіх мёртвых таварышаў, лавінай рынуліся ўперад, прарвалі лінію абаронцаў, адцяснілі іх убок і з грукатам хлынулі ў завулак, накшталт плыні, што прарвала плаціну.
Але бітва яшчэ не скончылася. У вузкім праходзе Дзік і некалькі яго воінаў, што засталіся жывымі, працавалі сваімі алебардамі, як дрывасекі, і неўзабаве на ўсю шырыню завулка ўтварылася новая, больш высокая і надзейная загарода з мёртвых байцоў і іх коней з разварочанымі чэравамі, якія біліся ў перадсмяротнай агоніі.
Збіты з толку гэтай новай перашкодай, ар'ергард ланкастэрскай кавалерыі не вытрымаў і адступіў; і тут жа на іх паляцеў з акон такі ўраган стрэл, што іх адступленне больш было падобнае на ўцёкі.
А коннікі, якія паскакалі наперад і якім удалося перасекчы барыкаду і ўварвацца ў завулак, дамчаліся да дзвярэй харчэўні з шахматнай шыльдай; сустрэўшы
Дзік і яго воіны наваліліся на іх. Выскачыўшы з дамоў, на ланкастэрцаў са свежымі сіламі напалі воіны, якія яшчэ не ўдзельнічалі ў рукапашным баі; жорсткі град стрэл паляцеў на ўцекачоў, а Гластэр ужо даганяў іх з тылу. Праз хвіліну на вуліцы не засталося ніводнага жывога ланкастэрца.
І толькі тады Дзік падняў акрываўлены, задымлены меч і закрычаў «ура».
Гластэр злез з каня і агледзеў месца бою. Твар яго быў бялейшы за палатно; але вочы блішчалі, быццам цудоўныя каштоўныя камяні, і голас яго, калі ён загаварыў, гучаў груба і хрыпла, узбуджаны бітвай і перамогай. Ён зірнуў на ўмацаванне, да якога ні сябар, ні вораг не маглі падысці, — так шалёна біліся там коні ў перадсмяротнай агоніі, — і выгляд гэтай страшнай бойні выклікаў у яго крывую ўсмешку.
— Дабіце коней, — сказаў ён, — каб не мяшаліся… Рычард Шэлтан, — дадаў ён, — я задаволены вамі. Станьце на калена.
Ланкастэрцы зноў узяліся за лукі, і стрэлы густым дажджом пасыпаліся на вуліцу. Але герцаг, не звяртаючы на іх ніякай увагі, выцягнуў свой меч і тут жа пасвяціў Дзіка ў рыцары.
— А цяпер, сэр Рычард, — працягваў ён, — калі вы ўбачыце лорда Райзінгэма, адразу ж прышліце мне ганца. Прышліце мне ганца нават у тым выпадку, калі гэты ганец будзе апошні ваш воін. Я хутчэй страчу свае пазіцыі, чым упушчу магчымасць сустрэцца з ім у баі… запомніце вы ўсе, — дадаў ён, павысіўшы голас. — Калі граф Райзінгэм загіне не ад маёй рукі, я буду лічыць гэтую перамогу паражэннем.
— Мілорд герцаг, — сказаў адзін з яго набліжаных, — хіба ваша міласць яшчэ не стаміліся бязмэтна падвяргаць сваё каштоўнае жыццё небяспецы? Ці варта нам тут марудзіць?
— Кэтсбі, — адказаў герцаг, — зыход бітвы рашаецца тут. Усе астатнія сутычкі не маюць значэння. Тут мы павінны перамагчы. А што да небяспекі, дык вы, каб былі брыдкім гарбуном, якога нават дзеці дражняць на вуліцы, вы дзешавей цанілі б сваё жыццё і ахвотна аддалі б яго за хвіліны славы… Зрэшты, калі хочаце, паедзем і агледзім іншыя пазіцыі. Мой цёзка, сэр Рычард, будзе ўтрымліваць гэтую залітую крывёю вуліцу. На яго мы можам спадзявацца… Але заўважце, сэр Рычард: не ўсё яшчэ скончана. Горшае наперадзе. Не спіце!
Ён падышоў прама да маладога Шэлтана, цвёрда зазірнуў яму ў вочы і, узяўшы яго руку ў свае, так моцна сціснуў яе, што ў Дзіка ледзь не пырснула кроў з-пад ногцяў. Дзік аж сумеўся ад яго позірку. У вачах герцага ён прачытаў шалёную адвагу і жорсткасць, і сэрца яго сціснулася ад страху за будучыню. Гэты юны герцаг сапраўды быў храбрацом, які змагаўся ў першых шарэнгах падчас вайны; але і пасля бітваў, у дні міру, у коле адданых сяброў, ён, здавалася, усё гэтак жа будзе сеяць смерць.