Чорная страла
Шрифт:
— Бо ўбачыў, што адзін чалавек храбра б'ецца супраць многіх, — адказаў Дзік, — і палічыў несумленным не дапамагчы яму.
Пагардлівая ўсмешка з'явілася на вуснах маладога вяльможы, калі ён адказаў:
— Адважныя словы. Але, самае галоўнае, за каго вы стаіце: за Ланкастэраў або за Йоркаў?
— Не буду таіць, мілорд, я стаю за Йоркаў, — адказаў Дзік.
— Клянуся небам, — закрычаў юнак, — вам пашанцавала. — І ён павярнуўся да аднаго са сваіх набліжаных. — Дайце мне паглядзець, — працягваў ён тым жа пагардлівым, жорсткім тонам, — дайце мне
Толькі пяцёра з гэтых няшчасных былі яшчэ жывыя. Стралкі схапілі іх за рукі, паспешліва адвялі да ўскрайку лесу, паставілі пад дрэва належнай вышыні і прыладзілі вяроўкі. Стралкі з канцамі вяровак у руках хутка ўскарабкаліся на дрэва. Не прайшло і хвіліны, як усё было скончана. Усе пяцёра гайдаліся на вяроўцы.
— А зараз, — крыкнуў гарбаты правадыр, — вяртайцеся на свае месцы і, калі я наступны раз паклічу вас, будзьце жвавей!
— Мілорд герцаг, — сказаў адзін з падначаленых, — малю вас: пакіньце пры сабе хаця б крыху воінаў. Вам нельга быць тут аднаму.
— Вось што, шаноўны, — сказаў герцаг, — я не папракнуў вас за спазненне, дык не пярэчце мне. Няхай я гарбаты, але я магу спадзявацца на сілу сваёй рукі. Калі гучала труба, ты марудзіў, а зараз ты надта спяшаешся са сваімі парадамі. Але так ужо вядзецца: апошні ў бітве — заўсёды першы ў размове. Надалей хай будзе наадварот.
І суровым, не пазбаўленым высакароднасці жэстам ён адправіў іх.
Зноў пехацінцы селі на коней за спінамі вершнікаў; атрад марудна крануўся і, рассыпаўшыся па розных напрамках, схаваўся ў лесе.
Зоркі пачалі ўжо тухнуць. Займаўся дзень. Шэрае перадсвітальнае святло адбілася на тварах абодвух юнакоў, якія зноў зірнулі адзін аднаму ў твар.
— Вы бачылі зараз, — сказаў герцаг, — што помста мая бязлітасная, як вастрыё майго мяча. Але я б не хацеў — клянуся ўсім хрысціянскім светам! — каб вы палічылі мяне няўдзячным. Вы прыйшлі мне на дапамогу са слаўным мячом і вартай здзіўлення адвагай! Калі вам не агідная мая выродлівасць, абдыміце мяне!
І юны правадыр растуліў абдымкі.
У глыбіні душы Дзік адчуваў страх і нават нянавісць да чалавека, якога выратаваў; але просьба была выказана такімі словамі, што вагацца або адмовіць было б не толькі няветліва, але і жорстка, і ён паспяшаўся падпарадкавацца жаданню незнаёмца.
— А зараз, мілорд герцаг, — сказаў Дзік, вызваліўшыся з яго абдымкаў, — пацвердзіце, ці правільная мая здагадка? Вы — мілорд герцаг Гластэрскі?
— Я Рычард Гластэр, — адказаў той. — А вы? Як вас завуць?
Дзік назваў сябе і падаў яму пярсцёнак лорда Фоксгэма, які герцаг адразу ж пазнаў.
— Вы прыйшлі сюды раней прызначанага тэрміну, — сказаў ён, — але ці магу я за гэта сердаваць? Вы падобныя на мяне: я прыйшоў сюды за дзве гадзіны да світання і чакаю. Гэта першы паход маёй арміі: я альбо загіну, альбо здабуду сабе славу. Там залеглі мае ворагі пад кіраўніцтвам двух старых вопытных правадыроў — Брэклі і Райзінгэма. Яны, верагодна, моцныя, але зараз яны сціснуты паміж морам,
— Канечне, я таксама так мяркую! — горача ўсклікнуў Дзік.
— У вас пры сабе запіскі лорда Фоксгэма? — спытаў герцаг.
Дзік, растлумачыўшы, чаму іх у яго зараз няма, асмеліўся прапанаваць герцагу свае ўласныя назіранні.
— Мне здаецца, мілорд герцаг, — сказаў ён, — калі ў вашым распараджэнні дастаткова воінаў, варта было б напасці зараз жа, бо са світаннем іх начныя каравулы кладуцца спаць, а ўдзень у іх няма пастаянных каравульных на пастах — яны ўсяго толькі аб'язджаюць ускраіны вярхамі. Цяпер самы час на іх напасці: каравульныя ўжо знялі з сябе даспехі, а астатнія воіны толькі што прачнуліся і сядзяць за ранішняй чаркай віна.
— Колькі, па-вашаму, у іх чалавек? — спытаў Гластэр.
— У іх няма і дзвюх тысяч, — адказаў Дзік.
— Тут, у лесе, у мяне семсот воінаў, — сказаў герцаг. — Яшчэ семсот ідуць з Кэтлі і неўзабаве будуць тут; услед за імі рушаць яшчэ чатырыста, а яшчэ далей ідзе столькі ж; у лорда Фоксгэма пяцьсот у Халівудзе — яны могуць сцягнуцца сюды да канца дня. Пачакаць, пакуль усе нашы сілы падыдуць, або напасці зараз?
— Мілорд, — сказаў Дзік, — павесіўшы гэтых пяцёх няшчасных, вы самі вырашылі пытанне. Хаця яны людзі нязнатныя, але час неспакойны: хутка спахопяцца, іх пачнуць шукаць, і падымецца трывога. Таму, мілорд, калі вы хочаце напасці знянацку, то, на маю сціплую думку, у вас няма і гадзіны ў запасе.
— Я таксама так думаю, — адказаў гарбун. — Не пройдзе і гадзіны, як вы пачнеце зарабляць сабе рыцарскае званне, урэзаўшыся ў натоўп ворагаў. Я пашлю жвавага чалавека ў Халівуд з пярсцёнкам лорда Фоксгэма і яшчэ аднаго — на дарогу, падагнаць маіх мямляў! Ну, Шэлтан, клянуся распяццем, справа выйдзе!
З гэтымі словамі ён зноў прыставіў трубу да вуснаў і затрубіў.
На гэты раз яму не давялося доўга чакаць. У адно імгненне паляна вакол крыжа пакрылася пешымі і коннымі воінамі. Рычард Гластэр, сеўшы на прыступках, пасылаў ганца за ганцом, склікаючы семсот чалавек, схаваных у бліжэйшых лясах. Не прайшло і чвэрці гадзіны, як армія яго выстраілася перад ім. Ён сам стаў на чале войска і рушыў уніз па схіле пагорка да горада Шорбі.
План яго быў просты. Ён вырашыў захапіць квартал горада Шорбі, які ляжаў справа ад вялікай дарогі, добра замацавацца ў вузкіх завулках і трымацца там да таго часу, пакуль не падыдзе падмацаванне.
Калі лорд Райзінгэм захоча адступіць, Рычард зойдзе яму ў тыл і паставіць яго паміж двух агнёў; калі ж ён захоча абараняць горад, ён будзе загнаны ў пастку і ў рэшце рэшт разбіты ворагам, што пераўзыходзіць яго па колькасці.
Але была адна вялікая небяспека, амаль немінучая: семсот чалавек Гластэра маглі быць адкінуты і разбіты пры першай жа сутычцы і, каб пазбегнуць гэтага, трэба было ў што б там ні стала забяспечыць раптоўнасць нападу.