Хто смяецца апошнім
Шрифт:
Вера. Сам сябе.
Чарнавус. Мабыць, злы на мяне?
Вера. Я думаю! Такую лазню вы яму далі…
Чарнавус. Яж яму дабра жадаю.
Вера. Наўрад ці здольны ён ацаніць гэта.
Чарнавус. Можа, я занадта рэзка выступіў. Трэба будзе пагаварыць з ім.
Вера. Я лічу, што вы вельмі добра выступілі, і няма чаго вам прабачэння прасіць.
Чарнавус. Не прабачэння, а растлумачыць яму ў больш спакойнай абстаноўцы.
Вера (паказваючы
Туляга. Мяне так напужалі, што я апамятацца не магу.
Вера. Хто ж вас так напужаў?
Туляга. Я ўжо і не ведаю, ці гаварыць.
Вера. Калі вы нам не давяраеце, дык не гаварыце.
Туляга. Не ў тым справа, што не давяраю.
Вера. Дык у чым жа?
Туляга. Скажаш, а пасля пойдзе гаворка, і нажывеш непрыемнасці.
Вера. Ну то не гаварыце.
Туляга. Але ж я хацеў бы параіцца з вамі, што рабіць.
Вера. Дык парайцеся.
Туляга. Але ж і раіцца небяспечна. Баюся, што пойдуць усялякія чуткі.
Вера. I так страшна, і гэтак страшна. Заўсёды вам чаго-небудзь страшна, Мікіта Сымонавіч. Лепш не гаварыце, а то яшчэ больш будзеце баяцца. (Да Чарнавуса.) Пойдзем, Аляксандр Пятровіч.
Туляга. Чакайце, таварышы! (Вера і Чарнавус спыняюцца.) Я ж не ведаю, што мне рабіць… Можа такі параіцца з вамі?
Чарнавус (з усмешкай). Гэта вы ўжо самі глядзіце.
Туляга (адважыўся). Дзіўнае здарэнне, ведаеце… Іду гэта я па вуліцы, раптам абганяе мяне нейкі чалавек. Абганяе і… (Не адважваецца сказаць.)
Вера. I… што?
Туляга. Не ведаю, ці гаварыць.
Вера (смяецца). Дык вы хоць нас адпусціце, Мікіта Сымонавіч, калі не можаце. (Мерыцца адыходзіць.)
Туляга. Хвіліначку, таварышы! Я зараз… Але я прашу, каб вы пра гэта нікому ні слова.
Чарнавус. Ды ладна ўжо, Мікіта Сымонавіч.
Туляга. Дык вось… Абмінае і глядзіць мне проста ў твар.
Вера (насмешліва). Ну, няўжо ў твар?
Туляга. Не, вы ж паслухайце! Раз аглянуўся, другі раз аглянуўся і трэці раз аглянуўся. А пасля спыніўся і пытаецца: «Скажыце, — кажа, — ваша прозвішча не Падгаецкі?» Тут я ўвесь аж закалаціўся. «Не, — кажу, — я не Падгаецкі, я Туляга».
Вера. А ён што?
Туляга. «Выбачайце, — кажа, — вельмі ж падобны. Я некалі
Вера (іранічна). I пайшоў! Скажыце, калі ласка! Дык гэта ж сапраўды страшна!
Туляга. Але ж гэта яшчэ не ўсё. Калі я ўваходзіў у інстытут, ён яшчэ раз аглянуўся на мяне.
Вера. А калі і яшчэ раз, дык што ж тут страшнага?
Туляга. Не, гэта такі страшна. У Варонежы сапраўды быў некалі Падгаецкі — дзянікінскі палкоўнік.
Вера. Дык вы тут пры чым?
Туляга. А я ў той час таксама быў у Варонежы.
Вера. Палкоўнікам?
Туляга. Не, я быў настаўнікам гімназіі.
Вера. Дык мы ж гэта ведаем.
Туляга. Але вы не ведаеце, што гэты палкоўнік быў падобны на мяне, як дзве кроплі вады.
Вера. Ну і што?
Туляга. Гэты чалавек можа сказаць, што ў інстытуце працуе дзянікінскі палкоўнік. (Чарнавус і Вера с. мяюцца.) Не, гэта зусім не смешна. Дакументаў у мяне з таго часу няма — чым я апраўдаюся?
Чарнавус. Ды кіньце вы! Гэта ўсё пустыя страхі.
Туляга. Дык, па-вашаму, няма чаго баяцца?
Вера. Ідзіце, Мікіта Сымонавіч, працуйце, і нікога не бойцеся.
Туляга. Праўда, не баяцца?
Вера. Не бойцеся. Я нікому не скажу, што вы — дзянікінскі палкоўнік.
Туляга (аж прысеў). Тсс!.. звар'яцелі вы! Хіба гэтым можна жартаваць!
Вера (смяецца). Ай, баязлівец вы, баязлівец!
Разыходзяцца па сваіх пакоях. Туляга варочаецца і падыходзіць да цёці Каці.
Туляга. Кацярына Іванаўна! Вы, калі ласка, нікому не расказвайце пра гэту гаворку, а то яшчэ за праўду палічаць.
Цёця Каця. Хіба гэтаму хто паверыць! Які ж вы палкоўнік?
Туляга. Ай-ан! Не гаварыце гэтага слова! Я вас прашу.
Цёця Каця. Выбачанце, Мікіта Сымонавіч! Больш не буду.
Туляга выходзіць.
Зіначка (уваходзіць). Аляксандра Пятровіча яшчэ няма?
Цёця Каця. Вашага яшчэ няма.
Зіначка. Чаму майго?
Цёця Каця. У нас жа два Аляксандры Пятровічы, але ж з Чарнавусам вы ніякіх спраў не маеце, а падпісвае паперкі вам Гарлахвацкі.
Зіначка. Ой, цёця Каця! Я не ведала, што вы такая злая.