?л??-тиллии икки ардынан
Шрифт:
– ?т??рд?м да кэлиэхпит, онно да би?игини ??рэ к?рс?р баара биллибэт. Самолет аны биир ыйынан кэлиэ ???. Ону к?рс? тахсаар. Оноо??о диэри халлаан лаппа сырдыа?а.
– Шура, туох тиийбэтин бэйэ? билэн-к?р?н барды?. Били дьиэ харчытын тобо?унан саныы-саныы тугу к?рб?кк?н атыыла?аар. Тыыбын, мотуорбун, канистраларбын э?ин уолаттар самолекка уган биэриэхтэрэ. Мин мантан уматык эбии к?рд??? сатыам.
Сити курдук кэпсэтэн арахсаллар. Уйбаан кибииккэтин хаалларар, ол оннугар Тиксииттэн а?албыт сорох та?а?а?ын кытта саллааттар а?ылыктарын тобо?ун ыттарыгар ?р???л?? тиэнэн арыытыгар
Дьоно суо?ар Уйбаан кырса?а хапкаан туруорар, а?ыйах паа?ы булан иитэлиир. Ый устата икки кырса сыалай и?нэр. Уончаны сэмнэхтэрин эрэ булаттыыр. Бастаан утаа туох кыыл кинини баты?а сылдьан булдун сиирин билбэт этэ. Кырса кырсаны сиирин кэлин билбитэ. Халлаан сырдаан кыыл таба аны саа тэбиитигэр да чуга?аппат. Дьоно кэлэллэрин туга да суох к?рс?р?гэр тиийии?и. Кэнсиэрбэлэрэ б?тэн эрэр. Станция дьоно тугу да босхо дук гыналлара биллибэт. Т??лээххэ харахтара хара?аран, Улахан Лээхэп олохтоох булчуттарын арыгыга соролуур сурахтара кырдьык эбит. Дьонун самолекка киллэрэ сырытта?ына, хас да ки?и кырса тириитин сура?ан тахсыбыттара.
– Соболо?о тугуй? – диэтэ?инэ, – бытыылка.
– Бытыылка бэйэбэр баар, атын туохтааххытый?
– Туохха наадыйа?ын?
– Бородуукта?а.
– Ону би?иги бас билбэппит.
– Оттон арыгыны бас билэр эбиккит дии.
– Летчиктартан атыыла?абыт.
Самолет кэлэрин билэр чугас дьиэлээх булчуттар Тароториннаахха мустан, т??лээхтэрин арыгыга мэнэйдэ?эллэрин та?ынан, хаартыга тириинэн тамна?аллар. Тароторин ойо?унаан Ульяналыын итирик дьону суймуурдуулларын илэ к?р?н итэ?эйбитэ.
Уйбаан Нам?а Атамайтан кэлэн уу ба?ан кыстаабыта. Онно ?л?рб?т ?б?нэн ба?ыттан ата?ар тиийэ та?ныбыта. Илиитигэр аан ма?най туппут харчыта та?ас-сап буола кубулуйбутуттан олус да дуо?уйа ??рб?тэ. Кэргэнэ эмиэ харчы диэни тутан к?рб?кк? сылдьан хоту киирсибитэ, онон тугу булбуттарын ту?а?а эрэ туруорар толкуйдаахтара. Оннук санаалаах ки?и эрэйи к?р?н булар т??лээ?ин арыгыга то?о т?л? ы?ыктыа?ай. Бачча буолуор диэри хаартыны илиитигэр тутан к?р? илик. Сололоо?о да буоллар, к?н?н-дьылын к?р?ннь?ккэ ыытара биллибэт. Хата ол оннугар хаартыска?а устар туохха да бэриллибэт ?т?? дьарык баарын билэн бугу?уйа сылдьар. Олорбут олоххун туох баарынан туо?улуур, кэнэ?эс о?олоргор кэрээбэккэ кэпсиир хаартыска эбит. Хаартыскаттан ордук уустаан-ураннаан кэпсиир туох да суох. Хата т??лээ?и хото бултуйара буоллар, у?анар тэрилгэ, мотуор чаа?ыгар, уматыкка, хаартыска эмигэр, кумаа?ытыгар, араадьыйатын батарыайатыгар хама?атык атаста?ыа этэ.
Билэрдии Тароториннарга хонор санаалаах киирбитигэр хаартылыы олорор дьон к??-дьаа буола т?сп?ттэрэ.
– Са?а булчуту кытта дьэ билсиэххэ эрэ, – дии- дии ?р?тэ турбаласпыттара, арыгы кутан к?нд?л?? сатаабыттара.
– Бэйэм да мунаахпын, ыттарым да ??р?йэхтэрэ суох, аара быстарыам, – диэн с??п арыгыны испэккэ, ыксыыбын диэн, итии
– «Мунаах» ааттаах! Э?иги кинини кытта туоххутунан да тэ?нэспэккит! – диэн дьиэлээх ха?аайын с???д?йэ хаалар.
Ити хай?аан этии буолбата?ын Уйбаан сэрэйбитэ. Холуочук дьон ???ргэнэ истибиттэрэ чахчы.
Дьоно биир ыйынан т?нн?б?ттэрэ. Кэргэнэ ол-бу ээк-сээкэйин хас да куулга хаалаан букатын к???н кэлбит к?р??нээ?э. Т?нн?к таа?а, иистэнэр массыына, кыра?ыын лаампа тус-туспа дьаа?ыктанан, маллара биир сырыыга баппат гына ?р???л?мм?тэ. Онно аны тыылара, мотуордара, хас да канистра бензиннэрэ.
– Манна иирээки эрэ ки?и мотуорканан сылдьыан с?п, – диэн к?рб?т эрэ бары са?а аллайан и?эр.
– Би?иги сайын мотуорканан манна киинэ к?р? кэлиэхпит.
– Этэрикээни да туоруургут саарбах.
– К?р??хп?т!
Аара айаннаан и?эн кэргэнэ:
– Хайа? – диэн ?ч?гэй сонуну истээри Уйбаан сирэйин-хара?ын одуула?ар.
– Икки эрэ кырсалаахпын. Кыыл таба ки?и хара?ын далыгар к?ст?бэт буолла. Куруппааскы баар буолуох курдук. Ыйы бы?а кэнсиэрбэнэн ?ссэнэ сырыттым. Онтубут да дьо?у?аата бы?ыылаах. Эн тугу эмит а?аллы? дуо?
– Бурдук манна ыскылаакка баар ???. «Холбостон» суруктаах кэллим. Ас араа?а тиийбитэ дэ?эллэр. О?олорго эрэ ону-маны ыллым.
– Тугу да бултаабакка сылдьан хайдах ытыспытын то?уйуохпутуй? Сатаатар килиэп а?албаты? дуо? На?аа ахтыбыппын.
– Килиэби дуу, миигин дуу?
– Хайа?ытын да?аны… Арба, муорабыт таа?наары гыммыт. Мин тиийдим да, т?тт?р? охторум буолуо. ?йд??р эрдэххэ, ол суругу билигин миэхэ биэрэн кэби?иэ? этэ. А?ы-??л? Тароторин ойо?о дьа?айар бы?ыылаах. Сатаатар о?олорбутугар сгущенка м?чч? ы?ыгыннарыллыа.
– Халлаан сырдаан ?ч?гэй ба?айы. Ол туох тэлимниирий?
– Этэрикээни туоруур бэлиэм. Ылта?ыны ура?аска саайбытым.
– Оттон то?о тэлимниирий? Былаах курдук дии.
– Ити дьэргэлкэн «хамсатар». ?сс? да туундара дьиктилэрин к?рд?рт??н и?иэ?э.
– Хайа, ханна? – дии т??эллэр им-дьим испит о?олор ону истэн.
– Арба, до?ор, саабыт ку?а?ан диэн туо?апка к?рд???н ыллым.
– Онон тугу бултаары гына?ын?
– Эн ыраата бардаххына, до?ор о?остуом. Доруоппут биир эрэ дии. Хата ытарга ??рэтээр эрэ.
– Сайын сааны эспэккэ бултуохпут.
– Хайдах?
– Илиминэн.
– Оччо?о куруппааскыларга эмиэ илим ?т??ххэ.
– Куруппааскыны илимнээбиттэрин истибэтэ?им, боруобалыахпыт да?аны. Оттон саарбыт ку?у илиминэн бултуур сурахтаахтар.
– Оо, ха?ан саас буола охсор?!
– Байылыат олох кэлэрэ чуга?аата. Икки ыйы хайдах эмэ гынан м?чч? т?сп?т ки?и.
САП СА?АТТАН САЛ?АНАН…
Уйбаан дьоннорун дьиэлэригэр ???л?тээт, и?ирдьэ киирбэккэ та?ынан сылдьан а?албыт малларын-салларын хахханы буллартыыр, ыттарын бэрт барбах ?л хаптарар уонна бэйэтэ, аара айаннаан и?эн а?ыам диэн, балык кэнсиэрбэтин хоонньугар уктар. Таа? балачча кэ?ээбит этэ, ону дьонугар эппэтэ?э. Хайдах эмэ гынан Ки?илээхтэн а?ыйах куул бурдугу а?алар ба?алаах. Чэпчэки та?а?астанна?ына, суукка а?аарынан эргиллиэн с?п. Оччо?о эрэ кус-хаас кэлэригэр тиийэр кыахтаахтар.