?лб?т ??стэниэ?и?
Шрифт:
Бу и?эр ?с ?р??нэр кинини а?ыныах сирэйдээх-харахтаах дьон буолбатахтара тутталларыттан-хапталларыттан да к?ст?р. ?й?гэр, аны былырыын кы?ын олунньуга чэкиистэр «арыйбыт» «Олунньутаа?ы саагыбардарын» дьонун ытыалаан ?л?р??гэ кытыннарбыттара к?ст?н кэллэ. Оо, оччолорго кинилэр тугу да ?йд??ыры?алыы сатаабат, улаха??а уурбат да эбиттэр!
Ытар дьоннорун, онно, ытыалыахтарын иннинэ, трибунал комендана уонна бэйэлэрин хамандыырдара: «Бу контрреволюционердар, саагыбарсыктар сир ?рд?ттэн сиппийиллиэх тустаахтар! Кинилэри а?ынар наадата суох! Бирикээ?и
Кинилэр, эдэр о?о дьон, ити дьону ыталларын улаха??а уурбатахтара: «?р?б?л??сс?йэ, сэбиэскэй былаас уонна бассабыык партиятын ту?угар тугу ба?арар о?орор с?п!» – дии саныыллара.
?л?р ?л?? бэйэ?э тирээн кэлэрэ ку?а?ан да буолар эбит! Эдэр саа?а, ийэтэ-а?ата, таптыыр кыы?а, до?отторо-табаарыстара бары кини кэннигэр хааллахтара! Аата, абатын, дьыл?ата икки?ин олох олорору к???лл??рэ буоллар, маннык кини бэйэ-бэйэни симэлитэр ?л?рс?? суолун талыа суо?а этэ! Аата, абатын!..
Эккирэтээччилэр олох чугас кэллилэр. Муннуларынан-айахтарынан тыыналлара бургучуйара, ????ннээхтик к?рб?т харахтара субу к???ннэ. ????н тутан и?эр бэрдээннэрин ытардыы ыллылар.
– Не стреляйте! Сдаюсь! – трехлинейкатын хаарга бырахта. ?с саа тыа?а утуу-субуу, атарах-сатарах ньиргийдилэр. Разведчик, аргыый, хаарга сууллан т?стэ. И?ийэн турбут кы?ы??ы тыа и?иэттэн ылбыт курдук буолла…
Бу кэм?э куораттан араас ту?аайыыларынан чэкиис хамандыырдардаах а?ыйахтыы байыастардаах кыра этэрээттэр ?р??нэри чу?нуур, олохтоох нэ?илиэнньэни хонтуруоллуур сыаллаах-соруктаах эрэспиэскэ?э диэн ааттаан барыталыыллара уонна к?н?нэн т?нн?лл?р?.
Мэ?э улуу?ун Дьабыыл нэ?илиэгиттэн т?р?ттээх Николай Васильевич Петров62 уонча ки?илээх кыра этэрээтинэн Нам ту?аайыытынан хаста да сылдьан кэллэ. Ол тухары тугу да дуоннаа?ы билбэккэ т?н?нн?лэр. ?р??нэри туо?уластахха, нэ?илиэнньэ «билбэттэн» атыннык хоруйдаабата, дьэ, дьикти!
Б?г?н сарсыарда, халлаан сырдыан иннинэ, Петровтаах тохсуо буолан, Нам ту?аайыытынан бардылар. Бу сырыыга ыраатар санаалаахтар. Ы?ыыр аттаах буолан, айаннара да т?ргэн. Марханы, Тулагыны, Киллэми аа?ыыларыгар халлаан олох сырдаата. Киллэм дэриэбинэтин аа?ан, быраан тэллэ?эр чуга?аан истэхтэринэ, у?а ?тт?лэриттэн ойо?олуу, б?лк?й талахтар кэннилэриттэн, с??рбэччэ аттаах дьон сааларын илиилэригэр туппутунан тахсан кэллилэр! «?р??нэр!» – дии санаата Петров. Кини дьоно эмиэ сааларын илиилэригэр ыла о?устулар.
?р??нэргэ диэри баара-суо?а икки с??счэкэ хаамыы эрэ бы?ыылаах. ?р??нэр сааларын туппутунан Петровтаа?ы суолларын б??л?? кэннилэринэн ойуттулар. Кы?ыллар, чугуйар суолларын былдьатан, иннилэрин хоту суол устун ыстаннардылар. Т?ргэнник быраан хоонньугар киирэ охсоору, эниэни ?р? с??рдэн тахсыбыттара: оол курдук, иннилэригэр
– Нам конец! Что будем делать? – Петров у?а ?тт?гэр испит эдэр нуучча уола солбуйааччыта, ыксаабыт куола?ынан ыйытта.
– Товарищи! Умирать будем с музыкой! Приготовьте оружие к бою! – ???ээ уо?угар туора тэбэ сылдьар муу?урбут кугас бытыктаах саа?ырбыт ки?и, отделение хамандыыра, бинтиэпкэтин сомуогун тардыалаан ла?ыр?атта.
– Ребята! Спокойно! Без моего приказа не открывать огонь!.. Беспорядочной стрельбой спровоцируем их на перестрелку! Их слишком много! Нахрапом не возьмем! Попробуем, что выйдет, на переговоры с ними! Держите себя на руках, иначе, неминуемая гибель нам грозит!» – Петров дьонун уоскута сатаата.
Ону дьоно, истибэккэ, кы?аан бардылар. Кинилэртэн харахтарын араарбакка испит ?р??нэр, хап-сабар утары кы?ыы биэрдилэр. С??рбэччэ бэрдээннэр ч???р?сп?т айахтара, ?л?? уотунан у?уураары, кинилэри ту?улаатылар. Петров т?ргэн ?л?гэрдик кэннин хайы?ан к?рб?тэ – суол ???лл??т?гэр кэннилэрин быспыт ?р??нэр, кинилэри кы?аан тураллар эбит!
«Кириэстии к?рг??м?нэн ытыы?ылар! Кыра эрдэхтэриттэн саа?ыт сахалар сыы?ыахтара суо?а! Ыт ?л??т?н ?л?р дьон буоллубут!» – диэн санаат хамаанда биэрдэ:
– Ребята! Немедленно опускайте оружие!
Петров хамаандалаабытын дьоно истибэтилэр да бы?ыылаах – отделение хамандыырыттан уратылар бары сааларын уо?а сал?алас! «Итинник ытан кими табыахтарай, аны ал?ас хайалара эрэ чыыбы?ын т?л? тардан кэби?иэ?э!» – диэн санаа т?ргэн ба?айытык «кылам» гына о?уста:
– Я же сказал опустить оружие! – иначе всем нам грозит неминуемая гибель! – кыы?ыран куола?ын ?рдэппитигэр биирдэ, дьоно сааларын т??эрдилэр.
– Саа?ытын т??эри?! – ?р??нэр диэкиттэн с??, дор?оонноох куоластаах ки?и хамаандалыыр са?ата и?илиннэ.
Кы?ыллары иннилэрин б??л?? и?эр ?р?? бастаанньыстар этэрээттэрин саллааттара сааларын аллара туттулар эрээри, ха?ан ба?арар т?ргэнник ыта охсорго бэлэм истилэр. Петров кэннин хайы?ан к?рб?тэ – кэннилэринээ?и этэрээт саллааттара сааларын т??эрэн, бары суолу б??л?? кэккэлээн тураллар эбит. Иннилэригэр утары и?эр этэрээккэ чуга?аан истэхтэринэ, ?р??нэр кэккэлэриттэн нэлим сиэллээх кы?ыл улаан аты мииммит баара?ай улахан ки?и инники та?ыста.
Кини у?а илиитин ???э к?т?хп?т?гэр, дьоно тохтоон аара турдулар.
– Ребята, стойте здесь и ждите меня, – дьонугар эппитигэр, тохтоон, к???тэн турдулар.
Икки ?ст??х этэрээттэр хамандыырдара утары к?рс?рд??, суол устун аа-дьуо хаамтаран истилэр. Петровка ?р?? этэрээтин хамандыыра аттыын-бэйэлиин оло?хо бухатыырын дуу, былыргы кыргыс ?йэтин боотурун дуу курдук к???ннэ. Тымныы буолан халы?нык та?ныбыта дуу, бэйэтэ оннук баара?ай та?аалаа?а дуу – бухатыыр курдук мо?уоннаах, туттунуулаах ки?и! Туттара-хаптара н??эр ба?айы ки?и, Петров иннигэр кэлэн атын тохтотон, тэ?иинин тардан туран с???д?йдэ: