Рэвізор
Шрифт:
Хлестакоў (шпаркім адрывістым голасам). Што такое?
Гараднічы. А ва-ва-ва… ва…
Хлестакоў (такім самым голасам). Не рашчую нічога, усё дурное.
Гараднічы. Ва-ва-ва… шасьць, дастойнасьць, ці не загадаеце адпачыць… вось і пакой, і ўсё, што трэба.
Хлестакоў. Дурное — адпачыць! Калі ласка, я гатовы адпачыць. Сьнеданьне ў вас, спадары, добрае… Я здаволены, я здаволены. (З дэклямацыяй). Лабардан! Лабардан! (Уваходзіць
Зьява VII
Бобчынскі [9] . Вось гэта, Пётра Іванавічу, дык чалавек! Вунь яно, што значыць чалавек! Як жывы, ня быў на ваччу такое важнае пэрсоны, ледзь не памёр ад страху. Як самі думаеце, Пётра Іванавічу, хто ён гэткі ў разважаньні да чыну?
Добчынскі. Я думаю, мала не гэнэрал.
Бобчынскі. А я дык думаю, што гэнэрал-жаж яму і ў падноскі ня стане! а калі гэнэрал, дык ужо хіба сам гэнэралісымус. Чулі, дзяржаўную вунь раду як прыціс! Хадзем, раскажам якхутчэй Амосу Хведаравічу й Каробкіну. Бывайце, Ганна Андрэеўна!
9
«(Добчинскому)» — рэмарка прапушчаная ў перакладзе.
Добчынскі. Бывайце, кумачка!
Арцём Піліпавіч (Лукашу Лукашовічу). Страх проста. А чаму, і сам чалавек ня ведаеш. А мы навет і ня ў мундзеры. Ну, што, як прачнецца ды ў Пецярбург махане данашэньне? (Выходзіць у задуме, разам з інспэктарам школаў, праказваючы): Бывайце, спадарыня!
Зьява VIII
Ганна Андрэеўна. Ах, які прыемны!
Мар’я Антонаўна. Ах, любчык!
Ганна Андрэеўна. Але толькі якое тонкае абыходжаньне! Адразу можна пазнаць сталічную штучку. Прыхапкі і ўсё гэта такое… Ах, якая дабрыня! я страх люблю гэткіх маладых людзей! Я прост бяз памяці. Я, аднак-жа, яму вельмі спадабалася: я заўважыла — усё на мяне пазіраў.
Мар’я Антонаўна. Ах, мамуленька, ён на мяне глядзеў!
Ганна Андрэеўна. Калі ласка, із сваёй дурніной якдалей! Гэта тут зусім недарэчы.
Мар’я Антонаўна. Не, мамулечка, праўда-ж!
Ганна Андрэеўна. Ну, вось! Крый Божа, каб не папярэчыць! нельга дый годзе! Дзе яму глядзець на цябе? і зь якое рацыі яму глядзець на цябе?
Мар’я Антонаўна. Праўда-ж, мамуленька, усё глядзеў. І як пачаў казаць пра літаратуру, дык зірнуў на мяне, і пасьля, калі расказваў, як гуляў у віста з пасланьнікамі, і тады паглядзеў на мяне.
Ганна Андрэеўна. Ну, можа, адзін які раз, дый тое так сабе ўжо, абы толькі. «Га, — кажа сабе, — дай ужо-ткі зірну на яе!»
Зьява IX
Гараднічы (уваходзіць
Ганна Андрэеўна. Што?
Гараднічы. І ня рады, што напаіў. Ну, што, калі хоць адна палавіна з таго, што ён казаў, праўда? (Задумваецца). Ды як-жа й ня будзе праўда? Падгуляўшы, чалавек усё прэ наўзьверх: што на сэрцы, тое й на языку. Ведама, прыхлусянуў крышку; але-ж, не прыхлусіўшы, ніякая гаворка не гаворыцца. Зь міністрамі гуляе і ў палацы езьдзіць… Гэтак вось, праўда-ж, чым болей думаеш… ліха яго ведае, ня ведаеш, што й робіцца ў галаве: прост як быццам ці стаіш чалавек на якой званіцы, ці цябе павесіць хочуць.
Ганна Андрэеўна. А я ніякай ані не адчула боязі; я проста бачыла ў ім адукаванага, сьвецкага, вышэйшага тону чалавека, а пра чыны ягоныя мне — ані шум баравы.
Гараднічы. Ну, ужо-ткі вы — жонкі. Усё скончана, аднаго гэтага слова даволі! Вам усё — фіньцірлюшкі! Раптам плюхнуць ні з тога, ні зь сёга слоўца. Вас адсьцёбаюць, дый годзе, а мужа — толькі й бачылі. Ты, сэрца маё, абыходзілася зь ім так вольна, як быццам зь якім Добчынскім.
Ганна Андрэеўна. Пра гэта я ўжо раю самім не турбавацца. Мы сёе-тое ведаем такое… (Паглядае на дачку).
Гараднічы (адзін). Ну, ужо з вамі гаварыць!.. Гэткая, запраўды, прыгода! дасюль не магу ахамянуцца ад страху. (Адчыняе дзьверы і гаворыць туды). Міхалка! пакліч квартальных, Сьвістунова й Дзяржыморду: яны тут недалёчка дзе-небудзь за брамаю. (Пасьля невялікае маўчанкі). Дзівосна ўсё павялося цяперака на сьвеце: хоць-бы народ-жаж ужо быў выглядны, а то хударлявенькі, танклявенькі — як яго пазнаеш чалавек, хто за ён? Яшчэ вайсковы ўсё-ткі выдае зь сябе; а як надзеўшы фрачынку — ну, рыхтык муха з падцятымі крылцамі. А гэта-ж доўга мацаваўся надовечы ў заезьдзе, заломваў такія алегорыі й эківокі, што, здэцца, век-бы не дайшоў чалавек да ладу. А вось, нарэшце, і даўся. Ды йшчэ нагаварыў больш, як трэба. Відаць, што маладзён!
Зьява X
Ганна Андрэеўна. Падыйдзі сюды, даражэнькі!
Гараднічы. Тш!.. што? што? cьпіць?
Восіп. Не, йшчэ крышку пацягаецца.
Ганна Андрэеўна. Слухай, адно, як ты завешся?
Восіп. Восіп, спадарыня.
Гараднічы (жонцы й дачцы). Годзе, годзе вам! (Восіпу). Ну што, браце, цябе накармілі добра?
Восіп. Накармілі, шчыранька дзякую, добра накармілі.
Ганна Андрэеўна. Ну што, скажы: да твайго пана, я думаю, шмат езьдзіць графоў і князёў?
Восіп (набок). А што казаць, якся цяперака накармілі добра, знацца, пасьлей яшчэ лепш накормяць. (Уголас). Але, бываюць і графы.
Мар’я Антонаўна. Сэрцайка Восіпка, які твой пан харошанькі!
Ганна Андрэеўна. А што, скажы, будзь ласкаў, Восіпе, як ён…