"Русская Ганза". Жизнь Немецкого подворья в Новгороде, 1346–1521 годы
Шрифт:
3 мая 1442 года.
Опубл.: LEKUB 1. Bd. 9. № 847. S. 578–579.
Почтенным господам, бургомистрам и ратманам города Ревеля, да придет это письмо с выражением почтения.
[Примите] наш дружеский привет и добрые пожелания. Почтенные, любезные господа, да узнает ваша любезность, что мы находимся здесь в тяжком задержании из-за Готшалька Копмана, как мы прежде уже сообщали вам в наших письмах. Так вот, Рыжий Жиган посадил в тюрьму двух наших, за которых мы поручились на срок 14 дней, а когда 14 миновали, они потребовали с нас 108 серебряных марок или же вернуть двух вышеназванных людей в тюрьму. И мы продлили договор с ними на 6 недель, чтобы за это время направить кого-либо к господам Ревеля, чтобы этому вышеназванному Жигану была дана управа в отношении вышеназванного Готшалька Копмана. Но ежели дело не завершится в вышеуказанные сроки, мы должны будем вернуть в тюрьму двух вышеназванных людей или заплатить 108 серебряных гривен. И ежели мы заплатим эти деньги, здесь найдется еще много таких жалобщиков, и, [кроме того], мы боимся, что и получи вышеназванный Жиган от нас удовлетворение, нас самих с товарами все равно не выпустят отсюда. Также здесь нет ни немца, ни русского, кто бы знал, как много или как мало Копман ему должен, за исключением того, что говорит сам вышеназванный Жиган. Далее, почтенные, любезные господа, коль скоро мы вам уже писали прежде об Артемии Баклане, из-за которого не можем выйти с подворья, [поскольку] он хочет убить двух или трех из нас в отместку за своего компаньона (kumpans), то ныне мы так поведем с ним дело, что, возможно, сумеем доказать свою правоту перед
Предстоятели и мудрейшие, ныне пребывающие в Новгороде.
Den erwerdigen heren borgermester unn ratmans der stat Revel kome desse bref myt erwerdicheit.
Unsen vruntliken grot unde wes wi gudes vormogen. Ersamen leven heren, juwer leve to wetende, dat wi hir swarliken besat sin van Gotschalk Kopmans wegen, also wi jw in unsen breven wol er gesc(reven) hebben. Also de Rode Sichne twe van den unsen in de yseren gesat hadde, de wi geborget hadden xiiij dage lank, also de xiiij dage ummeqwemen, do weren se van uns eschende cviij stucke sulvers ofte de twe vorscr(evene) personen wedder in de yseren to antworde. Aldus so hebbe wi dat vort myt en vorlenget uppe vj weken, dach under dess(er) thid enen udtosendende an de van Revel, dat dessem vorscr(even) Sichne recht werde van deme vorscr(even) Goschalk Kopmanne. Schuet des nicht in desser vorscr(even) thid, so mote wi de twe vomoneden personen wedder in de yseren antworden ofte wi moten udgeven cviij stucke sulvers. Ok wan wi dit gelt udgegeven hedden, so is er hir noch vele, dede clagen, unn wi uns des befruchten, worde desse vorscr(eve) Sichne vornoget van uns, dat wi noch myt lyve noch myt gude van hir kornen mogen. Ok so en is hir gen dudesche noch russe, dede wete, wo vele ofte wo clene em Kopman schuldich is, besunder also de vorscr(even) Sichne sulven saket. Vortmer, ersamen leven heren, also wi jw ok er gescr(eve) hebben, also van Ortymmeie Backlane, dat wi nicht en mochten van dem hove gan, he en wolde unser twe ofte dre dotslan to wrake synes kumpans, dat hebbe wi nu tor thid so myt en gedegedinget, dat wi mogen velich udgan vor Backlane up de olden crucekussinge. Wilt se uns dat holden, dat is gode bekant. Wente Backlan ment noch hertliken to seggende, de mester hebbe ene up de van revel gewist. He sede hir vor borgermester unn hertogen unn vor deme gemenen ruesscheen kopmanne in des bischoppes reventere, dat he id to Revel gevordert hedde unn eme en si gen recht gesehen. Vortmer so was ok Peter Navotorne to dersulven thid vor dessen vorscr(even) borgermesters unn hetogen unn dem menen kopmanne unn clagede en, dat eme sine guder genomen sin unn iiij hovede over bort gehouwen sin, unn he secht hir, dat he to Revel gewesen hebbe vor heren Gisen Richardes unn vor heren Albrecht Rumore unn hebbe geeschet enen man, de myt erne rede bit to der Witten A, dar were sin gut myt der loddyen, unn de russen weren darvan over bort gehouwen, dat he beseen mochte, wes dar were. Aldus hadden erne de twe geantwordet, dat he dar nicht umme ten en dorfte, de rad solde darumme senden unn erne solden syne guder wedderwerden. Aldus hedde he van Nowerden enen bref genomen unn he getogen were myt deme breve to Revel unn eschede recht unn em gerecht geworden sy. Aldus was he biddende vor borgermester unn hertogen unn gemenen rueschen kopman dosulves up des bischopes hove, dar wei jegenwordich weren, dat he hir van uns recht mochte nemen. Aldus so underwyseden se ene, dat he id noch bestan lete, unn wi dar umme scriven solden an de van Revel, dat eme recht schege. Hirumme, ersamen leven heren, wi jw vruntliken bidden, dat gi wol don unn sin hirup vordach, dat desse dre vorscr(even) personen under wiset werden, wente schuet des nicht so en darf nymant up denken, dat men hir af edder to soken moge umbeschediget ok so sende wi umme desser vorgescr(evene) sake willen an jw Hans Arnsberch, de jw alle sake wol liker seggen sal, dan wi jw nu tor thid scryven. Nicht mer uppe desse thid, men god spare juw gesunt to langer thid. Gescr(even) to Nowerden an des hilligen cruces dage anno xlij jar.
Vorstender unn wisesten nu tor thid to Nowerden wesende.
Купцы с Немецкого подворья сообщают городскому совету Ревеля, что хотят получить постановление съезда представителей ливонских городов в Пернау относительно запрета торговать тройничами в кредит, а также помочь деньгами Андресу фон дем Холе; сообщается о пожаре на обоих подворьях и решении о взымании денег с уже завезенных товаров и с тех, что будут завезены до Пасхи, на их восстановление.
25 июля 1453 года.
Опубл.: LEKUB 1. Bd. 11. № 290. S. 253–254.
Почтенным господам, бургомистру и ратманам города Ревеля, да придет это письмо поскорее.
[Примите] дружеский привет с пожеланием всего хорошего. Почтенные, любезные господа, да будет вашему почтенству известно, что мы получили ваше письмо, составленное в Пернау во второе воскресенье Поста, в котором вы пишете, что не следует покупать тройничи выщипанного меха (troyenissen van reynen werke) и, кроме того, нельзя совершать торговые сделки иначе, чем товар против товара по старому обычаю. Купцы намерены это охотно исполнять. И еще, любезные господа, купцы еще прежде жаловались, что внесли залог за Андреса фон Холе, как вам это, вероятно, известно, и в связи с этим, любезные господа, купцы просят вас изыскать хорошее средство для того, чтобы те, кто вносили свои деньги, могли оказаться при своих деньгах. И еще, любезные господа, вы должны знать, что один русский учинил здесь пожар, так что Немецкий двор загорелся у церкви, а Готский двор выгорел почти наполовину, к тому же мы заплатили 15 серебряных гривен тем, кто помогал нам спасать подворья. Потому святой Петр обременен долгами и здесь нет денег на восстановление подворий, но существует необходимость восстановить подворья из-за товаров, которые здесь находятся и которые еще в дороге. В связи с этим купцы порешили с каждых 100 гривен [стоимости] любого товара, который ныне здесь находится и прибудет сюда между настоящим днем и Пасхой, одолжить святому Петру по 1 гривне до тех пор, пока он или кто-либо от его имени не сократит бремя его долгов. На том мы вверяем вас Господу. Писано в Новгороде в день святого апостола Якоба года (14)53.
Предстоятели и все купцы, ныне пребывающие в Новгороде.
Den ersamen heren Borgemestere unde ratmanen der stat Revel kome desse breff myd vlyte etc. etc.
Vruntliken grot med vormoge alles gudes. Ersamen leven heren, juwer geleve to weten, dat wy juwen breff wol vernamen hebben, vorramed tor Pernow des anderen sondages in de vasten, darin gy schriven, dat men gene troyenissen van reynen werke kopen schal unde ok anders nicht kopslagen schal den rede umme rede na older wonte. Derne wil de kopman so gerne don. Item, leven heren, so alse sik de kopman er beklaget hefft, dat se geldes tho achter sind van Anderes van (de)me Hole, aise juw wol witlik is, dus, leven heren, bied juw de kopman, dat gy hir en gud mydel kunden in vinden, dat welke, de ere gelt utgelecht hebben, dat de mochten by ere gelt kamen. Item, leven heren, schole gy weten, dat hir en vuer uppstund van enem russen, also dat der dudeschen hoff affbrande uppe de kerke na unde der Goten hoff is vorbrant wol de halve tun, so dat wy utgeven xv stucke sulvers, de uns den hoff hulpen redden. Dus is sunte Peter tho achter unde hir en is gen gelt, dar men de hove wedder mede tunet, unde is notsake, dat me de hove wedder tunen moet umme de guder willen, de hir liggen unde de noch uppe deme wege sind. Dus is de kopman ens geworden, so welk gud, dat hir nu is unde dat hir kommet tuschen hir unde paschen, schal men van c stucken j stucke sunte Peter lenen so lange, wente he dat in sinen schate affkortet effte emant van siner weghen. Hirmede bevele wy juw gode. Geschreven to Nowerden uppe sunte Jacoppes dach des heligen apostels int jar liij.
Vorstenders unde de gemeyne kopman nu tor tit tho Nowgarden wesende.
Купцы
13 июня 1454 года.
Опубл.: LEKUB 1. Bd. 11. № 341. S. 299–300.
Почтенным господам, бургомистрам и ратманам города Ревеля, нашим добрым друзьям, да будет передано.
[Примите] сперва наш дружеский привет. Почтенные, любезные господа, да будет вам известно, что отсюда недавно выехал один молодой приказчик по имени Ганс Кремер. Этот вышеназванный Ганс Кремер здесь много раз брал в долг у некоторых немцев, из-за чего его вызвали на общее собрание, где купцы спросили его, имеет ли он еще какие-либо задолженности у немцев или русских, на что он ответил, что он не задолжал ни одному русскому. Купцы запретили ему уезжать, но он так не сделал, уехал отсюда тайком и даже не отметился в конторе святого Петра. Кроме того, он остался должен русским, из-за чего ему и было запрещено отсюда уезжать и уходить. По этой причине русские нагнали его, вернули назад, пригласили к себе немецких купцов и сообщили, что раз он наш товарищ и выехал с нашего подворья, то нам следует его взять [на поруки] и оплатить его долг. На это ему там было отвечено, что истцу следует вести дело с ответчиком, и потому если бы он со своими русскими кредиторами установил сроки платежа, то уехал бы отсюда, что бы другое он вам ни говорил. Купцы запретили ему приезжать на подворья без письма от городов и вашего разрешения. И да будет воля Божья. Писано в Новгороде в четверг на Троицу года (14)56.
Предстоятели и мудрейшие, ныне присутствующие в Новгороде.
Den ersamen hem Borghermesteren unde Radmannen der stat Revale unsen guden frunden d(etur).
Unsen fruntliken grud to vom. Ersamen leven hem, juwer leve to wetene, dat hir nu in kort is ut ghevaren eyn junk geselle gheheten Hans Kremer. Dusse vorben(omede) Hans Kremer ward hir gemand van welken dudeschen umme schult vakene, sus ward he in eyner stevene vorgheladen, dar en de kopman vragede, offt he ok vurder jenighe schult mer hadde myt dudeschen offte myt Russen, dar he tho antworde, he en wer ghenen nassen schuldich. Sus bod eme de kopman van eyneme jusseliken tho schedende unde uttovarende, deme he so nicht gedan en heft unde is stilleken van hir gevaren unde sik ok nicht gewiset en hefft vor sunte Peters schappe. Ok is he den Russen schuldich ghebleven, dar eme doch gheboden was van hir to tende unde van enem jusseliken to schedende. Hir enboven sind eme de russen naghejaghet unde hebben ene wedder ghehalet unde hebben den kopman vor sik geladen unde to kennende gheven, he sy unse broder unde sy van unsen hoven ghetoghen, wy solden enne to uns nemen unde betalen syne schult. Dar eme sus to antword ward sakenwolde solde sik myt sakenwolden boweten. Sus hefft he myt synen russchen schuldeners termyne gemaket up eyne tiit to betalende. Sus is he van henne gescheden, offt he dar vor juw anders seggen wolde, unde de kopman hefft em gheboden nicht up de hove to kornende, it en sy vormyddelst der stede breven unde juwen willen. Syt Gode bevolen. Gescreven to Nouwerden des donderdaghes to pinxsten anno liiij.
Vorstender unde wisesten nu tor tiit to Nouwerden.
Купцы с Немецкого подворья сообщают городскому совету Ревеля, что мед был доставлен в Новгород в слишком маленьких бочках.
2 февраля 1461 года.
Опубл.: LEKUB 1. Bd. 12. № 70. S. 33–34.
Почтенным господам, бургомистрам и ратманам города Ревеля.
[Примите] сперва наш дружеский привет. Узнайте, почтенные, любезные господа, что у нас здесь на подворье находится мед, который был расфасован в Ревеле или Руене, и бочки, в которые он помещен, слишком малы. Мы их здесь измерили, и они примерно на половину заклепки (staff) уже, а также на палец короче, и уторы (de kymminge) [70] тоже слишком широкие. Тогда мы взвесили эти бочки против любекских, часть бочек оказалась легче на 2 1/2 лиспунта, чем любекские, часть на 2 лиспунта, часть на 1 1/2 лиспунта. Этот мед принадлежит двум людям, а именно, Гансу Копеловену 1 ласт и Андреасу Виттену 1 1/2 ласта. Андреас Виттен мед частично уже продал, и русские пришли в возмущение из-за того, что бочки по сравнению с другими бочками были слишком малы, и они сильно переплатили. Почтенные, любезные господа, мы сообщили бургомистру Дерпта, а также господину Готеке Вантшедену и господину Герману Штрикельману про размеры бочек, которые длиннее и уже любекских, а также других бочек, чтобы они довели это до вас на ближайшем съезде. Почтенные любезные господа, вы можете хорошо себе представить, что купцам здесь причиняется большое притеснение и что купцы из-за подобных фальшивых бочек могут оказаться в большой беде. Весь мед будет находиться у святого Петра до того времени, пока мы не получим письмо, должны ли мы его объявлять фальшивым или нет, поскольку все купцы хотят, чтобы шра сохранялась неизменной. Почтенные, любезные господа, соблаговолите поскорее прислать нам ответ. Более ничего в настоящее время, и да сохранит Господь всемогущий вам здоровья. Писано в Новгороде в Сретенье года (14)61.
70
Верхнее, незаполненное пространство внутри бочки.
Предстоятели и мудрейшие, ныне пребывающие в Новгороде.
Den ersamen heren borgermesteren unde radmannen der stad Reval.
Unsen vruntliken grod tovoren. Wetet, ersamen leven heren, dat wy hyr honnich up dem (hove) liggende hebben, dat to Revel offt to Ruien ghesemet is und dusse tunnen de syn to kleyne. Wy hebben se hyr gemeten, se syn wol enen halven staff to small und synt ok ein vinger bred to kort, ok synt de kymminge to bred. Dar en boven hebbe wy welke tunnen jeghen de lubesschen tunnen ghewegen, en del tunnen synt iiVi lispunt lichter wan de lubesschen tunnen, ok en del ij lispunt lichter, ok iVi lispunt lichter. Dit honnich hort to twen luden alse Hans Kopelowen i last und Andreas Witten iYi last. Van Andreas Witten honnige is en deel vorkofft, dar de russen up kurreden, dat de tunnen to kleine weren vor anderen tunnen ein grod span. Ersamen leven hern, wii hebben dem borgermester van Darpte als her Goteke Wantscheden und her Hermen Schrickelman de mate van den tunnen mede ghedan, de lenghe und de smale beide van den lubeschen tunnen und ok van den anderen tunnen, umme jw vart to benalen tor ersten dachvart. Ersamen leven heren, ghy konnen dat sulven wol besinnen, dat deme kopman hyr grote macht ane licht und de kopman mochte hyr umme sodane valsche tunnen in grod vordret kommen. Boven al dat honnich is gesat by sunte Peter wente to der tiid dat wii breve krighen, woe wii dar mede varen solen offte nicht, boven al de kopman de wii de schra by werde holden. Ersamen leven hern, latet uns hyr en antword up werden met den ersten. Nicht mer up desse tyd, men god alweldich spare jw ghesunt. Gescreven to Nouwerden in die purificacionis Marie anno lxj.