Саллаат уонна таптал
Шрифт:
Сотору буолаат, интэринээт сэбиэдиссэйэ, а?ам саастаах кырдьа?ас учуутал Василий Николаевич кэбиниэккэ киирбитигэр дириэктэр остуол аттыгар турар олоппос диэки ыйда.
– Чэ, Эрчим Петрович, би?иги профком бэрэссэдээтэлэ Василий Николаевичтыын с?бэлэ?эн бараммыт, военкомакка к?рд???? сурук т??эрэн, эйиэхэ отсрочка ылыахпытын ба?арабыт.
– Эдэр ки?и Эрчим Петрович, би?иги оскуола ??рэнээччилэрэ урукку ?тт?гэр оройуо??а да, зональнай черчение олимпиадатыгар маннык сити?иилээхтик кытта илик этибит. Онон эйигиттэн «Быйылгы ??рэх дьылыгар о?олору кытыннаран сити?иилэммити? и?ин салгыы би?иэхэ ?лэлиэ? этэ дуо?» – диэн к?рд????лээхпит. Оччотугар оскуола уонна профсоюз аатыттан
– Владимир Александрович, Василий Николаевич, ?т?? санаа?ыт и?ин махтал. Хас биирдии эдэр ки?и ытык иэ?ин толорон, аармыйа?а сулууспалыахтаах. Мин а?ыйах хонугунан хайыы-?йэ?э с??рбэ ?с сааспын туолабын. Аны мантан ордук саа?ыран баран бардахпына, с?рэ да бэрт буолсу.
– Оттон ?лэ?э киирэргэр, районо сэбиэдиссэйигэр биир сыл ?лэлээн бараммын, характеристика ылан, ??рэхпин салгыы барабын диэбит эти? дии. Би?иги онно с?пт??х характеристиканы суруйан биэриэхпит. Эдэр ки?и салгыы кэтэхтэн да ??рэниэххин с?п, – диэн дириэктэр ылыннарыылаахтык с?бэлии олордо.
– Уопсайынан, учуутал ?лэтин с?рдээ?ин ыарыр?аттым, идэбин уларыттахпына да с?п буолсу дии санаатым. Итэ?элгит и?ин улахан махтал! Ол эрээри аармыйа?а барардыы биир бигэ санааны ылынан сылдьабын…
– С?п, оччотугар эдэр ки?и ба?а санаатын би?иги хааччахтыыр кыахпыт суох. О?олор сыллаа?ы т?м?ктэрин бу к?ннэргэ та?аартаа уонна Сэбиэскэй Аармыйа кэккэтигэр бара??ын, ытык иэскин чиэстээхтик толор диэн би?иги алгыыбыт! Бары ?ч?гэйи кытта, бастаан суол тэлэн ?лэлээбит оскуола?ын ха?ан да?аны умнума! – диэн иккиэн эдэр уолу кытта илии туту?ан ара?ыстылар.
Оскуола к?р?д??р?н устун хааман и?эн, байаан тыа?ыырын истэн, Эрчим кылаа?ы ???с гыммыта, до?оро Еремей Гоголев со?ото?ун ырыа ??рэтэ олорор эбит.
– Быраат, убайы? аармыйа?а баран эрэр. Э?эрдэлээ!!! – дии-дии, Эрчим кылаас и?игэр к?т?н т?стэ.
– Оо, убайым Эрчим уол о?ото! Аны синиэл кэтэргэ бы?аарынны? дуо? Хайа оттон проводинабыт э?ин? – диэн, Еремей утары кэлэн куу?ан ылла.
– Ону этээри киирдим. Уон бэ?искэ барабын, Кыайыы к?н?гэр Майа?а киирээр. Аармыйа?а барарым чуга?ыгар одноклассниктарбын уонна до?отторбун ы?ыран, проводина о?ороору сылдьабын. Быраат онно баар буоллаххына табыллар… – хаадьыла?ан тустан хадьыктастылар.
Уолаттар бэйэ-бэйэлэрин оскуола са?аттан ?ч?гэйдик билсэллэр. Эрчим онус кылааска ??рэнэр эрдэ?инэ, Еремей ахсыска этэ. Дьикти кэрэ куоластаах о?о, оччолортон индийскэй ырыаны ыллаан дьон кутун туппута. Аны ол кэнниттэн Хабаровскайга пединститукка ??рэнэ сырытта?ына, Еремей Биробиджа??а культура училищетыгар ??рэммитэ. Быйыл Тыыллыма орто оскуолатыгар бииргэ учууталлаатылар. Онон иккиэн иннэлээх сап курдук батысы?а сылдьар исти? до?ордуулар.
Эрчим бары наадатын барытын бы?аартаран, о?олор сыллаа?ы т?м?ктэрин та?ааран отчуоттаабыта. Аармыйалыан а?ыйах хонук иннинэ сынньанардыы о?остон Майа?а киирбитэ. К?н-дьыл барара т?ргэнэ с?рдээх, Зояттан сурук кэтэ?э сатаабыта да суо?а. Переговорнайтан Ленинградка, кыыс ??рэнэ сылдьар сиригэр, эрийэн кэпсэтиэн ба?ара-ба?ара туттуммута. Зоя быйыл кинини ??рэ?ин салгыы барыахтаах диэн бигэтик эрэнэ саныы сылдьара. Оттон кини буолла?ына ?й?-санаата олох тосту уларыйан сылдьар.
Б?г?н кылаа?ын уолаттарын к?рс?н: «А?ыйах хонугунан аармыйа?а барабын, сарсын киэ?э рестора??а к?рс?????», – диэн бириэмэ болдьообута. Майа остолобуойа киэ?этин «ресторан» бы?ыытынан ?лэлиирэ. Онно до?отторун кытта к?рс?б?ттэрэ, бииргэ ?лэлээбит худуо?унньук уолаттара Никандр, Виталий уонна Еремей эмиэ бааллара. Уонна Наахараттан киирэ сылдьар до?ордоро, биллиилээх
Уолаттар бары баян до?о?уолунан ыллаан-туойан Эрчими аармыйа?а икки сыл устата этэ??э сулууспалыырыгар уонна до?отторун ха?ан да умнубатын ту?угар ?т?? санааларын, алгыстарын эппиттэрэ. ??рэн-к?т?н, а?аан б?тэн баран, ??нэр-сайдар кэскиллээх Майа киэ? уулуссаларынан баян до?у?уолугар уйдаран, ырыа аргыстаах к??лэйдээбиттэрэ.
С?р??н тыал кэлэрэОл киэ? алаастан,Самыырдаан аа?араБыстах былыттан.Майа сайынаКэрэ киэ?этэ,Бу миэхэ, эйиэхэК?нд? буолара.Умнубат буоларбытБи?и Майаны,Умнубат этибитАрыы тыабытын,Ха?ан да?аны,Хантан да?аныАхтарбыт, саныырбытБи?и Майаны…Эрчим хайдах эрэ санаата к?т???ллэн до?отторугар махтана санаабыта.
Тар?а?алларыгар кини:
– Сарсын сарсыарда уон чаастан куоракка, «Маякка» киирэбит. Онон, уолгутун ?йд??-саныы сылдьар гына атаара, военкомакка кэлээри?.
– Ээ, кэлэн б??? буолла?а дии… – до?отторо бары ??рэн-к?т?н, илии туту?ан сарсыарда военкомакка кэлиэх буолан эрэннэрбиттэрэ.
Эрчим исти? до?орунаан Сенялыын хаалан, биир т??лбэ?э олорор буолан аргыста?ан дьиэлээбиттэрэ.
– Хайа, Зоялыын кэпсэтэ сырытты? дуо? Ленинградтан сурук суруйар ини, аармыйа?а бараргын туох диирий?
– Ээ, оттон сурук суруйар, сибээстэ?ээччибит… Бу барыам иннинэ, ба?ар, суруга кэлиэ дуу дии санаабытым да, кэлбэтэ. Кини, биллэн турар, аармыйа?а барарбын соччо с?б?лээбэтэ буолуо. Эрдэттэн да?аны наар ??рэн, ??рэммэтэххинэ аармыйа?а ылыахтара диэн тыллаа?а. Быйыл миигин ??рэ?ин салгыы барыахтаах диэн ?йд?б?ллээх сылдьар. Инньэ гынан, ити эрдэ биллэрбэтим, оттон сулууспалыыр сирбэр тиийэн бараммын сурук суруйар инибин…
– Суруккун тутан со?уйара буолуо. Эрчим, санаан кэбис, оскуоланы б?тэрбиппит хайыы-?йэ т??рт сыл буола охсубут дии… Банкеппытыгар эн Зояны аан бастаан к?рб?т?? уонна «Ити кыы?ы к?р??т с?б?лээтим» диэ??ин миэхэ эппити? дии…
– Кырдьык, бириэмэ барара то?о т?ргэнэй? Оччолорго, туох да кы?ал?ата суох, ?т?? да?аны кэмнэр эбит… Эдэр саас инникигэ эрэллээх, сырдык-ыраас дьоллоох сыллара. Сема, эн, ба?ар, итэ?эйиэ? суо?а. Ол эрээри мин баччаа??а диэри Зоя?а «эйиигин с?б?л??б?н» диэн кыайан эппэккэ сылдьабын… Ки?и олус ис дуу?атыттан с?б?л??р ки?итигэр «мин эйиигин таптыыбын» диэн тыллары этэрэ уустук со?ус бы?ыылаах…
– Дьэ, ону билбит суох. Мин биир бэйэм оннук ис дуу?абыттан «иэйэн-куойан» с?б?л??р кыыспын к?рс? иликпин… – Сеня, к?лэ-к?лэ, до?орун хаадьылаан саннынан ?т?р?йдэ.
Эрчим дьиэтигэр тиийэн, хо?угар сытан эрэ, аан бастаан Зояны к?рс?б?т к?н?н саныы сытта.
Эдэр саас ха?ан да?аны умнуллубат дьоллоох кэмнэрэ. Кинилэр онус кылаа?ы б?тэрээри ??рэ-к?т? сылдьаллара.
Тула туох баар барыта тупсан, саас кэлэн от-мас к???р?н, халлаан сылыйан, кырдалларга, хонууга ньургу?ун сибэкки тэтэрэ ??нэн, тулалыыр айыл?а тупсан а?ай турар кэмэ этэ. Куула тыа?а кэ?э этэн чоргуйара. У?ун тымныы кы?ын кэнниттэн, дьон-сэргэ к??х дуолга, айыл?а?а тахсан, бары санаалыын к?ннь??рэн, сирэйдиин-харахтыын сырдаан, ??рб?т-к?пп?т к?р??нээхтэрэ.