Саллаат уонна таптал
Шрифт:
И?ирдьэ киирбиттэрин кэннэ, сержант уолаттар, к?лсэ-к?лсэ:
– «Соски», вы летите на бухту Провидения… Идите, смотрите на карте… – диэтилэр.
Эрчим и?игэр: «Туох ааттаах ?ч?гэй, дьикти ааттаах сирэй?» – диэн дьиибэргиир санаа ?й?гэр элэс курдук охсуллан ааста.
Уолаттар аэропорт аллараа этээ?игэр баар картаны к?р?н: «Чукотка…Чукотка эбит… Оо, туундара?а… Заполярье?а сулууспалыыр буолбуппут…» – сорох хомойбут, атыттар с?хп?т са?алара и?илиннэ. Эрчим били «Хабаровскай эбэтэр Приморье» диэбит ыра санаата к?дэ??э к?тт?. Бэйэтэ муустаах уунан саба ыстарбыт курдук буолла…
Ити к?н Анаадыр аэропорда сабыылаах диэн, самолет
Киэ?элик аармыйа?а баран и?ээччилэргэ холуочук туруктаахтар кыралаан к?ст?тэлээн бардылар. Аэропорт комендатуратыттан ы?ырбыттар бы?ыылаах, биир мичман икки моряк арыалдьыттардаах патруль тиийэн кэллэ. Дьокуускайтан айаннаан и?эр призывник уолаттары барыларын аэропорт и?игэр стройдаттылар. Эрчимнээх Ананий арыгылаа?ын биричиинэтин билбэтэллэр да, са?ата суох барыларын кытта бииргэ стройга турдулар. Кинилэри арыаллаан и?эр капитан Прозоров уонна сержаннар, стройу кэрийэ сылдьан ким холуочугун бы?аардылар. Уонна тэйиччи илдьэн туспа б?л?хт??н туруордулар.
Арай ол кэм?э строй иннинэн ?р?ксээгин санныгар иилинэ сылдьар, биир у?ун хара бэкир уол, ха?ас илиитинэн чиэс биэрэн баран, строевой хаамыынан кытаанахтык ти?илэ?инэн либиргэччи ?ктээн, туалет баар сирин диэки аа?а турда. Моряктар уонна мичман со?уйан, к?р?н эрэ хааллылар. Сотору буолаат били уол т?тт?р? тиийэн кэллэ уонна са?ардыы ха?ас илиитинэн чиэс биэрэн, эмиэ строевойунан хааман эрдэ?инэ, бу сырыыга патрулга сылдьар моряк уолаттар, мичман хамаандатынан кинини тараччы тутан ыллылар. Ол кэнниттэн атын арыгы испит уолаттар б?л?хт?р?гэр илдьэн холбуу уган кэбистилэр. Капитан Прозоров улаханнык кыы?ыран:
– Я заранее предупредил! Кто не соблюдает дисциплину, того будем наказывать… – диэн суо?ур?анна.
Салгыы у?уннук-киэ?ник ?йд?т?р бэсиэдэ ыытта.
Ол кэнниттэн строй иннинэн хааман чиккэ?элээбит уолу патруллар гаупвахта?а илдьэ бардылар. Атын бэрээдэги кэспит уолаттартан мичман «Мантан салгыы арыгылаабатыннар» диэн, харчыларын туура тутан ылла.
Патруль барбытын кэннэ, уолаттар ортолоругар араас кэпсэтии буолла:
– Ити строй иннинэн ааспыт уол хайа оройуонтан сылдьар ???н?й?
– Томпоттон сылдьар дииллэр, Былаа?ап диэн ???… Му? саатар, туалекка сылдьан баран, патруллар барбыттарын кэннэ кэлиэ?ин… Дьэ, артыыс дии…
– Ээ, оттон а?аан чэпчээбит ки?иэхэ, этэргэ дылы, «море по колено» буолла?а ээ…
– Ити кини хантан кэлэн хаалла? Би?и хамаандабытыгар суохха дылы этэ…
– Оннук, би?иэхэ суо?а… Хайдах эрэ атын сиртэн, ойо?остон кэлбит буолан строй иннинэн ааста ини. Би?иэнэ эбитэ буоллар, хайдах патруллары к?р?н туран стройтан тахсыа?ай?
– Дьи?эр, оннук б??? буолла?а дии… То?о эрэ ки?и билбэт ки?итэ элбэх. Араа?а, би?иги кэннибититтэн к?т?н кэлбит самолеттан сахалар т?сп?ттэрэ бы?ыылаах…
– Сарсын Анаадырбытыгар к?т?б?т дуу, суох дуу? Онно к?р??хп?т.
Ити кэнниттэн туох да араллаан буолбакка, ким ханна миэстэ баарынан утуйуу буолла. Хата Ананийдаах Эрчим айан дьоно олорбот ыскамыайкаларын муннукка булан, иккиэн т?б?л??? бэрт ?ч?гэйдик утуйан турдулар. Сарсыарда та?ырдьа тахсыбыттара, сииктээх ба?айы салгын саба биэрдэ, чугас муора тыына баара биллэр курдук эбит. Тула барыта сопкалар. Аэропортан чугас баар эниэ?э кыра ба?айы иинэ?эс тииттэр ??нэн тураллар. Тэйиччи сопка тэллэ?эр таас тутууларынан дьэндэйэн, Магадан куорат килэйэн-халайан к?ст?р. Муора туманынан б?р?ллэн турар. Туманы ?рд?нэн та?а?ас с??к??р кырааннар
Эбиэт са?ана барыларын стройдатан баран:
– Сотору Анаадырга самолет к?т?р, онно-манна мээнэ ы?ыллан хаалбакка бэлэм сылдьы?, – диэн сэрэттилэр.
Эрчим Ананийдыын буфекка а?аатылар: «Мантан салгыы ханна тиийэн а?ыырбыт, хонорбут биллибэт», – диэн уолаттар сэрэхэчийэ санаатылар.
Балачча кэтэспиттэрин кэннэ, сорохторун сабысса?а ЯК-40 самолекка киллэрэн олортулар. Самолет к?т?р бала?а устун т?ргэн ?л?гэрдик с??рэн куугунатаат, ?нд?л халлаа??а к?т?н ку?ууран тахсан, тус хоту диэки айанын тутта. ?рд?г? ылара т?ргэнэ с?рдээх эбит. Кэлин истибиттэрэ, бу са?а реактивнай самолету Хоту сиргэ бастакы боруобалаа?ын к?т??т?н ыыта сылдьаллар эбит этэ.
Иллюминаторынан аллара к?рд?хх?, хаар ма?ан былыттар хас эмэ хаттыгас буолан ?р???л?н?н к?ст?лл?р. Т???н?н хоту диэки тэйэн истэхтэрин аайы, муус кыа?аан то? хаарынан б?р?лл?б?т таас хайалар т?б?л?р? ?р? чочумаастанан килбэ?эн тураллара ки?ини с?хт?р?р. Эргиччи хара?ы? дала ыларын тухары, муус-хаар дойдута ыраахха диэри нэлэ?ийэн к?ст?р. Ханан да?аны к??х ??нээйи, мас-от суох. К?л?м?рдэс уунан кылбайа сытар к??ллэр, ?рэхтэр к?ст?бэттэр. Син балачча икки чаас курдук к?пп?ттэрин кэннэ, эмискэ самолет умса хоруйан, аллара диэки намтаан барда. Иннилэригэр аэропорт таас бала?ата к???ннэ, самолет дугус гынаат, к?т?р бала?а?а т??эн с??рэн дьиги?ийдэ. Реактивнай мотуор тыа?а тохтообутугар, барыларын самолет кэннигэр баар тахсар аа??а ы?ырдылар. Призывниктар та?ырдьа тахсан тыраап устун т??эн и?эн, тулаларын эргиччи к?р?-к?р?, улаханнык со?уйдулар. Самаан сайын кэлэн эрэр сылаас Сахаларын сирдэриттэн а?ыйах хонуктаа?ыта арахсыбыт дьон халы? хаарынан б?р?лл?б?т, тымныы сытыы тыалынан сирилэччи ?рэ турар дойдуга эмискэччи баар буолан хааллылар! Чараас сайы??ылыы та?астаах уолаттар, эмискэ тымныы сиргэ кэлэн с???? б???н? с?хт?лэр. Тымныы тыалтан кумуччу туттан, тэйиччи «Аэропорт Анадырь» диэн суруктаах кыра мас дьиэ диэки харбыаластылар.
У?уор лиман н???? а?ыйах таас дьиэлэрдээх, ?ксэ мас тутуулардаах Анаадыр куорат тумарык быы?ынан намтаан к?ст?р. Тула сопкалар хаарынан б?р?ллэн бору?ан тураллар. Ки?и кутун-с?р?н баттыыр намы?ах хара былыттар усталлар, ???эттэн инчэ?эй хаар тохтоон ыла-ыла т??эр. Аэропорка киирбиттэрэ, а?ыйах айан ки?итэ баар эбит. Онно аармыйа?а баран и?ээччилэр то?о сууллан киирэн, кыра мас дьиэ со?отохто туола т?стэ. К?т??р? сылдьар дьон кинилэри муодар?аабыттыы к?рд?лэр-и?иттилэр. Саха уолаттара чараас та?а?ынан, ?г?стэрэ бинсээгинэн, сайы??ы куурканан сылдьаллар. Сорох уолаттар «Маякка» баттахтарын киччэччи, тара?ай гына кырыйтаран, онтукаларын к?рд?р?мээри ха?ыатынан о?остубут кумаа?ы бэргэ?элээхтэр.
– Вы, ребята, из Средней Азии?.. Казахи или киргизы? – и?ирдьэ баар дьон, тас к?р??нэрин к?р?н, мунааран ыйыталаспыттара.
– Нет, из Якутии… – диэн хардарбыттарыгар, со?уйбут дьон:
– Что, у вас там в Якутии разве не холодно, как у нас?..
– Нет, у нас там уже лето… Все вокруг цветет, плюс 25–28 градусов тепла… – диэн уолаттар эппиэттээбиттэригэр, хайдах эрэ итэ?эйбэтэхтии тутуннулар.
А?ыйах бириэмэнэн ?сс? Ил-18 самолет Магадантан кэлэн т?стэ. Ол самолетунан хаалбыт уолаттар к?т?н кэлбиттэр. Бу кэлбит уолаттары кытта били патруллар гаупвахта?а илдьибит, Томпо уола Былаа?ап эмиэ баар эбит.