Самоучитель татарского на каждый день
Шрифт:
— Нич кнг?
— Ике атнага.
3. — Улым, ниаять, университетны тмамлады.
— Ник «ниаять» дисе?
— Озак укыды. Беренче курстан со армияг китте. Анда ике ел хезмт итте. Кайткач, икенче курска керде. Мен быел гына бетерде.
— Тбрик итм.
— Рхмт.
Вводные слова беренчедн (во-первых), икенчедн (во-вторых), ченчедн (в-третьих)
1. — Сания, син ничек уйлыйсы?
— Беренчедн, мин ул кешене белмим.
— Икенчедн?
— Икенчедн, мин бит зем д пенсияд.
— ченчедн?
— ченчедн, минем д балаларым бар.
2. — Балалар, йдгез ле, бу малайны тртибен тикшерик. йд, Рсим, син йт.
— Беренчедн, Рстм безне алдаган. Икенчедн, Рстм й эшен эшлмгн. ченчедн, ул дфтрендге «икеле» билгесен бетергн…
Вводное слово димк (значит) выражает умозаключение, обобщение:
1. — Равия, син безг юбилейга килмде. Димк, син безне яратмыйсы.
— Юк инде, Солтания апа. Мин сезне бик яратам. Мин икенче сменада эшт идем шул. Гафу итегез инде.
2. — Монда ике ме ярым гына акча бар.
— Кая киткн со аны биш йзе?
— Белмим шул. Димк, мин ялгышканмын…
3. — Бакчада колорадо когызы крен башлады.
— Димк, быел брге булмый инде.
4. — Рстм, син яхшы укыйсымы?
— йе, минем барлык фннрдн бишле ген.
— Димк, син алтын медаль алачаксы.
— Белмим ле. Алда имтиханнар бик кп.
— Сиа уышлар телим.
Вводное слово гадтт (обычно) выражает известность, общепринятость данного сообщения:
1. — Равил абый, гадтт, халык ырларын ырлый.
— Каян белсе?
— Мин аларда бик кп кунакта булдым. Ул зе баянда уйный, зе ырлый.
— Матур ырлыймы?
— Бик молы ырлый.
2. — Театрга
— Мин, гадтт, земне теге кк костюмымны киям.
— Нинди костюм, яамы?
— Яа тгел инде. Син белсе аны.
—– -, син аны Петербургтан алып кайткан иде.
— йе шул!
3. — Сабантуйга, гадтт, без барыбыз берг ыелып авылга кайтабыз.
— без, гадтт, ял паркына барабыз. Анда да сабантуй була.
— без, гадтт, Арча поездына утырып, Арчага кайтабыз. Анда сабантуй бик келле була.
— Икенче елга мине д алыгыз ле. Минем кптн авыл сабантуе кргнем юк.
— Ярар. йтербез.
Вводное слово киресенч (наоборот) выражает противопоставление:
1. — Болай ярамый, иптшлр!
— Киресенч, нкъ шулай кирк.
2. — Мин моны йтмск тиеш!
— Киресенч, син йтерг тиеш!
— Юк, юк, йтмим!
3. — итте, бген мин анда бармыйм!
— Юк, киресенч, син анда барырга тиеш. Син аа алатырга тиеш. Ул сине алар. Мин ышанам.
— Рхмт кише.
Вводное слово гомумн (вообще) выражает обобщение:
1. —Гомумн, бу мсьл зер тгел.
— Минемч, уйларга кирк.
2. — Мин сине, гомумн, аламыйм.
— Ничек аламыйсы?
— Аламыйм шул. Кич син болай сйлде. Бген — тегелй (по-другому).
3. — Сез, гомумн, бу проблеманы хл итрг ммкин дип уйлыйсызмы?
— Минемч, ммкин.
Вводное слово мслн (например) особенно часто употребляется при перечислении, в учебниках:
1. — Мин, мслн, болай уйлыйм: сез безг килсез, аннан со берглп вокзалга тшбез д поезд ктбез.
— Ярар, мин риза.
2. — Укучылар, мин сзлр йтм. Сез ул сзлрне трем итегез. Мслн, су — вода, ир — земля, кк — небо. Аладыгызмы?
— Аладык, Гзлия апа.