Т??л буолан с?т?мэ
Шрифт:
Экзамен туттарар итии-бууу кннэр крх бэтэрээ ттгэр бтэн-оон хааллылар. Олялаах Даша иккиэн да рэххэ дьаныардаах, дьулуурдаах буолан биэрдилэр. Даша баарбыт рээр историко-фило-логическай факультет саха тылыгар уонна литерату-ратын салаатыгар киирдэ. Иккис улахан баалы ылбыт абитуриенка буолла. Оскуолатын, оройуонун комсо-мольскай тэрилтэтин эрэллэрин тэн биэрбэтэиттэн рэн ахан сылдьар. рээ олус улахан куонкурустаах буолан Оля кыратык ыксыы сырытта. Биир абиту-риены кытта баала тэнээн хаалан, Ираида Нико-новна оройуонуттан целевой миэстэ оорторон абыраата.
Кн рэх сааланыар диэри практикаа куорат таынааы оройуоннарга барар буоллулар. Ираида Никоновна иккиэннэрин таастарын-саптарын
– Оо, ообут дьэ кэлээхтээтэ. Эйигин кт да кт. Трбт кн остуола бэлэм, – Людмила Доро-феевна Лилия кэлэн ааны звоноктаабытыгар рэ тстэ.
– Трамвайга нааа элбэх кии, олус анньы-ыылааын иин биири ктттм ээ. Хата, дьээдьэ Игнат тулуурдаахтык кппт дии.
– Дьаал оннук буоллаа. Кэлэн хааллаына м-лл дии, – Людмила Дорофеевна саа кэргэнигэр былаастааын балтыгар киэн тутта иитиннэрдэ.
– Суумкаларбын илдьэ хаалла дии. Гаражка сыл-дьан баран киирэр .
– Ама эн соо сылдьыа дуо. Туох иин эр киилэниэхпитий, доор. Чэ, суун-тараан, чэйдиэх-пит. Маама бырааынньыктааы менюта манна кн кэллэ. Сибилигин телефоннуу сырытта, тэий-бэтэх быыылаах.
Сотору Людмила Дорофеевна кэргэнэ Игнат Иванович икки улахан суумканы сыан-соон, аылаан-мэилээн киирэн кэллэ.
– Эчи ыарахан да маллар, доор. Кыргыттар таа-астара р элбэх буолар. Оттон Антоша спортивнай суумканы сгэ-сгэ барар-кэлэр дии, – Игнат Иванович клнн туора сотто-сотто куукунаа уу иэ тиэтэйдэ.
– Бу айылаах мааны кыыс баайа-дуола буоллаа. Рабкооп хотунун оотун отунан-маынан оорбоккун. Игнат Иванович, чэ, сууна оус. Ообут трбт кнэ. сс билигин тыбыс-тымныы шампанскай ииэхпит, – Людмила Дорофеевна суумкалар быылларын сото-сото хос диэки илдьитэлээтэ.
Остуолга олорон к-дьаа кэпсэтэ-кэпсэтэ чэй-дээн бардылар. Людмила Дорофеевна дойдутун дьо-нун, аймахтарын сураар. Лилия билэрэ да аыйах эбит. Игнат Иванович бэйэтэ да кэмчи саалаах-иэлээх кии быыылаах, саа ктт буолбут кии билэрэ да аыйах буоллаа, оччо кыттыспат. Сэргээн ииллээн олорор, сп-сп тыл кыбытан ылар. Сотору саалатыгар барда.
– Дьахтар кииэхэ олус кэскилэ суох идэни тал-быккын. Оолонну да тохтууру буолуо дии, к-лээн куйаара сылдьыа дуо, – Людмила Дорофеевна Лилия культурнай-сырдатар училищеа к идэти-гэр туттарсар былааннааын соччо сэргээбэтин биллэрдэ.
– Эс, эдьиэй, ол кэргэн тахса охсор бн дуо. Сылдьа тэр былааннаахпын. Эдэр сааспын т кыалларынан уатыам ээ!
– Олус уатар эмиэ куттала баар. Миигин, эдьиий-гин, кр дааны, сааыран баран йднн олоу билэ сатыыбын. Кэмигэр, эрдэ дьааммытым буоллар оо уруу да баар буолуо этэ. Ханна баар тапталларын кэтээн олорбутум буолла?
– Таптал баар, эдьиэй! Киинээ, кинигээ сымы-йаны крдрбттр.
– Эчи, романтичнайгын. Эдэри бэрт буоллаа-а. Чэ, рэххэ киирэри туугар, – Людмила Доро-феевна шампанскайдаах бакаалын р ктхт.
Людмила Дорофеевна, бэйэтэ эдэригэр олоун оостубакка ооломмотох буолан, балтын оолорун олус кндтк саныыр, бэрт кыраларыттан тэбис-тээ бэрийсэр. Урут сайын уоппуската буоллар эрэ тыаа баран сайылаан, бырааттарын, балтын кытта бодьуустаан астынан ахан тннр. Сыл – хонук. Аалара т да быраан бардар, Валя с, туруу дьахтар буолан, оолорун атахтарыгар туруортаан эрэр. Уолаттар этээ улаатан, дьиэ иинэн-таынан барыны бары кыайа тутар дьон буолан, ийэлэрин абыраабыттарыттан Людмила сэмээр рэр. Лилия аатын курдук кн ууохтаах-арастаах, кии хараар быраыллар кынталдьыйбыт бэйэлээх буола улааппыт. Сирэйинэн эмиэ аатыгар дылы сырдык. Ол оннугар уолаттар ийэлэрин хаанын батан хара барааннар, орто ууохтаахтар.
– Лилька, чэ билигин утуйан сынньан. Сарсын докумуоун туттара иккиэн барыахпыт. Хоскун бэлэмнээбитим, телевизор кытта баар.
– Эдьиэй, оттон эиги
– Оннук буолумуна икки кии. Кыра хоско бап-паппыт. Итиитэ бэрт, аанньа да утуйбат буола сылдьабыт. Нааа куйаарда, кыратык да ардахтаан сркэтэ тспэт ээ.
– Ээ, арба, маама эйиэхэ сээкэйи ыыппыта, – Лилия ийэтэ ыыппыт бакыат суумкатын эдьиийигэр туттаран кэбистэ.
чгэйиэн куоракка кэлбитэ! Дьэ, итиэннэ Сарда-аа тннн да бэрт! рэххэ кыайан киирбэккэ да хааллаына эдьиийин аахха олорон тугу эмэ лэлиэ. Дойдутугар тнннэинэ ферма диэки ыйан кэбиэл-лэрэ чуолкай. Сарсын тугу кэтиэххэ, хайдах оос-туохха? Лилия суумкатыттан хас да суол сайыы таастары ылан тктэнэргэ сананна. Куйааа да бэрт, баттаын р таааран брчскэ оостон баран сылдьыыы. Кулгааы ттэтэ охсуохха баар эбит, кмс ытаралар таах сытыахтара дуо.
Аан хоско телефон р тырылыыр тыаа иилиннэ.
– Лилька, туруупканы ыла оус эрэ. Маама эри-йэр, – Людмила Дорофеевна хос аанын йн туран Лилияны ыырда.
– Маамуо-уо, хайа, тоо утуйбакка эрийэ сытаын?
– Эн хайдах тиийбиккин истэ иликпинэ уоскуйуом суох. Кыргыттары кэлэн бардылар, трбт кн-нхтэрин баарбыттар быыылаах.
– Кээйдиннэр! Походка баралларыгар умнубутта-ра бэрт этэ. Зинка кэлэ сырытта дуо? Кимнээи батыыннарбыт?
– Уля, Лена кэлсибиттэр.
– Хотонноругар барбакка тугу хаамса сылдьаллар? – Лилия походтан хаалбыт кыыыта-абата сс кдьйэн кэллэ.
– Аргыый эрэ, Лилька. Нааалаама. Чэ, трбт кнэн! Этээ куораттааы дьиэин булбуккун, эдьиийдээх кт тылларын истэ сырыт. Куорат Сардаа буолбатах, мээнэ дискотеканы кэрийимэ. Сэрэнэн сырыт, иитти дуо? Мээнэ эрийбэтим буолуо, саа табаар б кэлэн эрэр. Мантан инньэ тннэри ыскылаакка сылдьар буолуохтаахпыт, – Валентина Дорофеевна гэинэн кыыын рэтэ-такайа сатаата.
– Сп, маама. Барыта йднр. Сарсын эдьиэй-диин докумуон туттара барабыт. рэхпэр бэлэмнэ-ниэм дии.
– Чэ, кытаат. Эдьиийдээххэ улахан бирибиэт. Ыыппыт таастарым сп буолсулар ини. Кэлин этээри. Бакаа!
Лилия таас тктэнэрдии ооунна. Куоракка, туттарсар училищетыгар – сарсын бастакы кнэ эбээт.
Таырдьа сайыы ардах курулаччы кутар. р ардаабакка турбут халлаан, «дьэ тыыммын тааарыам ээ» диэбиттии, аны тохтоло суох хаыс да кнн кутан салгыталаан эрэр.
Лилия бгн кн быа утуйан таыста. Ууктуон баарар да кыаллыбат, минньигэс бэйэлээхтик утуйан бара турар. Эдьиийдээх кттэ ханнык эрэ табаа-рыстарын даачатыгар блйгэ барбыттара, кэлэллэрэ дуу, суоа дуу. Арааа, Игнат Иванович аймахтарыгар быыылаах. Людмила Дорофеевна «аны кийииттэрин сириэхтэрэ» дии-дии кичэйэн оостор-симэнэр быыылааа. Быдан уларыйбыт ээ, наста-рыанньаламмыт. Лилия улам сэргэхсийэн турарга сананна. Киээ ырааппыт, сэттэ чааы ааспыт эбит. Кии эрэ буоллар бгн Игорь эрийбэтэ дии. Ли-лияны бииргэ туттарсыбыт уола сблээн кэбиэн училищеа сгн хаамтарбат. с уолчаан. Иккитэ-стэ киинээ сырыттылар, биирдэ дискотекаа баран кэлбиттэрэ. Кини эмиэ устудьуон буолла, дьэ арах-пакка сымала курдук сылдьыыы быыылаах. Лилия идеала буолбатах, уопсайынан кт уолаттартан долгуйбат. Лилия хата бэйэтэ ыксыы сырытта, баала хапсыбакка хаала сыста быыылаах. Игнат Иванович барахсан, клнн туора сотто-сотто, срэн-ктн биэрдэ. Хантан эрэ даача тгэиттэн аптарытыаттаах преподаватели аалан дьыаланы кннрдлэр быыы-лаах. Аны тыаа практикаа ыыта сатыыллар. Ханна эрэ ыраах, лхмээ. Эдьиийэ ыспыраапкалаан училищеа рмн лэтигэр хаалар буолла. Эчи, ууна да бэрт, ыйы быа бу лгэр ардахха-саппахха ханна баран ииэй. Хата, ыыталлара буоллар, дьиэ-тигэр баран кэлиэ эбит. Ийэтин, убайдарын аынна ахан! Уолаттар билигин оттоон бтэн киирэн сын-ньана сыттахтара. Сотору манна кэлэллэрэ да буолуо. Никитка рэнэр куоратыгар Дьокуускайтан ктр, оттон Антоша убайа кыыны быа куоракка чугас сылдьыа. Убайдардаах буолан Лилия р хайдах эрэ кмскэллээхтик, эрэллээхтик сананар. Кинилэр эмиэ балтыбыт диэн ымманыйан ахан биэрэллэр.