Бастан кешкен, кµз кµрген

Сагындык Алтынбекула

Информбюроа телеграмма

1941 жыл. лы Отан соысы басталып кеткен кез. Неміс

басыншыларыны кн сайын ілгері жылжып, бір аладан кейін екінші

аланы басып алу кезені. Кн сайын, апта сайын ел азаматтары

армияа алынып, оларды бала – шааларымен оштасып жатан кезі.

лі кнге кз алдымда тр: поезд имылдап жрген кезде, алып бара

жатыран бауырларыны ні, дауыс шыарып жылаан дауыстары.

Жастайынан ыршын кеткен азаматты намаз жасап, табытын ктеріп

бара

жатандаы йдегілер далаа шыып еіреген нідей. Адам

53

баласыны тла бойы тршігеді, йа шымырлайды. Осылайша

кндер тіп жатты. Елдегілерді майдандаы бауырларына, жан –

жарына жолдаан телеграммалары кнбе – кн информ хабардан

кейін оылып трушы еді. Бір кні Самков Алексей (мені телеграфист

морзистікке йретуші стазым) екеуіміз асымызда отыратын

телефонистка – коммутаторщица Досмаханова Бибрабаны атынан

телеграмма жолдауа келістік. Бибраба соыс басталар алдында ана

Жааоран ауданды комсомол комитетіні бірінші хатшысы

Зулхарнаев бенге трмыса шыан. йленгендеріне бір ай ана

шамасы еді, бенді майдана алып кетті.

«Дорогой мой Абен! Мы все здоровы.Защищай Родину! Целую

тебя,твоя Бибраба» - деп, - Москва информбюроа телеграмма

жолдаанбыз. Оны Бибраба білмейді. 2-3 кн тер - тпесте

таертенгі хабарды берген со, артынан телеграмма да оылды.

Бибрабаны жмыса кегені де сол еді, телеграмма да оылды. Біз

Алексей екеуміз Бибирабаа «Молодец!» деп, ттытап жатырмыз.

Ол болса: «Мен телеграмма бергенім жо» - деп, бізге жабысып

жатыр. Сол бені майданда аза тапты білем, хабарсыз кетті.

Бибраба болса, жеті жылды мектепті орысша бітірген, сауатты,

пысы болатын. Соыстан келген кезім. 1948 жылды жазы

Кызылорда педучилищесіне экстерно трде тсіп, мемлекеттік

экзаменаа келгенмін. лы Отан соысында бір олынан айырылан

Саов деген жігіт аражаты тауысылып, облысты леуметтік

амсыздандыру бліміне кмек срауа барыпты. Ол да сол

училищеде экзамен тапсырушы еді. зі шиелілік . Арызын орысша

жазу керек болан екен, сол арызын маан жаздыран. Саов арызын

бастыа алып барады. Басты толы келген, ой кзді сары келіншек

крінеді.

–

Мынау арызды кім жазды? – деп срайды.

–

зім жаздым, - дейді Саов.

–

Жо, мына жазан кісіні білемін. Шыныды айт, кмек

беріледі, - дегенде, Саов шынын айтыпты. Бл басты Досмаханова

Бибраба екен. Арада 7 жыл ткен. лі кнге мені олымды

мытпаан. – Алдаы жма кні саат беске йге келсіп осы арызыы

жазан кісі – деп, адресін айтыпты. Осындай да адамда мытпайтын

абілет болады екен!

Адам анша абілетті боланымен,

тадырды пешенеге

жазанынан аспайды екен деген арытындыа тіреле береді екенсі.

Осы пысы келіншек мірді трлі кезедерін бастан кешті. азір сол

жалыз басты, баласы айтыс болан. Сырлы аяты сыры кетсе де,

сыны кетпесті кейпінде.

Мрсіз анытама

Ертеректе жаадан некелесіп жатандырды некесін иятын

молда йленуші жігіттен “Итті даусы жететін жерге онасы ба?”-

деп ,срап жатанын есітуші едім. Оан: “онбаймын,- деп, жауап

54

берілуі керек екен. “онамын” десе, некесін молда имайды

екен.Солай болан болуы керек, неке ию стінде берілген уде-

жауап армиядаы берілетін ант сияты зады болса керек. Талай бірге

жрін, оната болып, сол жерде жата кетсе тн ішінде оянса болды,

йіне тайын беретін бір жаын, рі туысым, рі шкелесім болды. Сол

шкелесім бар, мен бар, таы да замандас ініміз бар бірге болды.

Мен болсам сол “Аамен” тату болмадым: ктере алмаймын, шып

тсемін. Сондытан да онымен онша дос емеспін. Дегенмен, онымен

дос болмасам да, достарымны кіліне арап; талй –талай иналан

уаытым болан –ды. Тн ортасы ауын кеткен. Анау екеуі кемеліне

келген. Біра аыл – есі дрыс, анааттаан. й егесі: “ Жата

салыдар, ерте – а барарсыдар” , - деді. Ал мені шкелесімні

деті “с йысы болатын – ды.”. Сол “ с йысы” келін алан.

Жатуа келістім. Тсек салынды. Ананы озамаыз, оянса, жатпайды.

Мен айттым й егесіне: “ оянса, кетіп алады. Мны ая киімін

жасырып ояйы” - дедім. Солай жасады та. – алтасына жай

аламмен анытама жаз – деп, - мазмнын айтып отырдым. й егесі

жазып отыр : “Анытама. Берілді осы анытаа Т. Б. – ге , себебі бл

жолдас тнгі саат 12-ге дейін Б. Ш. – ны йінде болды. Осыны

анатап, анытама беруші Б. Ш.” – деп, олын ойып, шалбарыны

алтасына салып ойды. Бір кезде біреу мені жастыымды ктереді.

Мен тк білмегенсіп жатырмын. Біраздан кейін есік алдындаы иттер

ре бастады. асымдаы тетелесімді сипалап іздесем, жо. й иесін

оята ойып, кетіп аланын айттым. Ертеіне сске тсте йіне барса,

енді ана тран екен. йелі бізді кріп, сылылдап клкіге басты.

Кйеуі йіне келген кезде:"Саат неше болды?"-десе,-саат он бір-

депті. Оны кеткен кезі таы тртті кезі еді. Ал ананы жауабы

анытамаа дл келіп тр ой. йелі кйеуіні орамалын ауыстырайын

деп, алтасына ол салса, бір ааз орала шыады. Ол-анытама жне

де мрсіз,жай арындашпен жазылан."Осындай анытама да

адамды орап алады екен-ау"-деп, кейде есіме аламын. Осы