БЕЛАРУСЬ УЧОРА І СЯНЬНЯ
Шрифт:
o 1000 — Сьмерць Полацкай княжны Рагнеды.
o 1021 — Брачыслаў Ізяславіч ваюе супроць Кіеўскага князя Яраслава. Брачыслаў узяў Ноўгарад.
o 1044—1101 — Княжаньне ў Полацку князя Усяслава, сына Брачыслава, які найбольш прычыніўся да ўзвышэньня Полацкага княства І празваны быў Чарадзеям.
o 1065 — Пачатак барацьбы паміж Полацкім князем Усяславам і Кіеўскім князем Ізяславам.
o 1067— Вялікая бітва на рацэ Нямізе.
o 1068— Выбары князя Усяслава Чарадзея на кіеўскі пасад.
o 1130 —
o 1132—Бунт палачан супроць кіеўскага князя Сьвятаполка.
o 1151 — Палачане прагналі князя Рагвалода і паклікалі на княжаньне Менскага князя Расьціслава.
o 1154 — Памёр Клім Смаляціч —вялікі культурнік і асьветнік Беларусь
o 1158 — Палачане выганяюць Расьціслава і паклікаюць на княжаньне ізноў князя Рагвалода.
o 1162—1180 — Княжаньне Усяслава Васількавіча ў Полацку.
o 1162 — Турава-Пінскае княства скінула з сябе залежнасьць ад Кіева.
o 1173—23 траўня — Сьмерць княжны Эўфрасіні Полацкай, якая шмат зрабіла для ўздыму духовае культуры палачан.
o 1180—Сьмерць Смаленскага князя Рамана Расьціславіча — аматара асьветы.
o 1183 — Сьмерць Кірыла Тураўскага.
o 1200— Першая гандлёвая ўмова Полацку з немцамі
o 1201— Зьяўленьне нямецкіх рыцараў і пабудова ў вусьці Заходняй Дзьвіны горада Рыгі.
o 1204—1239 — Княжаньне Рынгаўда.
o 1221 — Памёр Аўраам Смаленскі.
o 1229—Найбольш шырокая гандлёвая ўмова беларусаў з немцамі ў XIII ст.
o 1239—1263 — Княжаньне Вялікага князя Міндаўга.
o 1264—1265 і 1269—1271 — Княжаньне Вайшэлка.
o 1265 — Вялікі князь Вайшэлак — абаронца Вялікага Княства пакідае пасад Вялікага князя і ідзе ў манастыр.
o 1265—1269 —Княжаньне Шварно.
o 1271 —1282 — Княжаньне Трайдзеня.
o 1282—1295 — Княжаньне Лютавара.
o 1295—1316 — Княжаньне князя Віценя.
o 1316—1341 — Княжаньне Вялікага князя Гэдыміна.
o 1317, 1327, 1329 — Прадстаўнікі беларускае праваслаўнае царквы бралі ўдзел у Канстантынопальскіх сынодах.
o 1317—Заснаваньне Беларускае Праваслаўнае Аўтакефальнае Мітраполіі.
o 1341 —1377 — Княжаньне Вялікага князя Альгерда.
o 1368—1372 — Перамогі Вялікага князя Альгерда над Масквой і ўпакарэньне яе.
o 1377—1379 — Княжаньне Вялікага князя Кейстута.
o 1377 — Выбары Андрэя, сына Альгердавага, за князя Пскова.
o 1379—1392 — Княжаньне Вялікага князя Ягайлы.
o 1380 — Князь Андрэй Полацкі бярэ ўдзел у біцьве з татарскай ардой Мамая на Кулікавым полі, здабываючы перамогу.
o 1385— Падпісаньне ўмовы Ягайла з палякамі аб саюзе Вялікага Княства з Польшчай.
o 1386— Жаніцьба Ягайлы з Польскай каралевай Ядвігай.
o 1386— Бунт полацкага князя
o 1387— Хрост жмудзінаў (летувісаў).
o 1387 — Атрыманьне Майдэборскага права мяшчанамі гораду Вільні.
o 1390— Атрыманьне Майдэборскага права жыхарамі гораду Берасьця.
o 1391— Атрыманьне Майдэборскага права мяшчанамі Горадні.1392—1430 —Княжаньне Вялікага князя Вітаўта.
o 1392— Вітаўт абвесьціў Вялікае Княства незалежным гаспадарствам.
o 1399 — Бітва Вялікага князя Вітаўта з татарамі на р. Ворксьле. 1401 — Другая ўмова з палякамі аб дружбе.
o 1410 — Бітва беларускага і польскага войскаў з немцамі пад Грунвальдам.
o 1413 — Гарадэльская ўмова з Польшчай, якая надала беларуска-летувіскай шляхце палітычныя правы.
o 1429 — Каранацыйны Вітаўтаўскі зьезд у Луцку.
o 1430—X.—24 — Сьмерць Вялікага князя Вітаўта.
o 1430—1432 — Княжаньне Вялікага князя Сьвідрыгайлы і ягоная барацьба ў абароне незалежнасьці Вялікага Княства.
o 1432—1440 — Княжаньне Вялікага князя Жыгімонта.
o 1432—1434 — Жыгімонт I даў тыя прывілеі беларускім баярам, якія атрымалі жмудзкія баяры, калі прыймалі ў 1387 годзе каталіцтва.
o 1440—1492 — Княжаньне Вялікага князя Казіміра.
o 1445 — Беларускі князь Казімір зыбіраецца за караля Польшчы.
o 1447 — Прывілеі для беларускіх і ўкраінскіх праваслаўных магнатаў, якія аканчальна зраўнялі іх з жмудзкімі магнатамі каталікамі.
o 1457 — Земскія прывілеі Казіміра забараняюць людзям чужых народнасьцяў займаць урадавыя пасады і купляць зямлю ў Беларускім гаспадарсьцьве.
o 1468 — Выданьне судзебніка Казіміра Ягайлавіча — першага агульнага кодэксу для судоў у Вялікім Княсьцьве Літоўскім.
o 1468 — У Полацку ўстаноўлены былі тры двохтыднёвыя кірмашы.
o 1492—1506— Княжаньне Вялікага князя Аляксандра Казіміравіча.
o 1494—1500—Вайна з Масквой і захапленьне ёю часткі земляў ВкЛ.
o 1498— Атрыманьне Майдэборскага права жыхарамі гораду Полацку.
o 1499— Атрыманьне Майдэборскага права гараджанамі Менску.
o 1499 — Новая ўмова з палякамі аб злучэньні, вуніі Вялікага Княства з Польшчай.
o 1501 — Выбары князя Аляксандра за караля Польшчы.
o 1506 — Выбары за Вялікага князя Жыгімонта II і разрыў вуніі з Польшчай.
o 1506—1522 — Княжаньне Жыгімонта II.
o 1507—1537 — Войны з Масквой.
o 1514 — Вялікая перамога беларускага войска пад камандаваньнем гэтмана К- Астроскага над расейцамі пад Воршай.
o 1517 — У Празе Чэскай выйшла першая друкаваная ў беларускай мове Біблія др. Францішкам Скарынам.
o 1522 — Паміж Беларускім гаспадарствам і Масквой падпісана часовае перамірра.