Белы Бiм Чорнае вуха (на белорусском языке)
Шрифт:
Дзяўчына сказала:
– Прывяла вiноўнiка.
– I паказала на Бiма.
– Сiмпатычнейшае стварэнне. Я ўсё чула i бачыла там з самага пачатку. Гэты хлопец, - яна кiўнула на студэнта, - нi ў чым не павiнен.
Расказвала яна спакойна, то паказваючы на Бiма, то на каго-небудзь з траiх. Ёй спрабавалi перабiць гаворку, але мiлiцыянер строга спыняў i Цётку, i Кiрпатага. Ён, было вiдаць, давяраў дзяўчыне. Пад канец яна жартам спыталася:
– Правiльна я гавару, Чорнае вуха?
– I да мiлiцыянера яшчэ дадала: - Я Даша.
– Потым да Бiма: - Я Даша. Зразумеў?
Уся Бiмава iстота
– А ну, iдзi да мяне, Чорнае вуха. Да мяне!
– паклiкаў мiлiцыянер. О, Бiм ведаў гэты загад "да мяне". Добра ведаў. I падышоў. Той ласкава палапаў па шыi, узяўся за аброжак, паглядзеў нумарок i нешта запiсаў. А Бiму загадаў:
– Ляжаць!
Бiм лёг так, як i трэба: заднiя ногi пад сябе, пярэднiя выцягнуты ўперад, галава - вочы ў вочы з субяседнiкам i чуць набачок.
Цяпер мiлiцыянер пытаўся ў тэлефонную трубку:
– Таварыства паляўнiчых?
"Паляванне!" - здрыгануўся Бiм. "Паляванне!" Што гэта абазначае тут?
– Таварыства паляўнiчых? З мiлiцыi. Нумар дваццаць чатыры паглядзiце. Сетэр... Як гэта няма? Быць не можа. Сабака харошы, вывучаны... У гарсавет? Добра.
– Паклаў трубку i яшчэ раз узяў, нешта пытаўся i пачаў запiсваць, паўтараючы ўслых: - Сетэр, са знешнiмi дэфектамi, пасведчання на радаслоўную няма, гаспадар Iван Iванавiч Iваноў, вулiца Праезджая, сорак адзiн. Дзякую. Цяпер ён загаварыў да дзяўчыны: - Вы, Даша, маладзец. Найшоўся гаспадар.
Бiм затанцаваў, ткнуў носам у калена мiлiцыянеру, лiзнуў руку Дашы i глядзеў у вочы, проста ў вочы, так, як умеюць глядзець толькi разумныя i ласкавыя, даверлiвыя сабакi. Ён жа ўсё зразумеў, што гаварылi пра Iвана Iванавiча, пра яго сябра, пра яго брата, пра яго бога, як на гэта сказаў бы чалавек. I аж уздрыгваў ад хвалявання.
Мiлiцыянер строга буркнуў да Цёткi i Кiрпатага:
– Iдзiце. Усяго добрага.
Дзядзька ўзяўся пiлаваць дзяжурнага:
– I гэта - усё? Якi ж у нас пасля ўсяго будзе парадак? Распусцiлi!
– Iдзiце, iдзiце, дзед. Усяго добрага. Да пабачэння. Адпачывайце.
– Знайшоў мне "дзеда"! Я табе бацька, баця. Нават як ветлiва гаварыць забылiся, с-сукiны сыны. А хочаце вось такiх, - кiўнуў на студэнта, выхоўваць, па галоўцы гладзiць, па галоўцы. А ён вас - пачакайце!
– гаў! I з'есць.
– Гаўкнуў i сапраўды, якраз як сабака.
Бiм, вядома, таксама гаўкнуў.
Дзяжурны засмяяўся:
– Глядзiце, папаша, а сабака ж вас разумее, спачувае.
А Цётка, здрыгануўшыся ад падвойнага брэху - чалавечага i сабачага, плiшчылася ад Бiма да дзвярэй i крычала:
– Гэта ён на мяне, на мяне! I ў мiлiцыi нiякае абароны савецкай жанчыне!
Яны пайшлi ўсё-такi.
– А мяне што - затрымаеце?
– насуплена спытаў студэнт.
– Слухацца трэба, мiлы. Запрашаюць - павiнен iсцi. Так трэба.
– Трэба? Адкуль такое, каб цвярозага чалавека весцi ў мiлiцыю, як злодзея? Цётцы гэтай трэба было пятнаццаць сутак, а вы... Эх, вы!
– I пайшоў, пацерабiўшы Бiма за вуха.
Цяпер Бiм ужо зусiм нiчога не разумеў: дрэнныя людзi лаюцца на добрых людзей, добрыя таксама лаюцца, а мiлiцыянер трывае ды яшчэ i пасмiхаецца; тут, вiдаць, i разумнаму
– Самi даведзяце?
– запытаўся дзяжурны ў Дашы.
– Сама. Дадому, Чорнае вуха, дадому.
Бiм цяпер iшоў паперадзе, азiраўся на Дашу i чакаў яе: ён выдатна ведаў слова "дадому" i вёў яе менавiта дадому. Людзi i не дакумекалi, што ён i сам знайшоў бы кватэру, iм здавалася, што ён неразумны сабака; толькi Даша ўсё зразумела, адна Даша, гэтая бялявая дзяўчына з вялiкiмi задумёнымi i цёплымi вачыма, якiм Бiм паверыў з першага позiрку. I ён прывёў яе да самых сваiх дзвярэй. Яна пазванiла - адказу не было. Пазванiла яшчэ раз, цяпер да суседзяў. Выйшла Сцяпанаўна. Бiм прывiтаў яе: ён быў прыкметна весялейшы, чым учора, ён гаварыў: "Прыйшла Даша. Я прывёў Дашу". (Не было другiх слоў, каб растлумачыць позiркi Бiма на Сцяпанаўну, на Дашу.)
Жанчыны гаварылi цiха i вымаўлялi "Iван Iванавiч" i "асколак", потым Сцяпанаўна адамкнула дзверы. Бiм запрашаў Дашу: не спускаў з яе вачэй. Яна перш-наперш узяла мiску, панюхала кашу i сказала:
– Скiсла.
– Выкiнула кашу ў вядро на смецце, вымыла мiску i паставiла зноў на падлогу.
– Я зараз прыйду. Чакай, Чорнае вуха.
– Яго Бiмам клiчуць, - паправiла Сцяпанаўна.
– Чакай, Бiм.
– I Даша пайшла.
Сцяпанаўна села на крэсла, Бiм сеў насупраць яе, аднак пазiраў увесь час на дзверы.
– А ты змысны сабака, - загаварыла Сцяпанаўна.
– Застаўся адзiн, а разбiраешся, хто да цябе з душою. Я вось, Бiмка, таксама... на старасцi год з унучкаю жыву. Бацькi-то нарадзiлi ды i падалiся ў Сiбiр, а я выгадавала. I яна, унучка, добрая, мяне любiць, усiм сэрцам да мяне.
Сцяпанаўна адводзiла душу сама з сабою, гаворачы да Бiма. Так часам людзi, калi няма да каго абазвацца, гавораць да сабакi, да любiмага каня цi кармiцелькi-каровы. Сабакi ж, у якiх выдатны розум, вельмi добра адрознiваюць няшчаснага чалавека i спачуваюць яму. А тут у абаiх: Сцяпанаўна жалiцца Бiму, а Бiм гаруе, мучыцца ад таго, што людзi ў белых халатах забралi яго сябра; бо ўсе непрыемнасцi, што здарылiся за дзень, толькi крыху забавiлi Бiма ад болю, якi цяпер зноў узяўся з новаю сiлаю. Ён разабраў з гаворкi Сцяпанаўны два знаёмыя словы "добра" i "да мяне", сказаныя з сумнай цеплынёю. Вядома ж, Бiм падышоў да самае яе i паклаў галаву на каленi, а Сцяпанаўна прытулiла да вачэй хусцiнку.
Даша вярнулася з пакуначкам. Бiм цiха падышоў, лёг жыватом на падлогу, паклаў адну лапу на яе туфельку, а галаву на другую лапу. Так ён сказаў "Дзякуй табе".
Даша дастала з паперы дзве катлеты, дзве бульбiны i паклала iх у мiску.
– Бяры.
Бiм не ўзяўся есцi, хаця трэцiя суткi ў яго не было ў роце i пылiнкi. Даша далiкатна пацерабiла за загрывак i ласкава гаварыла:
– Вазьмi, Бiм, вазьмi.
Голас у Дашы мяккi, душэўны, цiхi i, здавалася, спакойны; рукi цёплыя i пяшчотныя, ласкавыя. Але Бiм адвярнуўся ад катлет. Даша адкрыла Бiму рот i ўвапхнула туды катлету. Бiм трымаў, трымаў яе ў роце, здзiўлена глядзеў на Дашу, а катлета тым часам пракаўтнулася сама. Тое здарылася i з другою. З бульбiнамi - таксама.