?ч алуунун аягы

ШАРШЕН Айг?л

Ошентип уруш кбйп отуруп акыры бир кн тн жамынып келген Шарип менен Сарвиназ эки жакты карап эч ким крбгндй кылып жылып келе жатканда йнд коноктун бар экенин крп кайра кетишти. Зейнептин тркндр бар эле, эртеси алар кеткенден кийин Зейнем кйсн:

– Шухрат, талашпай эле берип койсочу, тшм жаман, бир балээге кабылып жрбйл, – деди маанайы пас.

– Коркпо, Юсуп менин дагы атам, анын да атасы, кич деп мага жол койбосо здр билсин, – деп Шухрат моюн бербей ишине кетип калды, келин бечара ойлонгон бойдон кала берди, анткени анын тш т коркунучтуу болгон экен, знн чо атасы аны ачууланып колунан алып жетелеп баратыптыр: «Балам калды, мен баламды алып алайынчы», – дегенине болбой: «Ал атасы

менен калсын, сени тигилер мага жнтп жатпайбы, кайненеди кйс алып кетет, сени мен алып кетем», – деп болбой эле карагылыкты кздй сгп баратканда чоочуп ойгонуп кетти. Шухрат ошол кн жумушунан кеч чыгып бирге иштеген шериктери менен сйлшп чайлашып отуруп калган. Кеч кгмд Шарип менен Сарвиназ келди да энесин урчудай болуп жатты:

– Жерди, йд бересиби жокпу? – Сарвиназ мойнунан быкындаганда Зейнеп жетип чырылдап ийди:

– Эже, алгылачы баарын, апама тийбеиз!

– Ыя де, кайненеди жакшы крсб, Шухрат менин тилимди албай сени алган, сймнчк келинси да, – деп аны Сарвиназ тртп ийди.

– Сарвиназ, анда эмне кн, сени эже дегенден башка эмне жамандыгы бар? – деп кайненеси тура калганда аны дагы тртп ийди эле катуу жыгылып жыгач сандыктын кырына башы тийип кан жайылып кеткенде Шарип менен Сарвиназ бири-бирин карап делдейе калышты, алар жн гана коркутмакчы болуп келген эле, Зейнеп чырылдап кайненесинин башын жлп бакырып жатканда Сарвиназ Шарипке башын ийкеп койду эле ал жгрп эшикке чыгып барып балта ктрп келди да жетип ай-буйга келтирбей келинди башка бир чапты, кемпир эбак сулк жатып калган, аны кучактап отурган бойдон Зейнеп шылк этти.

– Ким кылганы билинбей калсын, кеттик эмесе, – деп Сарвиназ агасына караганда ички блмдн баланын н угулганда селдейе тшт:

– Эми эмне кылабыз, жата берсинби?

– Жок, аны да лтрл.

– Кантип, ал эчтекени билбейт, ансыз деле ыйлай берип боору катат, качтык бол эрте, – деп Шарип эшикти кздй басканда Сарвиназ баланы ктрп жнд, алар баланы алып йдн караандары эми гана узаганда Шухрат дарбазадан кирип келе жатып бир жамандыкты сезгендей жрг опкоолжуй тшт да блмг жгрп кирди, оозгу блмд бири-бирине оролушуп канжалап жаткан апасы менен аялын кргнд эсин жоготуп койду. Дендароо болуп бир саамга туруп анан эсине келип крп-бакырып бир апасын, бир аялынын башын ктр калып кучактап ыйлап жатканда ар жак бери жактан кошу-колодору келип заматта эл жыйналып калды. Ал убакта бала эсине келбеди, милиция чакырышып лтргндрд иликтеп жатты, Шухрат аларга кнкр ким экенин билип турса да айтпады. чнч кн лктрд з жайына коюп, ыйлап-сыктап отуруп анан оюна уулу келип жанында отурган атасынын иниси Музафарга кайрылды:

– Аке, менин уулум эмне болду, аны кайда алып кетишти?

– Ким билет, чшкн немелер баланы алып кеткен го?

– Эмнеге, эмнеге баланы алып кетишет, азыр аларды з колум менен лтрм! – деп атып туруп эшикке жнгнд аны Музафар кармап калды:

– Эсие кел, лгндрд ойло, кечээ кмлгн лкт кайрадан казып суракка алышат, баланы мен иликтейм, сен ачууду басып йд отур.

Ошентип алар баланын дайынын угушуптур, – деди Карим, – Атасы аябай жинденип, – Кантип, Шарипти з колум менен элдин кзнч мууздайм! – деп жулунганда достору, тагалары аны кое беришпеди, бул кезде Шарип йблс менен Сарвиназ эки баласын алып айылдан чыгып кетишкен эле, анын кйс жок болчу… Ошентип аларды йнн таппай калып милицияга кабарлашты, алар дароо эле ооруканага алып барган наристе жннд айтып тактамак болуп жетип барышты. Башкы дарыгер менен сйлшкн со Каримдин йн келишти. Глбахар йд болчу, дарбазанын такылдаганынан чыга калса трт беш сомодой болгон збек адамдары турган экен:

– Ассалоому Алейкум, апажан, – деди бири колун бооруна ала, жанында милиция кызматкери жргн.

– Эже,

балага келишти, тааныса булардыкы, тааныбаса башка жактан издейбиз.

– Макул, – Глбахар дарбазаны ке ачты, – Кирииздер. – Баары ичке киришкенде Азат уктап жаткан, Глбахар аны жгрп жрп зн каттатып кблк алып, атын Азат деп коюп алышкан эле, аз убакыт бакканга боор эти менен те болуп калган экен, ичи ачышып ыйлагысы келип турду, бирок чыдап баланы йд ктр берди, – Мына тааныдыарбы, силердин балаар бекен?

– Уулум! – деп Шухрат кулачын жая бергенде жаыдан ойгонуп, уйкусураган наристе атасын крп талпына бой таштап жиберди, – Уулум, биз жалгыз калдык, биз ушу кнг туш болдук, – деп бооруна кысып алып солкулдап жатты.

Азат бул йблг келгенине бир айдан ашса дагы Каримден чоочуркап, аны кргнд бакырып ыйлап жиберч, эми Шухрат канчалык бекем кучактап алса да тшн башын катып жылтырап кайгыны тшнгндй момурап тура берди.

– Апажан, – деди Шухрат кптн кийин, – Сизге рахмат, уулума экинчи эне болуп калдыыз, баламды алып кетейин, – деди.

– Шухрат аке, сиз эми ала албайсыз, – деди участковый ага.

– Неге з баламды…

– Мыйзам ченемд табылган баланын ата-энеси эки жумага чейин табылбаса баккан киши менчиктеп алууга акылуу, ошондуктан балаызды кайра ззг ткрп алганча бул жерде болот.

– йд кблг бар го?

– Туура, бирок булардыкын жокко чыгарыш чн убакыт керек.

– Жарайт, – Шухрат жер карап ойлонуп калды, Глбахар аларга чай берип жатканда Карим келип калды. Баш ийкеп учурашып, йблснн лгнн кл айтты, чай ичип-ичпей алар йдн чыгышты.

Глбахар баланы кучактаган бойдон телмире отуруп калды: «Ушинтип менин кубанычым кпк узабады, кайрадан жалгыз каламбы, кнп калдым эле, эми эмне кылам, Карим табалайт го», – деп ойлонуп отурганда аларды узатып чыккан Карим кирди.

– Мына, элеп-желеп болуп алды эле, эми эмне кыласы?

– Эмне кылмак элем, зм менен зм кеешип жр берем.

– Эн-неди, андан кр туубайсыбы! – деп Карим жини келип сгнп кыйкырып жибергенде анын жрг тшп калды:

– Эмне кыл дейси, трй албасам кантейин, андан кр сен трй турган аял болсо ала берчи кудай жалгагыр! – деп Глбахар дагы тилин тартпай кз жашын куюлта блмдн чыгып кетмек болгондо Карим аны кармап калды.

– Эмне, менден кетки келдиби, же башка бирн таап алдыбы, же алдагы баланын атасына тийги келип калдыбы?

– Кудай жалгагыр Карим, мени лтрс лтрч деги, менин жргмдн ооруганын сен кайдан сезмек эле?!

– Катын, болду кп сйлб, дагы баланы багып ийчлгн кара, трбгн катынга баланы ким берет, кудай бербегенди эмне кыласы? – деп сыртка чыгып кетти.

Ботодой боздогон Глбахар тизесин кучактап солкулдап жатты. зн кл салбаганы аз келгенсип кордогону тп кетти, врачтарга крнс трйс дешет, бирок таптакыр боюна болбоду, кй крнсн дегенди айтса аны угуп да койбоду. Анткени ал з врач болгондуктан знн тукумсуз экенин билч, аны айткысы келбей тнрп кнн Глбахарга койчу. Ушундай жаны ачыганда атасыныкына кетип калды, ал антип ыйлап-сыктап жатса Сабира кызына жылуу сз айтуунун ордуна:

– Трбс айтат де, билимд акыл-эст эри бар, ошону кт албаса эмне кылайын? – деди жзн йрй.

– Боюма болбогону чн мен кнлмнб, апа?

– Трбгн аял кнл, – Ошол убакта ч-трт балалуу болуп калган сидиси Фатима ыйлап кирип келип Глбахарды крп бир аз турду да ички блмг тп кетти эле Сабира артынан кирди. Глбахардан жашыруун бирдемелерди сйлшп жатышты. Эчтекеге тшнбй бозоруп отурду ал: «Эмнеге менден жашырышат, мен гймнб буларга, ушуларга келгенче Адина апамдарга барсам болмок экен», – деген ойдо туруп кетип калды. Бул сырдын тйнн Глбахар кийин кй баласынан укту. Самарбек бир кн атайын келиптир, астына дасторкон жайып чай койду, Карим жок болчу, Глбахарды улам карап чайын ууртап отурганда: