?ч алуунун аягы

ШАРШЕН Айг?л

– Жее, жок дебечи, з кптн бери ашыкмын, – шыбырай ычкырына колун сойлотту, – Тез эле бтп кетип калам.

– Жарыбагыр десе, мени ким деп ойлоп жатасы? – Глбахар аны трткн болду, бирок кчк толуп турган жигит ой-боюна койбой эле арыдан бери ишин бтр салып шашыла кийинди да тн катып жолуна тшт.

Глбахардын дене-бою бир башкача жыбырап ал кеткенден кийин да эсеп туруп алса болобу. Деги кйг тийгени эркектин койнунун мынчалык кумарлуу да ырахаттуу экенин сезбептир, анткени Карим анын стн чыгып да эрип-элжиреп пклгн эмес экен. Жаш жигиттин жанталаша пклп, мойну-башына

чейин аймалаганы жанын кзн крстп ырахатка эми батып баратканда кетип калбадыбы? «Чунак бала, мынча болгондон кийин биротоло ырахаттын даамын таттырбайт беле, акеди келип калат деп коркту го», – деп улутунуп алып жанында жаткан наристени шор эттире жыттап алып улутунуп ийди.

Эртеси кечинде келди Карим, ндгн жок, эшигинде бирдемени кармалагансып жрп кеч кирди йг.

– Тамак барбы?

– Бар.

– Алып келчи.

– Азыр, – Глбахар колундагы баланы жаткырып коюп анан дасторкон жайды, – Кечинде кайда барды?

– Сага эмне кереги бар? – Кк эте карады.

– Сурадым да.

– Жумуш бтрдм, – деди кй.

Глбахар да унчукпай калды, ал тндг ырахаттуу мнтт кайра-кайра эстеп знч кыйнала берди, ошол бир тн анын кз жашын кургатып тблк эне болуу бактысынан кур калам деген Глбахардын жргн бакыт нурун чачыратып, наристе жытын жыттатаарын анда эч кимиси билген жок. Болгону сезимдин назиктиги, аялдын назик кл кайрадан кайнисин эсетип туруп алган эле.

– Иши бттб анан?

– Эмнеге эле такып калгансы? – Ачууланып акырайып карады.

– Эрим болсо сурабайынбы.

– Сурабай жр, кайда барам зм билем.

– Мени аялдыкка алды беле же кдкк алды беле ыя?!

– Кандай ойлосо ошондой ойло!

– Сени кудай кыйнасын, тблк ушинтип кыйнагандай айбым кайсы?

– Болду, андан кр трп бер, ошондо менден сый крс.

– Желден трймб, жыйырма жылдап жашасак да эркектей болуп сылап-сыйпап жылуу сз айтпайсы, топтой тоголото тээп кумардан чыгып басып кетеси, тажадым деги ушул жашоодон, азыр бала менен алек болуп калдым, аны алып кетсе тиземди гана кучактап, кз жашымды тгп жападан жалгыз калам го? – Буркурап ыйлап ийди.

Ошол кезде Бекзат кирди.

– Аке, силерге эмне болду?

– Жеедин кыялы кармап жатат. Кел, эмне жумуш?

– Сизде жумушум бар эле.

– Айта бер.

– збзч сйлшск дедим эле.

– Тамак ич, анан сйлшбз, – Глбахарды карады, – Жини таркаса тамак алып кел Бекзатка.

– Ичпейм аке, тим эле коюуз, – дегенине карабай Глбахар куюп келип алдына койду да баланы ктрп ички блмг кирип кетти.

Карим менен Бекзат бир аздан кийин эшикке чыгып кетишти, Глбахар кйсн кргс келбей баратты. Карим киргенде тшгн салып, Азатты кучактап жатып алган эле.

Ошондон бир жума тпй июндун ондорунда збектер менен кыргыздардын ортосунда кагылышуу чыгып кетти. Токсонунчу жылдын июнунда….

Ошондогу мемиреп турган кеч кимдин эсинен кетсин, заматта тарс-турс этип, кыйкырык, ызы-чуу тшп, рттнгн йлр, айрыкча кыргыздардын кыздарын кыйнап лтрп, боюнда бар аялдарды ичин жарып ыргытып, кырк биринчи жылкы фашисттердин аеосуз согушунан да тп кетти. Бирок Каримдин йн бир збек басып келбеди, жан-жака белиндеги кошуларынын й рттнп, адамдары

лп, кызыл кыргын болуп жатты.

– Азатым, сен бизди сактап калды, – деди бир кн Глбахар бооруна кысып отурган наристени п, наристе дагы бир нерсени сезгендей кздрн алайта башын тшн катып култу эте клп койгонун кантеси.

– Шухрат дайындаган го дейм? – деди рпйп сыртка чыга албай жашынып отурган Карим.

– Ким билет, андай болбосо бизге да келмек, кудай ай, деги тынчып калса экен, элге кыйын болду го?

– Айтпа, кадимки согуш, кан жыттанып, далайы ар кайсы жакка тндп качып жатыптыр.

– кмттн да алы келбей баш аламан болуп жатат.

– Эл тынчып калса экен, – деп оозун жыя электе эшиги тарсылдап калды, эк бири-бирин карап нестейип калды, заматта кз алдыларына лм элестеп ачаар-ачпасын билбей турганда кыздын н угулду, Карим чыга калса тестиер он-он эки жаштардагы кыз экен. Чачтары саксайып, кийими тытылган.

йг киргизип эшигин бекитип коркуп калган кызды трг ткрд.

– Кайдан качып келди, артыдан эч ким акмалаган жокпу? – деди Карим корккондой.

– Жок, мени лд деп ыргытып ийишти, атамдарды лтрп кетти, – Кыз калчылдап жатып зорго сйлд.

– Чай ичип алчы, же суу берейинби? – деп Глбахар кыздын мадайына келди, – Коркпо, эч ким крбс болду.

– Биякка келбейби?

– Келбейт. Кел, мындан ичип алчы, – Суудан жуткуруп, ичкериден халат алып чыгып кызга кийгизди, – Аты ким?

– Мукарам.

– Коркпо кызым, эч ким келбейт.

– Корком, атам менен апамды… – Кыз колдору калчылдай ыйлап жатты.

– Эмне кылабыз кызым, ушундай болот деп ким ойлоптур, бейкут жаткан элге кандай ниети бузуктар чагым кылганын ким билет, – Карим оор крсн отуруп калды. Крс ата-энесин, агасы менен жеесин лтрп бир зкр Мукарамды зордуктап анын эси ооп калганда лд деп ойлоп ыргытып ийип кетип калган экен. Ата-энесинин лгнн з кз менен кргн кыз тн менен жлп, эти ысып та атканча Глбахар карап жатты. Эртеси кечке эчтеке ичкен жок, эси чыгып калыптыр, ч-трт кн ткндн кийин:

– Иним бар эле, эжем эк кайда кеткенин билбейм, – деди.

– Чогуу белеер?

– Ооба, коркуп тоого качып кетмек болгонбуз, кндз эле келишти.

– Кыргыздар келдиби?

– Жо-ок, збектер экен.

– Силер кыргызсыарбы?

– Атам кыргыз, апам збек болчу.

– Шмшктр десе…

– Эжемдерди да лтрп коюшту го, эже?

– Ким билет кызым, алар да бир жерде жашынып калгандыр.

– Тир болсо экен, мен жападан жалгыз каламбы, йбзд болсо рттп жиберишти, согуш качан бтт? – Кздрн жалжылдата Глбахарды карады.

– Бтт кызым, тынчтык болот, сен дагы чооесу, – Мукарамды сооротуп башынан сылады, – Эже менен иниди табасы, кмт кам крт.

– Атамдар лп калбадыбы, мени зордуктап коюшту, эми кантем?

– Баары унутулат, эч кабатыр болбо.

– Унуталбайм го, атам менен апамды кзмч кордоп лтршт.

– Тагдыр ушундай экен да кызым, бул жакты кантип тапты?

– Мен алар кеткенден кийин туруп апамдарды карадым, аларды рттп ийишиптир, анан башым оогон жакка баса бердим, рттнгн йлрдн ичине жашындым, кеч киргенде сиздердин жарыкты крп келдим.