Паміж "А" і "Б"
Шрифт:
Я кіўнуў. Я ведаў, куды робяць уколы ад шаленства. Але калі мяне перасцерагаюць: “Не ідзі, наперадзе яма, правалішся”, - я заўсёды іду. І звычайна аказваецца, што ніякай ямы і паміну няма і ўвогуле усё гэта хлусня. А яшчэ ў словах Мішкі мяне многае насцярожвала. З чаго б яму так пра мяне клапаціцца? Не, тут нешта не так.
Паабедаўшы, я выправіўся да застрашлівага старога ў госці.
Мне уяўлялася, што жыве ён у змрочным, з наглуха зачыненымі аканіцамі асабняку, ха двухметровым плотам. А па двары прагульваецца
Але дом старога аказаўся зусім не змрочным, а жоўценькім, нібы птушыны дамок. Надпісу “Асцярожна, злы сабака” на весніцах не было. Вось, падумаў я, хавае дзед сабаку.
Я штурхнуў весніцы, яны былі не замкнёны. Заходзіць баяўся і крыкнуў на ўвесь двор: “Дабрыдзень!”
Маўчанне. Сабака не брэша. Я зрабіў крок, другі, і яшчэ гучней загарлаў:
— Дабрыдзень!
Цішыня. Тады я смялей пачаў прасоўвацца наперад. Ішоў я крадком, раз-пораз азіраўся.
І знячэўку:
— Стой! куды ідзеш?
Я зірнуў у бок, адкуль раздаўся выкрык. На лавачцы сядзеў стары — сівы вожык валасоў, сівыя шчотачкі броваў, а твар румяны, зусім малады. Ён чысціў ружжо.
— Ну? — прабасіў стары.
Я не адказваў — неадрыўна пазіраў на ружжо. Гэта была сапраўдная паляўнічая двухстволка. Нарэшце я апамятаўся.
— Добры дзень! — пакланіўся я.
— Добры дзень. Чаго з’явіўся?
Голас старога быў грозны. Я адразу згадаў усё, што казаў мне пра яго Мішка Зайцаў. Вось дурань, зноў увязаўся ў гісторыю! Але трэба выкручвацца. Разважаць няма калі.
— Нашпіянерскіатрадпросіцьвасрасказацьякімвыбылігероему грамадзянскую вайну! — Я выпаліў гэтую доўгую фразу на адным дыханні.
— Маніш, ха-ха! А можа, і не маніш? А чаго ж ты краўся па двары, нібы злодзей? — Стары прыжмурыўся.
— А чаго ў вас красці? — спакойна сказаў я. — Яблыкаў яшчэ няма.
Стары зарагатаў, і сівыя шчотачкі броваў заскакалі над вясёлымі вачыма.
— Верная праўда. А ўвосень заявішся да мяне?
Я дыпламатычна прамаўчаў. Стары насупіўся.
— Вось моладзь пайшла. Ты зайдзі да мяне і папрасі яблыкаў. Хіба я табе не дам — і антонаўкі дам, і апорту не пашкадую. А то лезуць напралом, галіны ломяць, акрамя шкоды, ніякай карысці не прыносяць. Ну, сядай, калі так, госцем будзеш. — Дзядуля пасунуўся, і я сеў побач з ім на лаўку.
— Вось восенню мінулай адзін, накшталт цябе, таксама ўсялякае гаварыў: “наш піянерскі атрад”, і “мы будзем радыя”, ды падобнае. А калі я адлучыўся, каб самаварчык паставіць, чайком госця дарагога пачаставаць, ён, такі-сякі госць дарагі, у гэты час яблыню — самую маю любімую — дарэшты абабраў. І толькі яго бачылі.
Я адразу сцяміў, што дзядуля на Мішку скардзіўся. Ага! Дык вось дзе сабака зарыты! Вось чаму Мішка так пра мяне клапаціўся! Ну, пачакай, падумаў я. Ты сваё атрымаеш — і за мяне, і за дзядулю.
Я весела
— Я ніколі і ні да каго ў сады не лазіў.
— Праўда? — ухмыльнуўся дзед. — Гэта добра. Ты да мяне не лазь, таму што я табе ад душы цэлы кош дам. — Стары нахіліўся да самага майго вуха. — І які гэта ты хлопец, што ні разу ў чужыя сады не лазіў?
Дзед падміргнуў. Ён мне стаў падабацца.
— Так, значыць, хочаце пачуць, якім я быў у грамадзянскую вайну?
— Вельмі хочам, — сказаў я. Як вы на конях несліся і белякоў на ўсім скаку секлі? — Я пачаў размахваць рукамі, паказваючы, як сякуць белякоў.
— У пяхоце я быў, хлопец. Дакладней, у артылерыі. А ўваходзіла наша артылерыя ў Чапаеўскую дывізію. — Сівыя шчотачкі броваў ганарліва тапырыліся над вачыма, што раптам зрабіліся маладымі.
Я нават ахнуў.
— Вы бачылі Чапаева?
Стары абурана фыркнуў.
— Васілія Іваныча? Амаль кожны дзень бачыў — і ў баі бачыў, цяжкім, гарачым, і за сталом з ім сядзеў, і як спявае чуў.
Ужо позна ўвечары, папіўшы чаю з мёдам, я пайшоў ад хлебасольнага Афанасія Міхайлавіча.
Стары выйшаў на ганак правесці. І я нарэшце насмеліўся:
— А дзе ваш сабака, Афанасій Міхайлавіч?
Стары задумліва пакруціў свае пышныя бровы, як некаторыя круцяць вусы.
— Няма ў мяне сабакі. А без сабакі на паляванні, сам разумееш, як без ружжа. Сябры абяцаюць дабыць пародзістае шчанё…
Уначы мне снілася, як ляцяць бясшумна на конях вершнікі. А наперадзе ўсіх — сам Чапаеў, а побач — Афанасій Міхайлавіч. Толькі ён вельмі малады. А бровы яшчэ чорныя, смаляныя, і на мяне падобны!
А вершнікі ўсё бліжэй. Але гэта ж я побач з Чапаевым! Ура!
Раніцай у школе мяне абступілі таварышы.
— Ну, як?
— Выдатны стары, — сказаў я. — І зусім не шкодны. Сёння пасля ўрокаў ён прыйдзе да нас. Рыхтуйцеся да сустрэчы.
— Малайчына, Валерый, — паціснуў мне руку Віцька Мелюх, — выдатна справіўся з даручэннем. А ў 6 “А” гаварылі, што ты разгільдзяй.
Я махнуў рукой. Што пра мяне добрага могуць сказаць у маім былым класе? Нічога, канешне.
Мішка Зайцаў стараўся не трапляць мне на вочы, а як толькі звінеў званок, ціхутка знікаў з класа першым.
Але пасля чацвёртага ўрока я яго ўсё-такі злавіў у калідоры і прыціснуў да сценкі.
— Трэба табе нешта прыдумаць, Мішка, — сказаў я заклапочана.
— А што такое? — спалохаўся Мішка.
— Стары ведае, што ты ў нашым класе вучышся. Я, кажа, з ім распраўлюся, з гэтым зладзюгам.
— А што мне рабіць?
— Сысці з апошняга ўрока, іншага выйсця няма.
— Добра, — сказаў Мішка. — Сыду.
І ён уцёк з апошняга ўрока, за што яму потым добра ўляцела.
Я не люблю, калі мяне хочуць абдурыць. Я сам каго заўгодна абдурыць магу. Вось так.