Разрушыцель
Шрифт:
— Не ведаю. Яны кажуць, аварыйны.
— Давайце ўвойдзем?
— Давайце-давайце! – узрадаваўся Валянцін Пятровіч. – Мне заўсёды было страшнавата заходзіць у закінутыя дамы. Але ў вашай кампаніі не страшна нічога.
Яны ступілі ў паўзмрочныя дзверы. Унутры моцна патыхала кашацінай. Роберт прапусціў Валянціна Пятровіча наперад, яны пачалі падымацца па драўлянай лесвіцы на другі паверх, адкуль праз светавы люк па сценах цяклі апошнія сонечныя промні.
Роберт маланкава і прафесійна, як вучылі ў разведшколе, выхапіў з кішэні тонкую аборку, накінуў на шыю краязнаўца і стаў душыць. Барацьба была вельмі кароткай. Ніхто не пачуў хрып і стук слабеючых рук па драўляных парэнчах. Хутка ўсё сцішылася. Роберт
10
Працоўны дзень хіліўся да заканчэння. Данііл, натхнёны зместам кардоннай тэчкі Валянціна Пятровіча, друкаваў справаздачу. Агульны каркас ён ужо меў, засталося дашліфаваць дробязі.
У кабінет увайшоў шэф. Стаў перад Данііліным сталом, зрабіў задуменную паўзу, але нарэшце выпусціў:
— Заўтра пагонім на сакрэтны аб’ект. Тычыцца непасрэдна нашай справы. Вырашылі ўзяць цябе. Мы тут падумалі, трэба цябе ўводзіць, паступова прыцягаць да розных далікатных рэчаў. Адпраўленне – пяць трыццаць, за табой пад’едзем да інтэрната і адтуль наперад.
Данііл кіўнуў. Паездка мусіла быць важнай. Ён ведаў, што начальнікі ўсіх магчымых будтрэстаў і мехбаз, дарожнікі, асфальтчыкі ды іншыя паспелі апошнімі днямі пратаптаць ладную сцяжыну ў кабінет старшыні. Рыхтаваўся знос.
І ўсё ж там, па-за кабінетам, Данііл спадзяваўся закінуць ідэю аб заўчаснасці разбурэння і паспрабаваць прыцішыць працэс. Заўтрашні дзень хваляваў.
У звонкую раніцу, калі толькі птушкі прачынаюцца і салодка варочаюцца ў сваіх птушыных пасцелях, ён, выпіўшы салодкай гарбаты, за пяць хвілін да дамоўленага пачуў сігнал аўтамабіля.
У вайсковым ГАЗіку ўжо сядзеў Васілій Іванавіч, убачыўшы якога Данііл трохі здзівіўся. Шэф упершыню апрануў камуфляжную форму з вайсковымі знакамі.
Машына паехала хутчэй, чым дазволена ў горадзе. ДАІшнікі пазнавалі яе і, стоячы на зважай, віталі. Хвілін праз сем аўтамабіль перасёк Кронан. Перамяшчэнне за раку азначала трапленне ў новы горад. Рака была мяжою старога і новага, сапраўднага і ўяўнага. Нават не стане залішняй пошасцю прыгадаць метафару пра жывое і мёртвае.
Яны хутка праехалі левабярэжную частку і па вузкай двухпалоснай шашы панесліся на захад ад Нёмана. Паабапал дарогі быў лес. То справа, то злева ад шашы за дрэвамі віднеліся агароджы з калючым дротам і вартавымі вежамі – вайсковыя часткі. Дарога спачатку віляла па гэтым лесе, затым яны збочылі і ехалі ўжо па грунтоўцы. Было некалькі паваротаў. Праз паўгадзіны мінулі шлакбаўм ды апынуліся на тэрыторыі вайсковай часткі. Машына спынілася ля самых дзвярэй штаба.
Маленькі аднапавярховы будынак з шэрым шыферным дахам, па-вайсковаму мінімалістычны. Унутры сядзелі сувязісты ў здаравенных навушніках, нешта пікала, шуршалі дынамікі і з іх даносіліся нечалавечыя невыразныя каманды. У цэнтры стаяў макет ці то вёскі, ці то маленькага гарадка. Падобныя макеты можна сустрэць у школьных кабінетах вайсковай падрыхтоўкі. На іх старшакласнікі трэніруюцца правільна разумець загады ды ацэньваць аператыўную абстаноўку.
З візіцёрамі суха, па-вайсковаму прывітаўся мужчына ў форме. Даніілу падалося, палкоўнік. Яны перакінуліся з шэфам, а потым усе ўтрох сталі насупраць макета.
— Міхалыч, патлумач нашаму маладому супрацоўніку што тут да чаго. Мэта – увесці ў агульны курс справы, у спецыфіку сакрэтнага аб’екта.
— Калі ласка, увага на макет, – без лішняй прадмовы па-вайсковаму
Навошта гэта трэба? На дадзеным палігоне нашыя вайсковыя спецыялісты сумесна з навукоўцамі інстытуту хімічнага сінтэзу і біятэхналогій Акадэміі навук праводзяць эксперыменты па ацэнцы напружанасці ўздзеяння псіхафізічных рэчыў пласкастнога нанясення. Гаворка ідзе пра так званыя авізуальныя мемасубстанцыі. Выключна савецкая распрацоўка. Асноўныя кампаненты – спецыяльныя сублімуючыя рэчывы…
Шэф незадаволена цмогкнуў ды не даў Міхалычу дагаварыць:
— Малайцы нашыя хлопцы! Не ўсе мазгі яшчэ прапілі! Але гэтая навуковая каламута маладзёну не патрэбная. Хай батанікі ў інстытутах замарочваюцца, – хлопнуў ён вайскоўца па плячы.
— У такім выпадку, галоўны сэнс эксперыменту наступны. “Сродак незапамінання мірны – 2”. Для выкарыстання калі няма вайны. Скарочана – “СроНМ”. Гэта эмульсійны раствор для пакрыцця фізічных паверхняў. Нанесены сродак уздзейнічае на мозг. Не скажаючы візуалізацыю, ён карэктуе псіхафізічнае ўспрыняцце рэчаў, перашкаджае іх фіксацыі ў свядомасці. Чалавек проста не ў стане запомніць аб’ект – аэрапорт, нафтасховічша, РЛС ці нешта іншае, што было апрацавана прэпаратам.
— І нават помнікі стануць незапомнікі! – падкрэсліў шэф.
— Для другой версіі ўласцівыя палепшаныя характарыстыкі. Прэпарат не толькі прыдатны для выкарыстання пад адкрытым небам, але таксама вытрымлівае дастаткова інтэнсіўныя ападкі, мінусавыя тэмпературы і гэтак далей. Пасля распылення трымаецца не менш за сем дзён. У выпадку сухога цёплага надвор’я – да месяца, пасля чаго патрабуецца паўторнае нанясенне.
— Ты зразумеў, што гэта за штуковіна? – звярнуўся Васілій Іванавіч да Данііла.
— Не зусім.
— Калі чалавечай мовай, – узяў на сябе штурвал шэф, – гэта такі раствор, якім можна абліць будынак, і ты, калі нават вельмі ўважліва здолееш яго разгледзець, усё адно не запомніш. Прычым не запомніш не толькі памер ды колер, але і зусім не здолееш прыгадаць ці бачыў наогул. Першапачаткова вайскоўцы распрацоўвалі гэты сродак для выкарыстання ў памежных раёнах, апрацоўвалі ім сакрэтныя аб’екты – ракетныя шахты, рэактары. Уяўляеш, шпіён пераходзіць мяжу, і не можа запомніць анічога, што там ёсць! Атрад праціўніка пераходзіць праз апрацаваную тэрыторыю і не ведае як вярнуцца. Або нават бачылі горад, вайсковую частку, а апісаць яго потым не могуць – бо ў памяці не трымаецца.
— Не думаў, што такое магчыма!
— Але! Настолькі эфектыўны сродак, што аднойчы апрацаваныя аб’екты нават мірныя жыхары, мясцовыя, якія тут нарадзіліся і выраслі, забываюць. Што праўда, дамы застаюцца ў далёкіх сектарах падсвядомасці, і часам вяртаюцца ў снах. Гэта пакуль недапрацовачка. Думаю, у наступных версіях гэты недахоп будзе зняты. Ну а пакуль людзей з памежных раёнаў мы канешне звозім.
— А ці не шкодзіць гэта самім вайскоўцам?
— На такіх участках навабранцы больш за месяц не служаць – пераводзім адсюль падалей. Псіхіка не вытрымлівае. Фіксаваліся спробы самагубства. Дарэчы, абмежавана мы ўсё ж яго выкарыстоўваем у раёнах масавай жылой забудовы ў мікрараёнах. Ніколі не звяртаў увагу, наколькі яны падаюцца шэрымі і аднолькавымі? Між іншым, з колеравай гамай ды разнастайнасцю праектаў там усё добра. Гэта робіцца ў мэтах бяспекі ды супрацьдзеяння шпіянажу. Да таго ж мы высветлілі, што разумныя, кантралюемыя дозы амнезіі спрыяльна ўздзейнічаюць на сацыяльную стабільнасць.