Сакрэт Тунгускага метэарыта, Прыгоды шасцікласніка Максіма
Шрифт:
Што за ліха! Чорная Накідка з усёй сілы рвецца, а пальцы, якія абхапілі ствалок, не расшчапляюцца. Пасля… Пасля Чорная Накідка моцна стукнуў па асінцы нагою.
— У-у-у… — вырваўся з ягоных грудзей крык.
— Б'е асінку! Асінку б'е! — усклікнуў Васіль. — Бач, як пакрыўдзіўся на яе!
Я пачухаў патыліцу.
— Няўжо асінка яго не адпускае?
— З-здаецца, т-так, — заікаючыся, прагаварыў Васіль.
Падобнае магло здарыцца толькі ў казачным фільме. У такім фільме, дзе розныя чарадзействы адбываюцца. Ды ў нас не казка. Няўжо Чорная Накідка артыст?
Я не стрымаўся і гучна, прарэзліва, аж рэха па лесе разнеслася, свіснуў. Чорная Накідка ўстрапянуўся, прысеў, як знячэўку спалоханы заяц (у гэтую секунду мне стала шкада яго), пасля рвануўся. Тонкае дрэўца, пахіснуўшыся, сагнулася, але не адпусціла. Ягоная рука, як і раней, трымала ствалок.
— Артыст! — гучна сказаў я. — Разыгрывае камедыю.
— Піліп да яблыні прыліп, — пырснуў Васіль.
А Чорная Накідка выхапіў вялізны блішчасты нож і стаў хутка-хутка секчы асінку каля кораня. Камедыя, хто не ведае, а хто ведае, таму не камедыя. У мяне твар так скамянеў, што я і пасля хвілін пяць не мог адкрыць рот. А ў Васіля на лбе аж кроплі поту выступілі, быццам гэта не Чорная Накідка, а ён сек асінку.
Як бы там ні было, але асінка тоненька рыпнула, павалілася. Чорная Накідка падхапіў яе, прыціснуў да грудзей і як мага ў лес. А мы з Васілём у другі бок! Куды ногі панеслі. Без аглядкі. Што? Весела?
Сустрэча з Піліпам Макаравічам
Мы гэтак ляцелі, гэтак ляцелі! Што з прывязі сарваўшыся. Свету перад сабою не бачылі. У маёй галаве толькі адно тахкала: «Што, калі Чорная Накідка кінецца за намі, калі дагоніць? Сцёбне гнуткай асінкай, як пугай, па пятах… Дагоніць, дагоніць…» Я прыпускаўся яшчэ мацней. І Васіль ні на крок не адставаў. Невядома, куды нас занесла б. Ды я неспадзявана зачапіўся за яловы корч, кульнуўся на зямлю. А Васіль праз мяне. І проста ў лазовы куст. А ў лазовым кусце крапіва-пякучка. Вылез Васіль, пухіры на руках расцірае.
— Во, — паказвае.
Я сеў на траву, паціраю калена (стукнуўся аб нейкую патарчаку).
— Пухіры пройдуць, — кажу. — А я да калена не магу дакрануцца. Мабыць, каленную чашачку разбіў.
Васіль заморгаў вачыма.
— Антон, няўжо разбіў?
Я зноў пакратаў калена. Здаецца, не так моцна баліць. Спярша здалося, што вельмі моцна. Цэлая мая каленная чашачка. Ды не прызнавацца ж у гэтым Васілю. Накінецца, хлусам абзаве. Няхай, няхай крыху каля мяне патрапечацца.
— Ой, агнём калена пячэ! — войкнуў я.
— Што ж рабіць? — прамовіў Васіль.
— Дамоў панясеш. Сяброў у бядзе не пакідаюць. Васіль падскочыў да мяне.
— Залазь мне на спіну і бярыся рукою за шыю.
Не буду хлусіць. Мільганула думка: «А калі і сапраўды залезці яму на спіну? Хай прэ на сабе ў вёску». Ды адразу ж пастараўся адагнаць яе. Я буду
— Васіль, не трэба на спіне, — прагаварыў праз зубы. — Здаецца, не разбіў. Проста моцна выцяў.
Я ўстаў, прайшоўся, кульгаючы.
— Бачыш? Бачыш? Нага хоць і кульгае, але ідзе.
— Ідзе, — узрадаваўся Васіль. — Яна ў цябе, відаць, жалезная. Так грукнуўся і толькі выцяў.
Я вырашыў павярнуць гаворку на іншае:
— Бачыў, які вялізны нож у Чорнай Накідкі? Не нож, а сапраўдная шабля.
— Меч, — сказаў Васіль.
— Не, — не пагадзіўся я. — Меч з двух бакоў завостраны.
— І ў Чорнай Накідкі нож, як і меч, таксама з двух бакоў завостраны. Вунь як ён асінку сек! Аж трэскі ляцелі.
— І як ён з асінкай па лесе будзе бегаць? — пачухаў я патыліцу.
— Па лесе прабяжыць, — прамовіў Васіль. — А як у хату зойдзе? Жыве ж ён недзе.
— З аднаго і з другога канца абсячэ дрэўца і застанецца ў яго невялікая палачка, — кажу.
Васіль засмяяўся:
— Ен з ёю, як з эстафетнаю, будзе бегаць. І тут як гром з яснага неба:
— Прывітанне, хлопцы!
Мы з Васілём азірнуліся. Перад намі стаіць Піліп Макаравіч. За плячыма — рукзак, сам усміхаецца — рот да вушэй.
— Чаго гэта вы развесяліліся? — пытае. — Смяшынку з'елі? Прызнавайцеся.
Смяшынку… Чорная Накідка вунь як напалохаў нас. Добрая смяшынка! У адной руцэ нож, а ў другой — асінка. Такую смяшынку век бы не бачыць.
— Мы… Мы гуляем, — ні ў пяць ні ў дзесяць сказаў Васіль.
Вядома, разгубіўся. Дый, відаць, не хацелася яму прызнавацца, што паўгадзіны назад мы сачылі за Піліпам Макаравічам.
А Піліп Макаравіч паказвае на прыгажуню бярозу, якая расла непадалёку.
— Як вы думаеце: колькі на той бярозе лісцяў? Мне аж мову адняло. Ен жартуе ці пытаецца ўсур'ёз? Ат, жартуе, пацяшаецца з нас. Хто ж палічыць лісце на бярозе?
Я зірнуў на Васіля. Васіль паціснуў плячыма.
— Хлопцы, я сур'ёзна, — не адступаўся Піліп Макаравіч.
— А самі вы ведаеце? — не сцярпеў я.
— Пакуль не ведаю, але магу падлічыць. Есць формула, якая дапамагае гэта зрабіць. Праўда, трэба ведаць колькасць і дыяметр галінак. Вучоныя падлічылі, што на каштане, напрыклад, каля дзевятнаццаці тысяч лісцяў.
«Вось чаго ён лазіў на дуб! — падумалася мне. — Лічыў, колькі галін на дубе. Дзівак…»
Вядома, пра гэта лепей было б не казаць Піліпу Макаравічу, ды мяне як хто за язык пацягнуў:
— Вы і на дубе лісце лічылі?
Піліп Макаравіч уважліва паглядзеў на мяне.
— Бачылі, як я на дуб лазіў? Я пачырванеў.
— Бачылі.
— На тваім языку жаба не спячэцца, — паціху прамовіў Васіль.
Думаў, што Піліп Макаравіч пачне адгаворвацца. Маўляў, не лазіў, пераблыталі вы. А ён:
— На дубе мох збіраў. Няўжо не заўважылі?
— Заўважылі,— з выклікам прагаварыў Васіль. — Навошта ён вам?
Сапраўдны усё-ткі сябар Васіль. Хоць папракнуў, але дапамагае. Адчувае, што цяжка мне аднаму з Піліпам Макаравічам вось такую гаворку весці.