Сутарэнні Ромула
Шрифт:
— Стоп! Вашы піратэхнікі што, зусім здурэлі? Вы там усё сваё начынне ўзарваць вырашылі? Тут па сцэнарыі адзін танк страляе! І хіба не бачыце, што сінхроннасці няма! – Калантай лысаватай Немезідай ляцеў да рэжысёра з прыклеенай бародкай.
Вячка з усіх сілаў тузануў гісторыка за руку.
— Дзіцячы сад пры неўралагічным аддзяленні! Пайшлі адсюль, альбо я ў наступным раздзеле рамана апішу, як ваш прадзед прымусы ў камуналцы краў!
Скрыніч, нягледзячы на жартоўныя словы, таксама раззлаваўся наўсур’ёз, нават гісторык гэта зразумеў і дазволіў сябе звесці, хаця й сычэў пры гэтым нешта страшнае і няўхвальнае.
Ася подбегам рушыла па жухлай траве і вясковых лужынах
…У шэрым-шэрым небе, над шэрай-шэрай зямлёй, ляцелі шэрыя-шэрыя хмары, і маленькі белы самалёцік, патрапіўшы між імі, таксама зрабіўся шэрым-шэрым і з усяе моцы кінуўся ўцякаць у бок сонечных турэцкіх берагоў, дзе зможа вярнуць сабе сваю бель, і ніхто з ягоных пасажыраў у гэты час не шкадаваў, што злятае адсюль.
— Якая прыгажосць! – у гэты час мройна прамовіў Вячка, азіраючы панылыя ройнаўскія краявіды з зааранымі ўзгоркамі, купкамі бярозак-соснаў, з нежылой хатай закінутага хутара, крытай дранкай, з амаль аголенай арабінай з рэдкімі чырвонымі гронкамі і няшчасным калгасным конікам, што цягнуў барану на нечым пустым гародзе… Ася недаверліва паглядзела на аўтара фэнтэзі і зразумела: ён сапраўды ва ўсім гэтым бачыць прыгажосць! І Корб-Варановіч расчулена паглядае вакол, і цалкам салідарны са сваім лялькаводам…
Рэдактарка нават пазайздросціла: чаму вось ёй зараз толькі холадна, шэра і непамысна, а гэтыя атрымліваюць эстэтычнае задавальненне? Гэтак чалавек, якому не дадзена кахаць, пазірае на закаханых, шчаслівых ужо ад погляду адзін на аднаго…
Корб-Варановіч быў у іх за сталкера, і Асю гэта трохі непакоіла. Зараз уцягне ў гісторыю… Завалачэ да мясцовых апазіцыянераў, арганізуе пікет у абарону родавой сядзібы, а пасля яе, Арсенію, з “Сокала-прынта” за саўдзел, як казюрку раздушыць, зволяць. Адна справа – сысці з горда ўзнятай галавой, іншая – калі выкінуць, як анучу з коміна, а ў цябе крэдыт… Вячку, вядома, хоць бы што… Падбухторвае ды радуецца, Пятроній з Серабранкі. Як кажуць на вёсцы, дзяўчыне – вяселле, а карове – смерць.
Але ў хаце за акуратным зялёным плотам, куды прывёў іх Корб-Варановіч, жыла толькі старая настаўніца. Дабрэнная бабуля сямідзесяці гадоў з каротка стрыжанымі сівымі валасамі і выцвілымі вачыма, у старым джынсавым камбінезоне і чамусьці ў ружовых гумовых боціках з палосамі чорна-белых ромбаў.
— Унучка пакінула, калі пасля вакацый у горад ад’язджала, — патлумачыла Аляўціна Пятроўна, заўважыўшы цікаўны позірк Арсеніі. – Сказала, што за лета перарасла культуру эма.
Арсенія міжволі хіхікнула. Яна заўсёды весялілася, калі бачыла падлеткаў, якія спрабавалі касіць пад модную плынь эма, апранаючы ружова-чорна-белае, робячы пірсінг дзе толькі бачна, хаваючы вочы пад даўжэзнымі чорнымі грыўкамі і пры гэтым відавочна не прачытаўшы ніводнай старонкі Дастаеўскага. А між тым, калі гэты рух пачынаўся, яго ідэялогіяй лічыліся творы Дастаеўскага з рэфлексіўнымі, эмацыйна-дэпрэсіўнымі героямі… А ўсё звялося да ружовых боцікаў і прымітыўных благанняў эстрадных хлопчыкаў пра тое, што ўвесь свет – дзярмо…
Вельмі новая выснова.
Добра яшчэ, што разумненькія ўнучкі сельскіх настаўніц гэта ўсё перарастаюць.
Аляўціна Пятроўна – вось ужо не навіна! – была адданай прыхільніцай раманаў Вячкі Скрыніча і ад прысутнасці такога госця пачувалася, як на святой гары. На стале з’явілася патэльня
Хата была абстаўленая напалову па-гарадскому, напалову – па-вясковаму… “Сценка” з тэлевізарам, куфар, накрыты посцілкай… Гліняныя медалі ў гонар беларускіх дзеячоў, партрэты пісьменнікаў, падшыўкі беларускіх выданняў… На сцяне вісеў склеены з двух ватманаў вялізны плакат з назовам “Кароткая гісторыя Ройна”. Наклееныя выразкі з газет і фотаздымкі, подпісы рознакаляровымі фламастарамі… Пачэснае месца, вядома, займаў радавод Корб-Варановічаў. Род Сітавых таксама прысутнічаў, заканчваўся на штабс-капітане, які пасля рэвалюцыі з усёй сям’ёй з’ехаў за мяжу. Род самой Аляўціны Пятроўны вёўся ад заможных сялянаў, большая частка якіх была раскулачаная і згінула ў Сібіры. Подпіс пад адлюстраваннем невялікага драўлянага дома з двума калонамі на ганку і мансардай змусіў сэрца Асі забіцца хутчэй: “Сядзіба А.Вяжэвіча, ляснічага. 1890-я гады. Урочышча Звяркі, ваколіцы Ройна”. А побач – партрэт лабастага светлавалосага хлопца, відавочна фрагмент нейкага агульнага фотаздымка: “Алесь Вяжэвіч, паэт. 1908-1938”. Справа – выява чалавека з такім жа ўпартым ілбом і адкрытым позіркам, з цёмнымі валасамі і вусікамі: “А.І. Корб-Варановіч, філолаг. 1892-1938”. Вось цікава, паляўнічы дамок, відаць жа, у лесе, і сядзіба ляснічага мусіць быць у лесе… Выходзіць, і Вяжэвічы, і Корб-Варановічы – гэткія лясныя сумотнікі? Ася пашукала ў сабе пакліканне да пушчанскіх нетраў, і не знайшла.
— Як бачыце, усё можна даведацца пра свой радавод, трэба толькі сапраўднае жаданне, — гэта апошні Корб-Варановіч з’едліва пракаментаваў Асіна здзіўленне. Арсенія злосна прыкусіла губу. Ментар… А дзе ж ты сам на плакаце сваёй знаёмкі? Не заслужыў?
Подпіс “Д. Р. Корб-Варановіч” выявіўся… Але пад фотаздымкам хлопчыка гадоў пяці. Бялявенькі хлопчык, лабасты, у белай кашульцы з “матыльком” і чорных шорціках, прыціскаў да сябе скрыпку і быў такі спалоханы, такі няшчасны… І ягоная ўсмешка відавочна была спароджаная суровым загадам дарослых усміхнуцца.
— Гэта вы? – папыталася Арсенія, не ў апошнюю чаргу спадзеючыся засмуціць фанабэрыстага гісторыка. Удалося. Корб-Варановіч раздражнёна сціснуў вусны, за яго адказала Аляўціна Пятроўна:
— Так, гэта Данік! Такім я яго першы раз пабачыла – на конкурсе юных талентаў у Менску! Я павезла туды двух сваіх вучняў, і Данік там быў… Такі разумненькі, такі таленавіты хлопчык! А як прозвішча яго дазналася – адразу знаёмства з ягоным бацькам завяла. Раман Паўлавіч Корб-Варановіч, інтэлігентны чалавек, настаўнік музыкі, шкада, памёр рана. Таксама радаводам сваім цікавіўся. Усе сілы на выхаванне сына аддаваў! Без маці ж гадаваўся хлопчык… Так і пасябравалі. Я да іх ездзіла ў Менск, яны да мяне ў Ройна, на радзіму продкаў… Я канцэрты Даніка арганізоўвала ў клубе… Усе проста млелі! Як ты іграў, Данік!
Гісторыка чамусьці перасмыкнула, і ён пераключыўся на другое:
— Галоўнае, дзякуючы Аляўціне Пятроўне, я зацікавіўся гісторыяй.
Вячка, відаць, адчуў, што зноў можна дабрацца да саменькіх параненых нерваў героя:
— А чаму музыку кінулі?
— Таму. Перабраў я ў свой час музыкі, — скрозь зубы прагаварыў Корб-Варановіч, кінуўшы ненавісны позірк на спадчынніцу Вяжэвічаў, хаця пытанне задала не яна, а Скрыніч. — Лепей па справе пагаварыць… Што вы думаеце, Аляўціна Пятроўна, наконт легенды пра падземную царкву і двух братоў?