Добры дзень, мая Шыпшына

Уладзімір Арлоў

— Вы на сёмым паверсе, можа, і скажаце, а мне хутка не прадыхнуць будзе. Не тое, спаць як людзі,— паветрам падыхаць на балкон не выйдзеш. Цяпер певень, а там, чаго добрага, карову ёй захочацца. Я і ў санстанцыю напішу: хай прыйдуць палюбуюцца.

Акурат тут падышоў ужо знаёмы нам лысаваты мужчына. Збой, што быў развесяліўся, адразу неяк пацішэў.

— Таварышы, таварышы! — паморшчыўся, быццам адкусіў кіслага яблыка, мужчына.— Папрашу не гарачыцца. Не трэба самадзейнасці. Я сам збіраюся зараз зайсці і пагутарыць з грамадзянкай, растлумачыць

ёй сітуацыю.

Бландзінка з павагай і надзеяй праводзіла яго вачыма.

Дзверы адчыніла нізенькая, апранутая па-вясковаму і досыць жвавая яшчэ бабка гадоў на шэсцьдзесят з гакам.

— Я да вас,— строга сказаў лысаваты мужчына.

— Заходзь, дзетухна, заходзь,— чамусьці ўзрадавалася, заўсміхалася ўсім сваім круглым маршчыністым тварам гаспадыня.— Добранькі табе дзянёчак.

— Добры дзень,— суха адказаў госць.— Значыць, гэта вы тут жывяце?

— Я, я,— заківала бабка.— Паўлінай мяне завуць. Ды ты праходзь, дзетухна, садзіся.

Мужчына скептычна абвёў вачыма жалезны ложак з нікеляванымі шышачкамі на білцах, высокую нехлямяжую шафу, свойскі стол на тоўстых нагах, зашклёныя асадкі з пажоўклымі фотаздымкамі, альясы на акне і некалькі старамодных фанерных крэслаў з круглымі гнутымі спінкамі.

— Ну, як уладкаваліся? — Ён з асцярогаю апусціўся на адно з крэслаў. Бабка засталася стаяць.

— А до-о-бра, дзетухна. Усё добра. I невысока, ногі мае старыя ўважылі, і сонейка цэлы дзень з хаты не выходзіць. Дзякуй вам, добрыя людзі, ой дзякуй. А было, скажу табе, дзетухна, страхавіта. Ой было-о! Гэта ж як абвясцілі, што зносіць нашыя Лужкі будуць ды той завод будаваць... Авохці мне!..

Госць нецярпліва закруціўся ў рыпучым крэсле.

— Грэх скардзіцца. Дай вам бог здаровейка! I шпалеркамі хораша так выклеена. Гэга ж мо плаціць трэба за шпалеркі, а я і знаць не знаю?

— Не трэба плаціць,— паморшчыўся мужчына.— Вы мяне, здаецца, не за таго прынялі. Я ваш сусед, а да вас, уласна, па пытанні... э-э-э... пеўня.

Бабка Паўліна зніякавела, зацерабіла каструбаватымі пальцамі прыпол спадніцы.

— Шкода ж, дзетухна,— вінавата загаварыла яна.— Самы галасісты на дзярэўні быў. Як запяець-запяець, бывала... Аж памаладзееш.— Бабчын твар прасвятлеў, і на ім увачавідкі паменшала зморшчын і зморшчынак, нібыта яна сапраўды на імгненне памаладзела.— I цяперацькі весялей мне тутака.

— Чулі,— строга сказаў мужчына.— Суседзям таксама весела. Шуміце, адпачываць перашкаджаеце. Нядобра, бабка...

— А ўверсе ж самі гэта... сабаку дзяржаць,— нясмела прамовіла бабка.— Таксама, дзетухна, шуміць.

— Сабаку дазволена,— націснуў на апошняе слова госць.— Сабаку, ката — калі ласка, хоць марскую свінку. А пеўня — не паложана. Людзі на адказных пасадах працуюць, трэба, каб за ноч мозг паўнацэнна асвяжыўся, а ваша птушка а трэцяй гадзіне пачынас крычаць. Я вас пераканаўча прашу: пры-мі-це ме-ры.— Ён на хвіліну задумаўся.— Магу памагчы, каб вам не валаводзіцца. Колькі вы просіце за птушку?

— А што ж гэта ты

з ім рабіць будзеш, з пеўнікам, га? — падазрона спытала бабка Паўліна.

— Як што? — мужчына трохі сумеўся.— Ну... э-э-э... ведама што.— Ён пакруціў у паветры пальцамі.

— Грэх, чалавеча, такога пеўніка са свету прыбіраць, грэх, — дакорліва захітала галавой бабка.— Ты ўжо счакай дзянёк, прыстрою яго куды да добрых людзей.

— Я толькі папрашу, хутчэй,— сказаў госць на развітанне.

— Вы чыя-небудзь бабуля? — ветліва пацікавілася дробненькая бялявая дзяўчына ў джынсіках, што карміла з юннатамі рыбак.

— Не, дачушка,— збянтэжылася бабка Паўліна. — Я гэта... жывотную вам прынесла. Парадзілі во добрыя людзі.

Яна насцярожана скасавурылася на чучала сарокі і паставіла ля ног абвязаную хусткай кашолку. Дзеці пырснулі ад акварыумаў да бабкі.

— Толькі не чарапаху,— папярэдзіла дзяўчына.— Чарапах ужо столькі нанасілі...

— Не-не, дачушка,— зарадавалася бабка.— Пеўнік у мяне.

Вочы дзяўчыны акругліліся:

— Як пеўнік?..

Бабка ўкленчыла перад кашолкай і выпусціла пеўня. Ён, радуючыся волі, выцягнуў шыю з залацістым каўнерыкам і на ўсцеху дзятве гучна залопаў чырвонымі пералівістымі крыламі.

— О-ой, прыгажун...— прамовіла дзяўчына, якая яшчэ не прыйшла ў сябе ад нечаканасці.— Але нам, бабуля, напэўна, не дазволяць...

— Вазьмі, дачушка. Ён жа не просты ў мяне пеўнік. Самы галасісты на дзярэўні быў. А цяперацькі ў вас, у горадзе, жыву, знеслі нашыя Лужкі. Квацеру харошую далі, а з пеўнікам во няма рады. Не паложана, кажуць, на квацеры дзяржаць, шуміць. Вазьмі, дачушка. Рушны ён, фуліганіць не будзе. Я вам і ячменю торбачку прынесла, дужа ён ячмень бажаець. I яшчэ прынясу. Я, дачушка, прыходзіць буду. Бу-у-ду.

— Давайце возьмем, давайце возьмем,— пачалі прасіць юннаты. Нехта паспеў насыпаць пеўню крошак, і той шчыраваў над імі, удзячна зіркаючы на дзяцей цікаўным чорным вокам.

Дзяўчына замыліла губку і відавочна вагалася. I ў гэты самы напружаны і адказны момант певень... правініўся.

Дзяўчына пачырванела, юннаты захіхікалі.

— Ах ты, шкарадзь! — Бабка Паўліна замахала на пеўня рукамі, выхапіла з кашолкі анучку і хуценька выцерла падлогу.

— Не можам, бабуля, узяць,— цвёрда сказала дзяўчына.— У нас, па-першае, няма ўмоў. I ўвогуле... Як бы вам растлумачыць? Справа ў тым, што певень не ўяўляе для юных натуралістаў асаблівай цікавасці.

Бабчыны вочы сцьмелі.

— Не возьмеце? — маркотна перапытала яна.

— Не можам, бабуля, зразумейце,— адвёўшы вочы, адказала дзяўчына і неяк няўпэўнена прапанавала: — Вось, калі хочаце, чарапаху вам можам падараваць...

— Не трэба, дачушка, дай табе бог здаровейка. Увечары ля пад'езда стаяла купка жыхароў.

— Вы толькі падумайце! — абуралася хімічная бландзінка.— Чацвёртую ноч спаць не дае! Гэта ж чыстай вады хуліганства! Я ў міліцыю так і напісала. Не прыструняць — сама меры прыму.