Добры дзень, мая Шыпшына

Уладзімір Арлоў

— Якія? — запытаўся нехта, хаваючы ў рукаў усмешку.

— Атручу!

— Каго?

— Як гэта каго? Пеўня!

— I не сорамна? — не сцярпеў мужчына ў жоўтай тэнісцы.

— Ні капачкі! — задзірліва кінула бландзінка.— I не глядзіце так, не глядзіце. Гэта ж ні ў якія рамкі не ўкладваецца. Сам з дзесятай кватэры хадзіў, а ёй і гора мала. I домакіраўніцтву галава не баліць, прывыклі цацкацца з такімі. Ні-чо-га,— пагрозліва скончыла яна.

Астатнія слухалі і пасміхаліся.

Наступнага дня над домам чуць свет

зноў разнеслася зухаватае і бестурботнае «ку-ка-рэ-ку».

Роўна а дзевятай да бабкі Паўліны заявілася таўсматая пышная кабета.

— Я з домакіраўніцтва,— адрэкамендавалася яна і з парога пачала: — Як вам, бабка, не ай-я-яй! Пажылы чалавек, адзінокі, а канфліктуеце, суседзяў супраць настроілі. Людзі скаргі пішуць, да міліцыі дабраліся. А сёння з дзесятай кватэры ўпраўдому ў чатыры ночы званілі з вашай ласкі. Я б вам, бабка, не раіла заядацца. Сказана: не паложана, значыць, не паложана. Канарэйку купіце, калі сумна, ці папугая.

Бабка вінавата маўчала.

— Вось так,— сказала кабета.— Даём вам апошні дзень. Што хочаце рабіце, але каб заўтра людзі спалі. Чуеце?

— Чую, дзетухна.

Зачыніўшы дзверы, бабка Паўліна доўга сядзела са счэпленымі на каленях, стуленымі рукамі — заклапочаная, сумная, падобная на старую знябытую птушку. Потым у яе вачах з'явіўся водбліск нейкага рашэння, і бабчын твар праяснеў.

Яна насыпала ў прыпол ячменю і па-сялянску нязвычна, ступаючы яшчэ крышачку баязліва, выйшла на балкон. Певень узрадавана замітусіўся і стаў з кохканнем дзюбаць зярняты.

Бабка стаяла і глядзела.

Базар быў невялікі, але бабка Паўліна доўга тупала туды-сюды між прылаўкаў: прызіркавалася да людзей, да іхняга тавару, прыслухоўвалася да торгу. Яна ўзяла на вока бойкага каржакаватага дзядка-прастарэку, што за бесцань прадаваў буйныя, як вішні, чырвоныя парэчкі, з каптуром накладаючы паўлітровы слоік.

Каля прылаўка з ягадамі аціралася чародка малых.

— Ну хадзіце, хадзіце, унукі! — паклікаў дзядок. Ён не дужа спрытна скручваў кулькі, напаўняў іх і працягваў шчаслівым блазнюкам.

Бабка Паўліна яшчэ разоў колькі прыязна глянула на дзядка здаля і падышла.

— Што гэта, хадзяін, у будзень дзень таргуеш? — паздароўкаўшыся, завяла яна размову.

— Ягад, цётка, шкода, во і таргую,— ахвотна азваўся дзядок.— Сёлета ягад — хоць гаць гаці. Дык, думаю, не згарыць тое хадзяйства, а людзём завязу. А то ж заедзь гэта, куры, як уварвуцца, у мамент абцярэбяць.

Гамонка заладзілася. Неўзабаве адшукаліся агульныя знаёмцы і нават нейкая нібыта радня абаім, хай сабе і сёмая вада на кісялі. Бабка тым часам перавяла гаворку на гаспадарку і нарэшце, улучыўшы момант, асцярожненька, быццам бы мімаходзь, папыталася:

— А пеўнік ці ё?

— Ё, злодзей, каб яго чэрці насілі. Адно й ведаець, у шкоду вадзіць.

Бабка хапатліва падняла кашолку на прылавак і пайшла на адкрытую:

— Бяры, Петра, майго.

Золата — не пеўнік.

— Ды яно...— разгубіўся дзядок.— Ён і мой нішто сабе, спраўны.

— Вазьмі, Петра, памажы бабе. Ён жа не заваляшчы які, не просты — самы галасісты на дзярэўні быў. Пашкадавала прадаваць: ведама, галаву зразу на калодку. А цяперацькі во нявыкрутка з ім. Шуміць, кажуць, дужа. Сягоння міліцыя прыйдзець, суседзі напісалі. Вазьмі, Петра, добраму чалавеку і дарам аддаць не шкода.

Дзядок напусціў на твар важнасці. Зазірнуў у кашолку, з ухвалай сказаў: «Бач ты, халера!» — і як быццам задумаўся.

Бабка дагодліва заглядвала яму ў вочы:

— Як запяець, так гадкоў дзесяць з плячэй і скінець. Грэх такога пеўніка зводзіць.

Дзядок стаўся яшчэ больш важным.

— Бяру! — ляпнуў ён далоняй па прылаўку.— Хай пяець!

— Ой, удружыў ты мне, Петра, да душы ўдружыў.— Бабчыны маршчынкі засвяціліся. Я ж ужо часу збяру, паглядзець прыеду, як ён там у цябе. Ой, удружыў! — I яна, мабыць, рупячыся, каб дзядок не перадумаў, памкнулася ісці.

—Стой, цётка! Сто-о-й!

— Вазьмі-і, Петрачка, — згаслым голасам жаласна працягнула бабка.

— Ды бяру, сказаў табе, от завяла катрынку! Пачакай во, ягад на варэнне возьмеш.

Досвіткам над гожым дзевяціпавярховікам з блакітнымі балконамі, над навакольнымі дамамі-блізнятамі, над чысценькімі дварамі з аднолькавымі арэлямі, пясочніцамі і столікамі для даміно вялікім сонным возерам стаяла цішыня.

Можна было спаць спакойна.

Водсвет валошак

Мякка цякла пад колы сіняватая шаша. Цераз ветравічок бегла, кранаючы твар прыемным халадком, напорлівая ручаінка ранішняга паветра. I думкі прыходзілі таксама прыемныя. Хутка адпачынак, у кішэні пуцёўка ў Карпаты... А сёння з пограбам той работы — як кот наплакаў; тады ён скупнецца ў возеры, нацягае з крыніцы вады, напаліць лазню, і ўвечары можна будзе дасхочу хвастацца свежымі пахкімі венікамі — дубовым і бярозавым на змену. Цесць старой сваёй завядзёнкаю, не раўнуючы хлапчук, пойдзе з ім у заклад, што даўжэй выседзіць на палку, і стане безупынна ўздаваць на каменку, за кожным разам выгукваючы: «Ссаджу! Ссаджу!», пакуль сам не выцерпіць і не стрэліць, як корак, у прымыльнік.

Ён уявіў гэты малюнак і коратка рагатнуў: забаўны стары!..

Пасля лазні яны гукнуць суседа дзеда Піліпку і пасядзяць утрох, пагамоняць пра жыццё. На прыкуску цешча, як зазвычай, паставіць разам з бульбай яго ўлюбёную тонка наскрыляную паляндвіцу. Мабыць, і першыя гуркі ўсаліліся...

А Піліпка потым хутка завядзецца і пачне плесці небывальшчыну пра свае любоўныя прыгоды. Яны з цесцем будуць штурхаць пад сталом адзін аднаго нагамі і кіснуць ад смеху, а Піліпка — слаба стукаць у грудзі дрыготкай рукой і пакрыўджана бажыцца, што ўсё — святая праўда...