Дыялогі з Богам: суплёт інтэлігібельных рэфлексій
Шрифт:
– - І вайскоўца з ветэранамі?-- пацікавіўся я.
Ды запозна. Бо яны адразу як вераб’і пырхнулі. Толькі мы тых анёлкаў і бачылі.
Бог даў чалавеку ўсё, што яму трэба. Звера ў лесе, рыбу ў вадзе, зерне ў полі, агонь, жонку і дзіця ў хаце. І калі б Бог лічыў, што чалавеку патрэбныя крылы – Ён даў бы яму крылы.
Вось чаму як толькі нехта хацеў перарабіць на лепшы заведзены Богам парадак, мы
Гэты хлапчук яшчэ бегаў у кашулі, а я ўжо прыглядаўся да самых спелых бярозаў, якія мы некалі падсячэм, каб яго спаліць. І аднойчы сэрца маё залямантавала: гэта страшней за буру, страшней за перуна і боскую кару.
Я укленчыў перад людзьмі і пасыпаў галаву попелам – аднак мяне не паслухаліся.
– - Чаму цябе бянтэжыць пляскаты кругляк, які падлетак выштукаваў з кавалка галамня? Кажы!—патрабавалі адусюль.
Але як я не намагаўся перакласці лямант сэрца на відушчыя словы, у мяне нічога не атрымалася. Бо я ж таксама не ведаў, якая бяда хаваецца ў пляскатым кругляку, што так шпарка коціцца ўніз па сцежцы, смешна падскокваючы на рытвінах.
Людзі паволі разышліся, а кола падхапілі дзеці і доўга бавіліся, пакуль яно не выкацілася за селішча.
Першы раз кола вярнулася да нас фурманкай, з якога гандляр прадаў нам колькі сякераў і адну кніжку.
Другі – карэтай з панам, які сказаў, што будзе намі апякавацца, бо цяпер мы ягоныя халопы.
Трэці – цягніком, куды неўзабаве паселі лепшыя з нашых хлопцаў.
Чацьвёрты…
Чацьвёртага разу не было.
Толькі самалёты праляцелі над намі -- і кіравалі тымі самалётамі нашыя хлопцы. Мы яшчэ махалі ім рукамі, а ў небе далёка на захадзе і далёка на ўсходзе, далёка на поўначы і далёка на поўдні ўжо выраслі да самых аблокаў паганыя грыбы.
І мы ўсе памерлі.
І калі мы ўсе паміралі на ахутанай гарачым попелам зямлі, дзе яшчэ зусім нядаўна было столькі людзей і вёснаў, я ўспомніў, што гэты пякельны агонь пачаўся з аднаго нераскладзенага вогнішча на выгане за нашай вёскай.
Прыпавесць
Чалавек доўга блукаў па свеце, а як прыстаў да берага айчыны, дык адразу спатыкнуўся аб свой цень.
– - Хіба цябе не было са мной!
– - здзівіўся чалавек.
– - Я тут чакаў.
– - Можа таму я і вярнуўся?
– - Пайшлі,-- адказаў цень.
Яны паволі падняліся на пясчаную выспу, адкуль пабачылі мястэчка, дзе гэты чалавек нарадзіўся і асталеў.
Чалавек балюча пасміхнуўся і шморгнуў носам. Потым прамармытаў нешта з агідай да самога сябе і яны рушылі далей. Цень бёг паперадзе, як сабака.
– - А мо ўжо позна? – засумняваўся чалавек. – Можа ня трэба было вяртацца? Колькі тут засталося жыць!
– - Жыць ніколі не позна,--
Там, дзе сцежка напрасткі скіравала да мястэчка, цень аббёг чалавека і стаў ззаду.
– - Цяпер ідзі сам,-- сказаў.
І чалавек пайшоў.
Ён не запальваў святла. Сядзеў на зэдліку ля печы, марнаваў тытунь, цвіркаў слінай на вуголле і, падахвочваючы агонь трэскамі, думаў, што гады ў дарозе, як трэскі, зырка гараць, але хутка згараюць.
– - Ты шкадуеш аб гэтым?
– - спытаў агонь
– - Чаго там шкадаваць,-- сказаў чалавек і кавалкам сталёвага прэнта паварушыў прысак.
Гаючае святло пляснула ў сырыя вуглы хаты, загудзеў комін.
– - Што згарэла, тое не згніло, -- суцешыў агонь.
Чалавек нічога не адказаў, перакуліўся ў мінулае, спрабуючы ахапіць яго цалкам, але разбэрсаныя па свеце гады не збіраліся ў жыццё. Вусны чалавека пакутліва перасмыкнуліся і ён зноў сплюнуў на вуглі.
– - Я ўмею варыць бульбу і смажыць сала,-- раптам нагадаў агонь.
– - Што з таго, калі я на ўсё забыўся,-- роспачна прамармытаў чалавек.
– - Але ты навучыўся нечаму іншаму,-- лагодна азваўся агонь.
– - Я навучыўся швэндацца па свеце і не заўважаць, як ацярушваецца пад ногі жыццё…
На гэты раз прамаўчаў агонь.
Трохі пазней чалавек акрыяў і як бы запытаўся:
– - Хіба крама яшчэ не зачынена? Можна было б купіць торбу бульбы і кавалак сала.
– - Крама ўжо зачыненая, але побач спагадлівая суседка, -- падказаў агонь.
Чалавек не пайшоў да суседкі, ён перастрэў яе на другі дзень ля студні. Клубы жанчыны калыхаліся, як вёдры, і ён запытаўся:
– - Ці можна у вас напіцца?
– - Толькі трэба зайсці ў хату, я падам кубак.
– - У вас прыгожыя фіранкі на вокнах,-- пахваліў ён, трымаючы яе на ходніку.
– - Напэўна вы бачылі прыгажэйшыя.
– - Увесь ранак яны чамусь калыхаліся.
– - Гэта скразняк.
– - Трэба шчыльней зачыняць дзьверы.
– - Я не баюся скразнякоў.
– - У вас не знойдзецца голкі з ніткай? Я добра такі абнасіўся ў дарозе.
– - Чаму ж не. Я шыю і людзям, і анёлам.
– - Я упраўлюся сам, мне б толькі начынне…
– - Мы наглядалі за вашай хатай, але думалі, што яна абтрусіцца, пакуль вы вернецеся. Хата без гаспадара, як сабака, хутка дзічэе.
– - Чалавек без хаты таксама.
– - Яе можна яшчэ паправіць.
– - Хату паправіць можна…
– - То хадзем, я дам напіцца.
– - Дзякуй, я трохі пазней зайду.
– - А вам не расхочацца?
– - Піць можа і расхочацца, але голка з ніткай усё роўна будуць патрэбнымі.
Хлеў ад самых дзвярэй быў завалены ламаччам. Ён перакінуў сёе-тое з кута ў кут і вызваліў з-пад рыззя варштат.
– - Чаго я сюды прыйшоў?—запытаўся чалавек.
– - Я сам хацеў пра гэта запытацца,-- сказаў варштат.