Дыялогі з Богам: суплёт інтэлігібельных рэфлексій
Шрифт:
– - Нячысцікі не любяць прыходзіць туды, дзе бываюць анёлы.
Яна сядзела за швейнай машынкай, ён прыхаваўся ў засені фіранак і глядзеў, як яе рукі лашчаць ядваб.
Рукі рабілі сваю справу, а сэрца клапацілася аб нечым іншым, бо на вуснах трымцела ледзь прыкметная ўсмешка – і яму гэта падабалася. Але увесьчас узірацца ў яе твар было няёмка і ён агледзеўся па хаце.
– - Адкуль у вас столькі цацак?
Цацкі былі на паліцах, ложку, падлозе… Не кожная крама мела столькі.
– - Часам да мяне прылятаюць анёлы,-- сказала
Яна расхінула абедзьве палавінкі шафы і стала пеоабіоаць дзіцячыя сукенкі, спадніцы, кашулі, гарнітурчыкі…
Ён пахваліў яе ўмельства і сказаў:
– - Ну то я пайду, бо раптам яны прыляцяць.
Яна паглядзела на яго з дакорам у вачах і, апусціўшы галаву, сцішана вымавіла:
– - Куды вам спяшацца? Яны пачакаюць, пакуль я застануся адна.
– - Лепей вы да мяне заходзьце,-- пашкадаваў ён яе і ўжо на ганку патлумачыў:
– - Нячысцікам няма чаго рабіць там, дзе бываюць анёлы.
Неўзабаве маразы аціхлі і пачалася адліга. У голыя вокны хаты зноў пацяклі аблокі, машыны і людзі. Ён як быццам вярнуўся на дарогу і нейкі час яго гэта цешыла… Але вечарам, калі запаліў святло, яму сталася ніякавата і ён засланіў акно ад дарогі пажухлымі газетамі.
– - Нарэшце,-- з’едліва заўважыла акно.--Не хата, а гасцінец нейкі.
– - Ты не любіш гасцей?
– - Сапраўдныя госці ў хаце здамаюць шапку…
– - І выціраюць ногі,-- дадаў за сцяной ганак.
– - А потым дастаюць з кішэні пляшку і сядаюць за стол. Ці не так?—усміхнуўся ён і паабяцаў:-- Тады будзем чакаць выхаваных гасцей.
Прыбраў стол, падмёў падлогу, змяніў на чыстую бялізну і пераслаў ложак. Затым расклаў у пліце агонь і сеў абіраць бульбу.
Не паспела бульба зварыцца, як дзьверы гукнулі:
– - Ідзі адчыняць.
Жанчына выцерла ногі аб дыванок і ў сенях ссунула хустку на шыю.
– - Я прынесла вам фіранкі,-- сказала яна.
– - А ў мяне ёсць сёе-тое да бульбы…
– - Спачатку трэба павесіць фіранкі,-- падказала яна.
Фіранкі былі квятастымі, як сонечны поплаў. Ад падваконня адразу пацягнула водарам кветак і ў падпеччы прачнуўся цвіркун.
– - Ці не занадта рана пачалася вясна? – спытала яна потым.—Каб не пабілі яе замаразкі.
Ён пабраўся яе словамі, але змаўчаў у адказ.
Утульная ноч – адзінае багацце змардаванага жыццём чалавека.
Стынуць на холадзе дрэвы, патрэскваюць апошнія вугельчыкі ў печы, а жанчына яшчэ захінае цябе коўдрай і пытаецца:
– - Ты бачыў мора?
– - Я бачыў мора.
Агорнутыя цішынёй і жалем яны маўчаць да наступнага пытання:
– - Ты забіваў людзей?
– - Я не ратаваў людзей.
Ёй карціць дазнацца пра ягоных жанчын, але яна стрымлівае сябе і адно сумна ўздыхае:
– - Калісь я таксама была вабнай.
Ён запальвае цыгарэту і кажа:
– -
Яна радасна палохаецца і зноў пытае пра мінулае і далёкую старану.
– - Усюды адно і тое самае,-- распавядае ён.—І ў пустыні, і ў снягах. Ранкам узыходзіць сонца, ноччу мільгацяць зоры, днём людзі завіхаюцца, вечарам кладуцца адпачываць і звер не лішне розніцца ад чалавека, а чалавек -- ад прывіду. Аднойчы я зразумеў, што як той, так і гэты свет недзе страцілі свой сэнс, альбо яшчэ не набылі яго… І таму ніхто не мае іншай мэты, акрамя як агораць свой лапік жытва і потым назаўжды знікнуць у невараці.
– - Удвох прамінаць жыццё хутчэй, а калі ёсць дзеці, дык яго нават не хапае, каб перарабіць усе справы,-- кажа яна.
– - Можа яно і так,-- пагаджаецца ён і высоўваецца з-пад коўдры, каб адхінуць фіранку ды зазірнуць у вочы халоднай беспрытульнасці.
Аднойчы ён адшукаў рыдлёўку і спыніўся ля гурбы ламачча, скіданай на падворку з кавалкаў дошак, шыферу, бітай цэглы і ўсялякага такога іншага…
Недзе тут была студня, якую ў сваю пару выкапаў яго бацька.
Вясна толькі пачыналася і са споду друз быў прыхоплены лёдам.
Затое ў мяне будзе свая вада і сюды будзе хадзіць за вадой жанчына,-- суцешыў сябе чалавек, каб не шкадаваць поту.
Выслабаніўшы ад непатрэбшчыны верхнюю кадку, ён апрастаў святлу шлях і зазірнуў у тхло прадоння.
Дно студні было забруджанае розным смеццем, паўзверх якога выцягнуўся мёртвы шчур.
– - Ну як ты там?—запытаўся чалавек у студні.
– - Гібею!—рэхам, даўжынёй у пятнаццаць кадак, адгукнулася студня.
– - Пачакай трохі, пацяплее і я выкіну бруд.
– - А ты не забудзешся?
– - Калі запынюся тут, дык не забудуся.
– - На халеру табе кудысьці цягнуцца. Хіба дзе знойдзеш саладзейшую ваду?
Ён нічога не адказаў. Усцягнуў дубовую накрыўку на кадку, але і праз накрыўку пачуў:
– - Глядзі, ты абяцаўся.
Абяцанкі цацанкі, а дурню радасць, раптам са злосцю падумаў ён і адкінуў ў бок рыдлёўку.
У дарозе ён прызвычаіўся быць нікому не патрэбным і пакрысе навучыўся жыць, каб і яму ніхто не быў патрэбны. А тут на яго кідаліся з усіх бакоў, як сабакі на голую лытку. І яму зайздросна ўспомнілася воля, зорная адзінота і яшчэ нешта, што не мела зграбнага слова, але было самым істотным у таямнічым пакліканні шляху. Той, хто збірае пыл дарог, ведае, што гэта такое.
Дарогі падсохлі і аднойчы на золку ў адтуліну замка знаёмым посвістам паклікаў вецер. Чалавек ўхапіўся за голае плячо жанчыны.
Тады вецер нахабна паляпаў у шыбу.
– - Сціхні, прыблуда. Людзей пабудзіш,-- злосна цыкнула вакно.
Але хіба слова ўтаймуе вецер?
– - Фіранкі хай застануцца,-- папрасіў ён жанчыну, апрануўся і выйшаў на падворак.
– - Вецер свішча, камні маўчаць. Хто з табой будзе размаўляць?—запытаўся ганак.
– - Ты абяцаўся,-- папракнула студня.