Лісце каштанаў
Шрифт:
Мы падышлі да дома. Ля свайго пад'езда яна здзівіла мяне. Стала на дыбачкі, абхапіла далонямі маю галаву, нахіліла яе і тройчы пацалавала мяне ў вусны. Няўмела, горача, з раскаяннем.
– Васілько, любы. Ты толькі не пакутуй. Не варта. Я знаю, я дрэнная, нядобрая. Але я шкадую цябе, у мяне сэрца разрываецца... Даруй мне... Даруй мне, калі ласка.
І кінулася ў пад'езд. А я стаяў, увесь разбіты, нібы разгрузіў два вагоны бульбы. Сэрца маё скавытала, як забыты ў зімнім начным пад'ездзе шчанюк. Сэрца маё плакала.
Я адчуваў, што ёй, мабыць, падабаюцца абодва. Я ведаў, што яна адмовіла мне, але што
Шчыра кажучы, рэдка мне пасля бывала так паскудна.
Так гэта ўсё і пачалося. І ледзь не скончылася развалам нашага сяброўства, развалам кампаніі і крахам нашага плана.
А можа, і лепей было б, каб гэты план пацярпеў крах?
Хілілася да восені. Ужо моцна хілілася. Жаўцелі каштаны. Халодна сінела вада ў Дняпры. Першае лісце злятала ў густа-сінія лужыны на асфальце, і галубы з вераб'ямі пілі з гэтых лужын блакіт. Начамі - ужо разы два - кветнікі, у якіх дагаралі настурцыі, бывалі нібы прысыпаныя бязважкай саляной пудрай, але ўзыходзіла сонца, пудра таяла, клумбы былі ўжо проста мокрыя, потым высыхалі. І цэлы дзень песціліся ў гарачым дзённым святле бэзавыя з жоўтай плешынкай астры і раскошныя вяргіні.
У адзін з такіх дзён я палез на гару флігеля, адвязаў ад бэлек дзве торбы, вылез з імі на дах і высыпаў на гарачае жалеза сухары і сушаную шаўковіцу. Іх трэба было праветрыць і падсушыць.
І раптам пачуў унізе галасы.
– Вы яшчэ пабіцеся, - сказала Нонка.
– Ну што за глупствы. Дарослыя бэйбасы, а, скажы ты, як ашалелі. Ну што я вам скажу? Каго з вас мне загадаеце пакрыўдзіць, з іншымі пасварыць? Каго?
– А ты не ўнікай адказу, то ўсё будзе ў парадку, - сказаў Ролік.
– Табе што, прыемна нас абодвух за нос вадзіць? Абодвух пры сабе трымаць?
– Ну-у. Ну-у. Не думала я.
– А што ты ўвогуле думала?
– спытаў Карл.
– Я думала, што кіяўляне ўсе чыста разумныя.
– Канчай, - сказаў Раланд.
– Не даводзь ты нас, не выводзь з сябе. Зберажы сяброўства, не сей сваркі. Скажы, хто з нас табе лепшы друг, - і справа з канцом. Не круці! Не гуляй намі! Скажы!
– І не падумаю. І дурных размоў падтрымліваць не буду. І ты, Карл, харошы, добры хлопец. І ты мілы і смелы. І няма тут чаго.
Я падпоўз на край даху. Яны аддаляліся, і спрэчка, відаць, набірала сілы, бо галасы падымаліся ў тоне, а жэсты рабіліся ўсё больш рэзкія і размашыстыя. Пасля да мяне даляцелі словы Карла:
– Праўду кажуць, што ўкраінец пасля абеду - дурань.
– Угм, - сказаў Ролік, - гэта святая праўда. І ўся розніца паміж украінцам і немцам у тым, што ўкраінец дурань толькі пасля абеду.
Яны пачалі здымаць курткі. Пасля паглядзелі адзін на аднаго, амаль аднолькавым жэстам махнулі рукой і пайшлі ў розныя бакі.
– Ролік! Карл!
– пачуў я адчайдушны голас. :
У адказ маўчанне.
Я паціснуў плячамі і плюнуў. Ідыёты паршывыя! 3-за дзяўча перасабачыцца. "Верная, скупая мужчынская дружба". Таксама мне яшчэ, Рамэа з Хацэпетаўкі, Ленскія з Канатопа. Цьфу!
Пахі восені, гарачая бляха, па брандмаўэры гуляе кот. Кацяры клятыя, каб іх да нагі выкаціла. Не ўжо, як звяжашся з бабай, то дабра не чакай. Нездарма іх у Сеч не пускалі. Бо каб пусцілі, то запарожцаў самы зацюканы татарын голымі рукамі ўзяў бы.
Пад
– Так я і думаў, што ты тут, - хрыпата сказаў ён.
– Бачыў? Чуў?
– Бачыў. Чуў. Дурынды.
– А чаго яна намі гуляе? І аднаго трымае, і другога. Чаму не скажа.
– Абалдуі. Якога д'ябла ёй казаць? Ёй з абодвума весялей. І мордамі вас сутыкнуць можна, пенцюхоў, і ў дурні пашыць, і ў фофаны паставіць...
– І Васямі зрабіць, - з'едліва сказаў Ролік.
– А чаго Васямі. Я сам - Вася. Але хаця я й Вася, а ўсё не такі дурны, як вашых бацькоў дзеці.
Ролік збянтэжана ўсміхнуўся:
– Я і сам не ведаю, чаго мяне тузанула. Глупства ўсё. І дзеўкі - лухта. І размовы з імі - крэцінства. І сяброўства гэта - дурасць... Вось... Абазваў яго нямецкім фрыцам.
– Што ж, вельмі дасціпна. А ён цябе?
– А ён мяне тумаком, і мякіннай галавою, і чумацкай дурындай.
Мне заставался толькі плячыма паціснуць.
– М-так-к, пагаварылі. Абодва вы фофаны і фалалеі, медныя лбы і петыя дурні, вось што. Як жа вы так уцякаць сабраліся? Пры гэткай моцнай дружбе?
– Цяпер аб уцёках і мовы быць не можа.
– То, можа, і лепей.
І тут Ролік ускочыў. Ноздры ў яго дрыжалі. 3 чароўнай паслядоўнасцю сказаў:
– Ты што?
– Схапіў мяне загрудкі і патрос.- Нашто ж тады мы?.. Нашто ж тады мы жылі?! Фрыц гэты хаця страляў, а мы? Што ж мы, горшыя за яго? Там жа ўсё скора кончыцца, нудзяры гэтыя, дарослыя, усе ўчынкі смелыя разбяруць і нам нічога не пакінуць. Ды яшчэ пасля за кожную шыбу, якую мы мячом высадзім, за кожны "кол" папікаць будуць: "мы за вас кроў мяхамі пралівалі, а вы?.. Вы што тады рабілі? Ага, у кубікі, у класы гулялі. Ясна. То вось спачатку пастраляйце з нашае, а тады і атрымлівайце права на "калы", тады і лезьце са сваім мячом у чужыя шыбы. Др-раць вас трэба". Вось чьм яны ў вочы нам тыцкаць будуць. Па пра-аву! Цьху!
Ён на хвіліну змоўкнуў, але потым зноў завёўся. 3 паўабароту.
– А помсціць? Помсціць хто будзе? За сябе яны расплацяцца! А за нас расплаціцца хто? За тваіх братоў? За майго? За соль на ранах? За тое, што Кіеў недаядае і ўвесь унь які? За твае мясціны? За тое, што яны нам лепшыя гады знявечылі, нас знявечылі?!
Ролік цяжка соп. Потым неяк каламутна абвёў вачамі двор, як быццам бачыў праз муры і брандмаўэры мёртвае царства недалёкіх руін:
– Раз ужо так здарылася... Тады давай уцякаць удвух.
– Давай, - сказаў я.
– І каб такога не паўтарылася ніколі - давай клятву адзін аднаму дамо.
Клятву, якую мы далі на знак таго, што ніхто ніколі нас не разлучыць, Раланд, відавочна, прыдумаў сам. Я зараз не памятаю яе слова ў слова, але ў ёй гаварылася аб тым, што нас не развядзе нішто: ні бой, ні турма, ні чума, ні смерць, ні дзяўчаты. А калі нехта з нас забудзе, што мы больш чым браты - той няхай стане вядомы як здраднік аж да таго часу, пакуль людзі ёсць на зямлі.
Смешныя напаўдзіцячыя словы з тых старых, з яцем, кніжак, дзе пад малюнкамі стаяць подпісы, накшталт: "І ён убачыў, што разбойнікі ўвайшлі ў алтар закінутай царквы". Нам, аднак, яны не здаваліся смешнымі. Проста таму, што мы гаварылі іх са шчырай верай.