Отколотое зеркало / Китек к?зге
Шрифт:
Тек? борылышларны ?ене с?йм?г?н директорны? к?зл?ре з???р ялтырап алды.
– Н?рс? диг?н с?з бу? Акчаны сез урладыгызмыни? Ничек була инде бу, а?латыгыз.
– Бик гади була, Замир Яруллович! Буласы туебыз ?чен срочно акча кир?к булгач, Р?сим? Салаватовнаны? сумкасыннан алырга туры килде. ?зен? ?йтерг? ?лгерм?дем, ? ул, д?нья ?имерелг?нд?й, тавыш к?т?рг?н.
– Ну и ну, – дип, югалып калган директор русчага ук к?ч?. – Ну и нравы у современной молодёжи…
– Р?сим? Салаватовна бу хакта ?зе бел?ме со?? Ни пычагыма сез укучыларга д?реск? ?зерл?нерг?, йокларга бирмич?, шикле, т?рлеч?
Бетк?н баш бетк?н дип, Н?сим ян?д?н алдау юлын сайлады.
– Р?сим?, ?лб?тт?, бел?. Безне? бар тапканыбыз уртак. Тизд?н туебыз булачак, шул х?рм?тк? роно шелт? ч?п?с?, ш?п котлау, нур ?стен? нур булыр!
Директор, т?мам рольг? кереп, яше м?мкинлек бирг?н тизлек бел?н урыныннан сикереп торды да, ху?аларын ты?ламыйча, як-якка сибелг?н ч?чл?рен т?ртипк? чакырганнан со?, йодрыгы бел?н кулын авырттырмаслык итеп кен? ?ст?лг? китереп сукты:
– Прямо балалар бакчасы. ?зара уртак тел таба, а?лаша алмаган кешел?рг? коммунизмда яш?яч?к яшь буынны т?рбиял??не ышанып тапшыр инде. ?лк?н буын, ягъни без с?хн?д?н т?шк?ч, кем кулына калыр инде кадерле илебез, м?гъриф?т учагы?
?д?п-?хлак темасына т?мл?п, ноктасын-?терен куеп, озын-озак нотык тотарга яраткан Замир Яруллович Н?симне к??елен бушаткач кына ?иб?рде.
? тарих укытучысыны? кайгысы башкада, тизр?к Р?сим?сен табып, югалган акча?ны эзл?п й?рм?, тавыш к?т?реп дип кис?т? иде. ?зен кызган таба ?стен? бастыргандай хис итк?н Н?сим директорны? с?з с?решен а?лады да, а?ламады да. Ху?а тозагыннан котылуга, Р?сим?не эзл?п китте, х?тта аны, ишек шакып, д?ресенн?н ?к чакырып чыгарды. Бер-берсен? т??ге очрашуда ук гашыйк булып, никах ??м язылышу к?нен билгел?г?н, ??рдаим очрашып яш?г?н Н?симне? д?ресне б?лдереп д?ш?ен Р?сим? бер?р х?веф-х?т?р булмадымы ик?н дип куркып ук кабул итте.
– Н?рс? булды, Н?сим? Ахырзаман ?иттеме ?лл?? Унбиш минут кына к?т? алмады?мы?
– Юк шул, Р?сим?к?ем, т?з?рлек булса да, чыдарлык т?катем калмады. Сагындым ?зе?не, х?тта ?ава ?итми.
Р?сим? а?а карап сокланып, ил?амланып, башкалар да бу г?з?ллекне к?р? дип к?нл?шеп яш?рлек кыз иде шул. Тормыш биз?кл?рен б?яли белг?н тел?с? нинди ирне ымсындырырлык г??д?, ?илк?сен? ишелеп т?шк?н, ат ялын х?терл?тк?н чем-кара ч?ч, ?лгерг?н карлыган кебек к?зл?р, елмайганда чокырчык ясалган бит алмалары, ?б?сене китереп торган тулы иренн?р – ??мм?се Н?симг? газиз ??м якын, ? инде туры т?з аяклары тарихчыны? зи?енен чуалтырлык иде. Х?зер ис? Р?сим?не? табигый матурлыгы бел?н хозурланып торырга вакыты юк иде егетне?.
– Р?сим?к?ем, ишеге?не ныграк ябып, читк?р?к китик ?ле. Бер?р чит колак ?зен? ш?гыль тапмасын.
– Й?, Н?сим, тизр?к ?йт, н?рс? булды? – дип пырдымсызланды Р?сим?, Кавказ т?не кебек куе кара керфекл?рен биетеп.
Н?сим ыкы-мыкы килеп, ?йл?неч юлларны эзл?п тормыйча, турысын ярып салды:
– Сумка?нан югалган егерме бишне мин алган идем.
– Не может быть! Сорамыйча сумкага керде?ме, ми?а ?йтс??, бирм?г?н булыр идемме?
– Шулай туры килде, ?аныем. Мин шофёрыбыздан, район ?з?ген? бара калса, йомшак урындыклар ала кайтуын сораган идем. Ул «х?зер шунда кит?м» диде, срочно 50 сум акча кир?к булды. Янымда
Р?сим? булачак ирен? с?ерсенебр?к к?з сирпеп алды да, с?зне зурга ?иб?рмич?, ипл?п кен? ?з фикерен ?йтте:
– Сразы ?йтк?н булса?, тавыш чыгарып, кемн?рнедер караклыкта гаепл?п, г?на?сыз кешене р?н?етеп т? й?рм?г?н булыр идем.
– Гафу, гафу, ?имешем! ??в?л туры китер? алмадым, аннан со? онытыбрак ?иб?рг?нмен.
Кыз егетне? с?зл?рен? ышандымы-юкмы – ?йт?е кыен, кеше к??еле – т?псез кое дип, юкка гына ?йтмил?рдер. Кыз ?зелеп т?ш?рг? ?зер карлыгандай к?зл?рен уйнатып алды да ?з н?ти??сен ясады:
– Кир?кк? алгансы? ик?н акчаны. Берг? тора башлагач, кунакларны оялмыйча утыртырлык йомшак урындыкларыбыз булыр, ичмаса. Юкса сине? ?е?д? шаром покати, бер р?тле-башлы ?и?аз юк. Утыргычлар беренче уртак ?и?азыбыз булыр.
– Кил?ч?кт? ?зе? яш?яч?к ?е?не алай ук хурлама инде, матурым. Тизд?н аны син биз?рсе?.
– Мине ?и?аз урынына аласы?мы? Мин си?а хатын булмакчы идем.
– Г?з?л кеше фонында и? иске, и? тузган ?йбер д? затлы, ямьле булып к?рен?, – дип салам кыстырды Н?сим.
Ике авылны бер итеп, г?рл?теп туй ясадылар алар. Гаил? корып, берг? тора башлагач, Н?сим: «Сине? акча?ны ифрат авыр матди х?лле гаил? малае алган, д?рт баласын ?идег? б?гелеп ?стер?че, бик т?рбияле ханымны кызганып, г?на?ысын ?зем? алган идем», – диг?ч, Р?сим?, к?б?л?к канатларыдай озын керфекл?рен ?ст?н аска т?шереп: «Мин сине? ялганы?ны шунда ук сиздем. Йомшак урындыклары? да каядыр юлда адашып калдылар», – диде.
Н?сим с?еклесен? а?лавы, гафу ит?е ?чен р?хм?тт?н башка берни ?йт? алмады.
Директор бел?н с?йл?шк?н, Р?сим?се бел?н а?лашкан к?нне ?к Н?симне борчылуы, дулкынлануы й?зен?, г??д?сен? чыккан Р?фикъ коридорда к?теп тора иде.
– Сезг? зур р?хм?т инде, Н?сим Кадыйрович!
– Ни ?чен дип белик инде, д??л?т сере булмаса? – диг?н булды тарихчы, башын юл?рг? салып.
– Р?сим? апаны?… сумкасыннан акчаны мин алган идем. Мин – карак. Минем урыным – т?рм?д?.
– Со?, мин аны ?ние? акча?ны алып килг?нче, арыш камылы бел?н т??риб? уздырганчы ук сизенг?н идем. ?ние?не кызганып бу юлга басуы?ны а?ласам да, гафу ит? алмыйм.
?смер, иске кепкасын кулы бел?н угалап торды да:
– Минем ?чен и? изге кеше – ?нием, ?тиемне? рухы бел?н ант ит?м, башка беркайчан да, сорамыйча, кешене? шырпысына да кагылмаячакмын. Бу минем тормышымда и? зур сабак булды. Сезне? яхшылыгыгызны, Н?сим Кадыйрович, мин ?лг?нче онытмам. Арыш камылыны? ми?а озыны эл?кк?ндер дип, бер сантиметрга мин кыскарткан идем.
– Анысы да ми?а м?гъл?м. Камыллар барысы да бертигез киселг?н иде. А?лаштык кебек. Х?зер сагыз ч?йн?п тормыйк. Теге акчаларны, – чак кына «син ч?лдерг?н» дип ычкындырмады, – ?ние? минд? калдырып китте. Си?а бурычка утыз сум акча биреп торам. Д?ресл?р бет?г?, ?егезг? сабын, шырпы, керосин, ?итс? ?зе??, ч?пр?кт?н булса да, аяк киеме юн?т. Ярар, ярар. Куллары?ны аркылыга куйма. Син ?лег? боксёр т?гел. Мин аларны си?а ч?ч тубалы?ны? матурлыгы ?чен бирмим. Беренче яис? икенче получка?нан кайтарырсы?. Шыпырт кына кес??? шудыр да ычкын!