Пад сінім небам

Арсеньева Наталья

*** Ночкай сягоньня мне ў самыя вочы…

Ночкай сягоньня мне ў самыя вочы месяц зімовы глядзеў і сьмяяўся: — Сумна табе? — ён як быццам пытаўся, — праўда, ня сьпіцца у сьветлыя ночы? Ўстань і зірні на вакно, што адзета тонкаю сеткаю з рож серабрыстых, пэўна, як глянеш, прыпомніш ты лета, яркія красак у садзе маністы. Пэўна, прыпомніш ліпнёвыя ночкі, зорак узор, прыгажэйшы за сонца, сонна прыціхлыя ліпкі, дубочкі, цёмнае неба бяз краю, бясконца. Ўспомніш, як ціха бывала ў пакоі, ўсе ужо спалі, а ў вокны глядзела мляўкая цемра, паўночча глухое. Ўспомніш, аб чым ты тады летуцела, ўспомніш, як бралася плакаць парою, ўспомніш, як сэрца чагосьці шукала, ўспомніш, аб чым гэткай ночкай з сабою, толькі з сабою адной гаварыла. Ўспомніш, як глянеш на срэбныя краскі, ўсе свае думкі, надзеі дзіўныя, сумныя, быццам зімовыя казкі, ясныя, быццам вясьнянкі лясныя. Ўспомніш пра ўсё, што тады ты хацела, ўсё, што ў жыцьці ты яшчэ не пазнала, твары няясныя тых, што нясьмела толькі у снох, у лятунках кахала… Ў снох… а ня сьпіцца у сьветлыя ночы, сон мой сягоньня так рана парваўся, бо цераз вокны мне ў самыя вочы месяц прыгожы глядзеў і сьмяяўся.

У клясе

Нудна, нудна у клясе сягоньня, Неяк цёмна і ціха зусім. Імжыць дождж, а ў вакно аднатонна Ясакор лісьцем б’ецца сухім. Дахі мокрыя зьзяюць, як з сталі, Нейкім бліскам халодным, цяжкім. Імжыць дождж, а ў вакно перасталі Біць лісьцём ясакоры сухім. Каля дошкі высокай і чорнай Стаіць Люба і піша, маўчыць. Ціха ўсё, а ў вакно аднатонна Зноў лісьцё ясакора гучыць. Неяк дзіўна, так ціха сягоньня, Ані сьмеху ня чутна, ні слоў. Ўсе маўчаць, а ў вакно аднатонна Ясакор перастаў біцца зноў. Доўга, доўга я ў кнігу глядзела, Слоў

ня бачыла толькі, чаму? Мо’ затое, што ў вокны нясьмела Ясакор шаптаў казку сваю? Як далёка мне ўсё, што балесьне Адчувала я ночкай і днём! Мо’ затое, што лепшыя песьні Ясакор мне пяе за вакном? Ён пяе не аб тым, што мінула, Старадаўным, далёкім, сівым. Не, аб будучай долі, я чую — Ён лісьцём сваім шэпча сухім. I нясьмелыя, смутныя словы Непакояць, трывожаць душу. Ціха ў клясе, бо ціхую мову Абарвалі таполі сваю. I ўзноў нудна так, нудна, халодна, Неяк цемна і ціха зусім. Імжыць дождж, а ў вакно аднатонна Ясакор лісьцем б’ецца сухім.

Ночы і думкі

Ёсьць ночы белыя, ёсьць цёмныя, глухія. Ёсьць гаманлівыя — і ёсьць зусім ціхія. Іх — больш за ўсё люблю зь лядзяным зьзяньнем зор, што на шаўкох нябёс празрысты ткуць узор. Люблю за супакой, хоць сонны, а чароўны, люблю за сіні змрок, за смутак невыслоўны, што на душы ляжыць, калі сяджу адна і ў шыбіню гляджу нябёсную бяз дна… Ёсьць думкі сьветлыя, ёсьць чорныя, благія, ёсьць думкі, як і ноч, зусім-зусім ціхія. Іх — больш за ўсё люблю, з манлівасьцяй надзей, з усім, што лекам тут зямной душы людзей. Люблю за цішыню дзіўную ў сэрцы, тую, зь якою я нідзе й ніколі не сумую, за тое, што гарыць ізь імі дух, расьце і кажа жыць ня так, як тут жывуць усе!

*** Я люблю песьні ветра у полі…

Я люблю песьні ветра у полі I вясёлых сьняжынак гульню, Калі ў хаце ня хочацца болей Мучыць думкамі душу сваю. Я люблю выйсьці ў час, калі хмары Дагараць, калі захад загас, Калі цені агорнуць абшары I зьмярканьня зімовага час… Ў вёсцы ціха — ўсё сьнегам адзета, Ў белай рызе рабіны стаяць. Ў вокнах зоркі чырвоныя сьветла Тут і там, загарэўшысь, дрыжаць. Засыпаючы сад каля школкі, То баржджэй, то паціху ізноў Пылам сыплюцца лёгкім іголкі Зь неабсяжных нябесных палёў. Густа, густа лятуць яны, йрвуцца, Мчацца зь ветрам у белы прастор, То — рассыплюцца, ў вольхах саб’юцца, То — хаваюць агеньчыкі зор… Ўсё зьмяшалася ў полі, здаецца, Віхор круціцца, б’ецца, пяе. Мо змагаецца з кім, мо сьмяецца? Мо хавае надзеі свае? Лес, дзе хвойкі, сасонка ў сасонку, Ў ясны дзень вырасталі сьцяной, — Мглы агорнуты белай пялёнкан, Мглы, што неба зьмяшала зь зямлёй. I ўсю ноч у бялеючым полі Карагоды сьняжынкі вядуць, То баюкаюць песьняй аб долі, То хаўтурныя гімны пяюць.

Памяці Ядвігіна Ш

Ціха з шэрых нябёс белы падае сьнег, А учора сьмяялась вясна, Сонца першыя косы так сьветлы былі, Усьміхаючысь, хмаркі ў блакіце плылі, I ласкаў, і звадзіў гэты сьмех. Вецер — той нават дыхаў у твары вясной, Ўжо чарнела дзе-недзе зямля, Ўсюды з грукатам срэбным плылі ручаі, Ты памёр, не прыждаўшы чароўнай вясны, Сьпі жа з чыстай, спакойнай душой. Тут, на шумнай зямлі, ты і жыў, і цярпеў, Ты народ свой гаротны кахаў, Ты да мэты ішоў без пуці, без дарог, Працаваў, не шкадуючы сіл, пакуль мог, Не прыждаўшы вясны, дагарэў. Дагарэў… але сьветлая памяць твая Не разьвеецца лёгка, як дым. Не забудуцца простыя словы твае, I, як сына найлепшага, прыме цябе Беларусі пакутнай зямля.

V. Зачарованы кут

З крыніцы народнай

Зачарованы кут

Ой вы, казкі, казкі-чары! Із надзённаьсцяй зударыць вас — і трэскі палятуць! Каб ня вы, ці мала ўбогіх, нехлямяг, у паўдарогі пазрывалі б каліту, завярнулі, не дапялі, патапіліся б у жалі, зьвягай сьцятыя, зьляглі? А пад вашаю атрутай хоць навомірг скінеш путы, ўбачыш казку й на зямлі! Дрэмле багна… На балота ўжо кладзецца пазалота, зырка чыркае ваду — месяц гэта ўзьняў павекі, на бары зірнуў, на рэкі, на дуброваў чараду. Там, дзе згрудзіліся ў змроку вербалоз, трысьцё, асокі, качкі б’юцца на начлег, млын ляжыць, як воз паловы, і вачмі сьляпымі ловіць тую зорку, што сьпялей. Млын — ня млын… Страхі — нізваньня, ветругі зьмялі, ня сяньня учарнеў, прыгнуўся зруб, і даўно здубела кола, ўжо ня сноўдае наўкола, каб надраць на кашу круп. Ды ня сьпяць у сенцах сьцені: ўночы ў поўню хтосьці пеніць пену ў заставе сухім, нехта іскры ў цемры крэсіць і рагоча ў цёмным лесе, насыпаючы мяхі… Ды ня годзе, на заходзе ўлетку, ў лётным карагодзе ймкнуць туды русалкі — піць, а напіўшыся удосыць, чэшуць хмель зялёны косаў, аж, як шоўк той, зарыпіць… Ноч насоўваецца з бору, жабы рыпу ўтораць хорам, гостра тхне багіньне, тхля… I тады вось тамка зводы, здані, страхі з-пад калодаў выпаўзаюць спакваля! Кажаны тапыраць вушы: ці ня рой шуміць дзе мушы, крылаў стрымліваюць гон, совы вухкаюць панура зь вершалінаў дрэваў бурых на загубу, на праклён… Там, апоўначы бяззорнай вадзянік вылазіць чорны, бруха мокрае скрабе і рукой сьлізкой, зялёнай вее жвір на хлеб надзённы вадзянісе і сабе. Там… сам сьлівень, у кароне залатой на сьлізкай скроні з багны, скрут у скрут, паўзе, спорнік зьмеем прамяністым зносіць грошы ды маністы, знае сховы, балазе. Там лясун ідзе у скокі зь лесавіцай крутабокай, векавечны маладзён! Маладзік там ведзьмы сочаць, зельле йрвуць па роснай ночы, чорны, злы, атрутны плен… Ды, калі пявун гарласты прапяе у вёсцы, — шастаць у бары сьціхае ўсё. Ціха зноў… I толькі зоры гладзь балотную сузораць ды калышыцца трысьцё.

Балотніца

Хто там так плача, хто там галосіць, помачы ў поўначы чорнай ня ўпросіць? Сыплюць тужлівае рэха лагчынай сіні сасоньнік, рудая ляшчына, рэжучы ў сэрцы барозны зыркія. Пошчаку ўтроп — вусьціш цягнецца з кіем. Стане за кустам, прыложыць да вуха з кіпцямі пальцы… Пашэпча штось глуха й зноўку брыдзе… А той, нехта, галосіць, нешта нясьцішна у поўначы просіць… Высака плавае месяц халодны. Поўня… ў балоце за полем бясплодным сіта чаротаў ледзь цэдзіць густое срэбра вады. Там, у цёмным настоі, мые лазьняк каўтуністыя косы, сьцелюць туманы палотны ускосам, рукі выцягваюць з хвалі, аж чорнай, зморы — карчы, плесьню шэрую горнуць… Вусьцішна, глуха ўначы над балотам: шоргаюць целаў тычыньнем чароты, шастаюць суха трысьціны над тоняй, сочачы зьнічкі у небных сутонях. Часам, апоўначы як засынае ўсё, і нат зоры ў багне патанаюць, з твані балотніца ціха выходзіць… Выйдзе, устане й на чорнай калодзе кідае, сее пялёсткі лілеі, сее й варожыць, варожыць і сее… Вочы балотніцы сьвецяцца трухляй жутла-зялёнай, засьвецяцца — й зжухнуць, косы — вагню зелянкавага хваля, цішкам даткнешся — і пальцы апаляць, ноч ані сівер іх зьзянь не астудзіць, белае цела, сьцюдзёныя грудзі. Кіне іх ветру на пешчы, на гулі, жабія ногі ў багіньні затуліць, — плача балотніца, плача-галосіць, помачы ў змрочнае поўначы просіць. Толькі ж няможна ёй дацца, даць веры: знадзіць, урокшы, на ўлоньне — у нерат, косамі спутае, шыю ахопіць, гледзячы ў вочы, задушыць, утопіць. Будзе тапіць пакрысе, цаль па цалі — ўзьніме, занурыць, узьніме — і ў хвалі! Будзе тапіць і сьмяяцца ці плакаць, можа, з уцехі, а мо, зь пералякаў: «Ой, бяда мая, бяда горкая ўсьцяж ня збудзецца, сэрцам торкае. На нядолю маю, на няшчасьцейка загубілі мяне вочы, ластаўку, загубілі, зь бядою сасваталі бровы цёмныя ды крылатыя. Зь імі соладзі не найрвала я, загубіла адно душу шчырую. Дзе ж спачну цяпер, нестрывалая, ой, нямашака мне нідзе выраю! Мела любага… Зь ім хадзілі мы ў сутань сьцежкамі неастылымі. Ой, любіла яго я, ой, песьціла, а ён… зьнік, не сказаўшыся, дзесьцейка… Кон дзявоцкі мой, бяда горкая ўсьцяж ня збудзецца, сэрцам торкае! Не магла я жыць, не адна ж была, хай адна, адна насупроць сяла: не дзяды, нат малеча ўсьміхалася, як я вулкай ішла, калыхалася, як у сьпёку пад сьвіткай ваўнянаю я хавала ад іх несхаванае… Аж дадзела мне доля бяз сонейка, ночкай рынула я у прадоньнейка. Цяжка, важка мне на жвірастым дне, не суцішыў скон сэрца горкага, тужыць, сьніць усьцяж неба з зоркамі. Падыдзі ж сюды, я сама ў багне, прытулі, сагрэй, абдымі мяне! Цалаваць цябе буду, сокала, ажно дзень закрасуе навокала!» Плача балотніца, плача, галосіць, гора таму, каго грэшная ўпросіць: п’яўкам ды чорным раком для спажывы згіне навечна ў чаротах шасьцівых… Хтось мо паплача, прыстоіць ля весьніц, гляне удалеч, ухопіцца песьні… Можа, нат прыйдзе удзень пад балота, мо перагорне чаротаў уплёты, стане, загляне сюдою, тудою, нізка прыгнецца над цёмнай вадою… Ды, дзень па дні, — і забудзецца згубы. Што ж, як адзін дзесь і згубіцца любы?

Плач старога лясуна

Гулка

грымелі ў бары тапары, гул не сьціхаў ад зары да зары. Падалі зь енкам пакутным сасонкі, стан выгінаючы тонкі і гонкі. Дзесьці ў гушчары на днішчы лагчыны ў жаху няўсьцішным дрыжэлі асіны, сьмягнуў маліньнік на лядах, і сох шэры, карчамі развораны мох… Плакаў чарот, па бары, над балотам, грагаў крумкач-гарладзёр пералётам, шэрыя совы начы не чакалі, вухкалі скрозь, што ім бор высякалі. А у гушчары, прысеўшы на пнішча, плакаў сутоньнямі дзед-лесунішча. Плакаў стары, абціраючы вочы, сьлёзы буйныя сплывалі равочкам з твару ў кары й лішаёх сіваватых, зьзялі расою на вусах калматых. Плакаў лясун, што лясы высякалі, роў, ажно рэха гуло па-над галяй бору, віхурай валосьсі сівыя ўзьняўшы, за хвоі чапляў баравыя, блытаў-ірваў у вяршалінаў гольлі, зоры зьмятаючы зь небнае столі. У доўгай кашулі, русалкамі тканай з лыкаў лазовых і сьцёблаў трысьцяных, падперазаны паўзкой дзеразою, хвояй тхнучы ды грыбамі з вузою, тупаў лясун, уздыхаючы глуха, раз — занямелы, слабы ад сукрухі, раз — равучы, як той тур крутарогі, топча урочышчы ў злосьці й разлогі. Гуд ідзе борам… Пужлівыя совы ў дуплах сьляпыя хаваюць галовы, моўчкі зайцы касавурацца ў страху, хмарай зрываюцца чорнаю птахі… Людзі, пачуўшы зьнячэўку грымоты зь яснага неба, жагнаюцца ўпотай, пацеры шэпчуць, а сіверкі вечар першае жоўтае лісьце камечыць, круціць віры зь яго, кружыць, калыша ў жухлай, нямой, насьцярожанай цішы, чуйна двары углядаюцца ў змрок, спаць і ня слухаць складаюць зарок…

Вясельле

Ці ня вецер над грэбляй галосіць? Не вярбіны йрвуць з плачам валосьсе? Не, спраўляе вясельле ля млыну вадзянік, бярэ з рэчкі дзяўчыну. Ледзь брыла маладая, схудзелым белым тварам у цемру глядзела, вусны сінія шчытна сьціскала, пальцы ломячы, нешта шукала… Пышны йшоў малады, пасьміхаўся, да свае маладой пахінаўся, сам вялікі, няскладны, цыбаты, з барадою зялёнай, калматай… Не сваты маладых запівалі, як спрадвеку дзяды наказалі, — заручылі бяда іх і гора, не запуснай нядзеляй, а ўчора. Не баяркі сяброўку ўбіралі, распляталі касу русу кралі — распляталі касу рыбкі-плоткі, павымаўшы шаўковыя ўплёткі. Не браты тыя ўплёты хавалі — акунькі іх па дне расьцягалі. Не радня маладую дарыла — хвалі ў вочы сыпнулі ёй жвірам. Не ў царкве маладых павянчалі — на дне віру вянцы ім трымалі не баяры у жычках ды ў ботах, а гнілыя карчы над балотам. Не маліліся поп ды зь дзякамі — здані-вербы шасьцелі сукамі, на налоі ня сьвечкі гарэлі, а трухля балацяная з прэляй. Не гулі ім дуда, ні цымбалы — ветругі голым вецьцем шургалі, ня йшлі ў скокі з хлапцамі дзяўчаты — вадзянік адзін тупаў калматы. Ой жа ж тупаў, дзікі, рагатлівы, абымаўся з сваёй чарнабрывай! А яна… А яна галасіла, каравай свой сьлязіма расіла: — Зашумі, лес, зялёна дуброва, уздымецеся, ветры буйныя, залятайце да роднага таткі, залятайце да роднай матулі. Уставай, уставай, татка родны, ды вынось абраз, родная маці, бласлаўляйце дачушкі вясельле, ой, дзіўное вясельле гуляці! Не шуміць лес, зялёна дуброўка, не ўздымаюцца буйныя ветры, не ўстаюць, не, ня йдуць татка з мамкай бласлаўляці дачку на вясельле. Ой, сасонка мая баравая, ой, галоўка мая палавая! Была маткай мне ночка глухая, родным таткам быў сплаканы ветах, выпраўлялі мяне браты-ветры, галасілі па мне сёстры-зоры. Ой, і моцна ж званы там нам гралі, ой, і зырка ж нам сьвечкі міргалі, ой, прыгожа ж папы нам сьпявалі, калі хвалі мяне спавівалі, толькі ж я, ой, матуля, матуля, ні званоў тых ня чула, ні гуляў… Ці ня вецер над грэбляй галосіць? Не лаза йрве із плачам валосьсе? Не, спраўляе вясельле ля млыну вадзянік, бярэ з рэчкі дзяўчыну. Вераб’іная ж ноч над вадою аер тузае, ледзьве устоіць, разьлівае счарнелае срэбра хваль па кола струхлелага рэбрах, ды яно у пясчаных сувоях супачыла, даўно нежывое…

Зорка

Сюжэт узяты з апавяданьня А. Амфіцеатрава «Лятавіца»

Заплятаюць зоры белыя вузоры У бяздоньні неба… Ціша… цішыня… Поўныя пакуты стромкіх хвояў хоры Гімн сьпяваюць ночы… Ціша… цішыня… Не шумяць галіны маладой асіны Аб адвечных страхах, векавой жудзе, Толькі у лагчыне, дзе туман лёг сіні, Часам ночны вецер глуха загудзе. Ўслухайся у словы ветравае мовы, Ўслухайся у шэпты хвояў маладых: Многа казкаў дзіўных, песьняў пераліўных Чуткаю душою зразумеў бы ў іх…

*

— Тут былі калісьці, — зварухнуўшы лісьці, Пачынае вецер, — не лясы-палі. Над ракою дзесьці, год таму ўжо дзьвесьце, Між высокіх жытаў вёскі заляглі. Там, у нізкай хатцы, жыў хлапец пры матцы, Сам прыгожы, сьветлы — нібы дзень вясной, А пяяў так звонка, што аж чула сонка, Голас меў жаўронка, птушкі палявой. Чуць сьвітае ранкам, а у полі Янка Ўжо ідзе за плугам і папар арэ… Паліць сонца з вышы, ўсё замрэ — ня дыша, А яму і люба, толькі йдзе, пяе. Ўвечары да хаты цягнецца араты Адпачыць на сене ці пад кажухом, А Янук гуляе, дзеўкі забаўляе, Песьні ім сьпявае недзе за сялом. Посьле, ноччу, ў поле пад лісьцё таполі Прывядзе ён коні, сядзе на зямлі, Коней даглядае, месячык вітае, Дзівіцца і лічыць зорныя вагні… Часта ў Божым моры ірваліся зоры, Як збліжалась восень, маці горкіх мар. Ўніз яны зьляталі, гасьлі, прападалі У бяздоньнях неба між калматых хмар. Кажуць, што ня зоркі, ангелаў пацёркі Ў восеньскую ночку сыплюцца дажджом: Гэта лятавіцы, злыя чараўніцы На зямлю зьлятаюць, ой, не за дабром! Зоры ёсьць такія — ясныя, ціхія… Душы праклятыя там жывуць, чуваць… I за крыўду гэту да сканчэньня сьвету Пакляліся мсьціцца — людцаў чараваць. Спрыкрыцца праклятай жыці незанятай, Засумуе часам — зоркаю зьляціць. Скінецца дзяўчынай і брыдзе пуцінай Грэх па людзях сеяць, хлапчукоў звадзіць.

*

Варажыла ночка, жаляў, чараў дочка, Агарнуўшы мглою сіняю прастор, У душу прасіўся, сьпевам дзіўным ліўся Смутных ночных гукаў ціхі перабор… Лёг хлапец у полі пад лісьцём таполі I цягучай песьняй скалыхнуў цішу. Выліваў маркоты, сумы адзіноты, Разьядаў сьлязамі горкімі душу… У нябесным полі ярка, штораз болей Зігацелі зораў белыя вагні, Разрывалісь зоры, гінулі ў прасторы, Гасьлі над зямлёю, гасьлі на зямлі. Вось агнём зарніцы зорка-чараўніца У вачох бліснула і зьляцела ўніз. Толькі сьлед бліскучы, агнявы, мінучы На мамэнт празь неба ніткаю павіс. Глянуў хлопец — дзіва: пасьвятлела ніва, Зорка над зямлёю, над лісьцём ляціць. Глянуў і падняўся, ледзь перажагнаўся, А ўжо тая зорка перад ім стаіць. Зь цемры непрыветнай твар дзяўчыны сьветлай Выплывае моўчкі і глядзіць, глядзіць, Апусьціўшы вочы, мо спытацца хоча: «Што сумуеш, хлопча, што табе баліць?» Вочы у дзяўчыны — возера глыбіні, Ад павек кладзецца сіняваты цень. Валасы дзяўчыны — зорныя тканіны, Сэрабрыста-белы месяца прамень. Лёгкае убраньне з мглы правіднай раньня Абвілося хмаркай каля белых ног… Ўся яна ірдзіцца, квола сэрабрыцца, Як адна з тых зораў, што раскідаў Бог. «Хто ты?» — «Я дзяўчына з хмарнае лагчыны, — Зазьвінела ціха, бы званкі ў траве, — А пачула песьні, вабяць так балесьне, — I прыйшла у поле… слухаць… да цябе. Пей гучней, я сяду»… Слухае загаду, Засьпяваў, заліўся, сэрцайка дрыжыць… А дзяўчына-зорка ўсё сьмяецца горка I вачмі-бяздоньнем жудасна блішчыць… Скончыў Янка граньне: «Дзеўчынка-каханьне, Для цябе пайду я на мучэньні, зьдзек. Будзеш мая жонка — аджыве старонка, Расьсьвятлее доля: палюбіў навек! Пэўна, знаеш чары, калі таюць хмары, Калі гінуць цені ад тваіх вачэй. Безь цябе мадзеці не магу на сьвеце, Будзь маёю, любка, падыдзі бліжэй». Не жалейка плача, стогне небарача, Не, ня ночны вецер жаласна гудзе, — А з грудзей дзявочых сьпеў ліецца ўночы, Кроіць сэрца болем, сьлёзы гора лье… Пабялелі сеці месяца на вецьці, Паляцелі зоры з чорных Божых рыз, Тонкія таполі застагналі з болі, Апусьцілі вецьце распачліва ўніз. А душа канае… Але тут зьмяняе Сваю песьню дзеўча на вясёлы тон… Расплыліся хмаркі, выплыў месяц шпаркі, Зазіялі зоры белым жамчугом. Белыя бярозы, што гублялі сьлёзы, Загудзелі сьветла, радасна, як сьмех. Прабудзілісь кветкі, аджылі палеткі, Ўсё пайшло круціцца, як узімку сьнег. Скача месяц белы, скачуць зоркі сьмела, I дзяўчына скача зь Янкаю, пяе… Валасы сплятае, нібы птушка тая, Ўсё лягчэй нясецца, ўсё вышэй плыве. Ад зямлі паволі сілай дзіўнай волі Адлятае… ўецца сінім матылём, Над густой пшаніцай зьзяе зараніцай, А хлапец трымае, зь ёй імкнецца й ён. «Ой, пусьці, хлапчына, — просіцца дзяўчына, — Не сваёю воляй я ляту да зор!» Але дарма б’ецца, яго страшыць, рвецца: Як каршун з галубкай, праляцелі бор. «Ой, пусьці!» — «Загіну, а цябе, дзяўчына, Не пушчу, хай будзе, што захоча Бог». Ды запелі пеўні дзесь у вёсцы, пэўне, Ірванулась любка — затрымаць ня мог… Шуганула ў неба залатыя глебы, Задрыжэла зоркай — чыстаю расой. I дагэтуль зьзяе, ночкамі гуляе, Аж пакуль не ўбачыць сонца над сабой. А хлапец рвануўся — ў небе апынуўся. За плячамі крыльцы шэрыя ўзрасьлі. Жаўранкам, што золкам будзіць нівы, долкі, Жаўранкам узьняўся ў вышу ад зямлі. Сьпяць яшчэ пракосы, дрэмлюць ніў палосы, А малы жаўронак ўжо ляціць, ляціць: «Цірлі, цір, вярніся, цірлі, адзавіся!» Да зары вячэрняй жаласна зьвініць. Толькі, як у горы, сном нялёгкім зморы Ён засьне у ценю жытніх каласоў, — Выплывае зорка і сьмяецца горка, І хлапца-жаўронка зводзіць, злая, зноў. Бо як сьпіць — сьмяецца, але чуць прачнецца, Зь песняю памкнецца ў неба, да яе, — Ў зораў карагодзе, ў золаце усходу, Ў чырвані аблокаў зорка прападзе…