Сакрэт Тунгускага метэарыта, Прыгоды шасцікласніка Максіма
Шрифт:
Я гучна стукнуў абцасамі і, крыкнуўшы «пан ці прапаў?», пусціўся ўпрысядкі. Паглядзелі б вы на маіх сяброў-спадарожнікаў. Васіль намерваўся штосьці сказаць, ды так і застыў з разяўленым ротам. Сакс застыў з узнятаю рукою, быццам узяўшы пад казырок. А Піліп Макаравіч? Ен усклікнуў:
— Ну й дае!
А я, не зважаючы, танцаваў. Радуйцеся, людзі! Смейцеся, весяліцеся. Назаўжды зганіце хмурынкі з твараў! У-смі-хай-це-ся!
Першым апамятаўся Піліп Макаравіч, падскочыў да мяне.
— Антон,
— Не! — усклікнуў я.
Піліп Макаравіч узяў мяне за плячо.
— Супакойся, хлопчык. На нас глядзяць.
Я апусціў галаву. Што і казаць, спароў глупства. Вунь прабеглі дзве жанчыны, спалохана азіраючыся. А там, далей, мужчына пабег. Можа стацца, што знойдзецца сярод іх хтосьці адзін, які пастараецца перад Карпам выслужыцца. Паведаміць, што нейкія танцоры ў горадзе з'явіліся.
— Хлопчык…
Хтосьці крануў мяне за плячо. Я азірнуўся. Нейкі дзядок з доўгаю, белаю што снег барадою. Як з неба зваліўся.
— Хлопчык, ты спрытна танцаваў. Малайчына. Кепікі строіць? Не. У вачах лагода. Не дзядок, а сапраўдны добры казачны чараўнік.
— Я яшчэ не гэтак умею, — вырвалася ў мяне. Піліп Макаравіч кашлянуў. Маўляў, маўчы. А Васіль непрыметна паказаў кулак.
— Калісьці і я танцаваў,— прамовіў дзядок.
— Танцавалі? — не верылася мне.
— Яшчэ як! Аж пыл курэў. Дзядок тупнуў нагою.
— Ой! — усклікнуў ён. — Што гэта я раблю?
— Не бойцеся. Хіба забараняецца танцаваць?
— ідзіце адгэтуль, — прашаптаў дзядок. — Хавайцеся. У нас б'юць і плакаць не даюць.
Павярнуўся і, накульгваючы, патэпаў. На сярэдзіне вуліцы прыпыніўся.
— Дзякуй табе, хлопчык. Я амаль забыўся, як танцуюць.
Ну, а ад сваіх сяброў, асабліва ад Васіля, падзякі не дачакаешся. Як толькі дзядок схаваўся за рогам дома, ён накінуўся на мяне:
— Артыст! Наш Антон артыст! Мы яму бульбяны медаль павесім.
— Сабе вазьмі,— агрызнуўся я.
— Мы Антона на «ўра» падкінем. Ен праславіў нас.
— Падкінь. Падкінь на «ўра». Чаго стаіш? — агрызнуўся я.
— Тры разы падкінем, а два разы зловім. Антон, трымай хвост трубою.
— Прытрымай язык, — папярэдзіў я Васіля.
— А ўсё-такі смелыя вы хлопцы, — прагаварыў Піліп Макаравіч. — На чужой планеце, як у сваёй хаце, сварацца.
— Так, выкінуў Антон штуку, — ніяк не мог супакоіцца Васіль.
— Так — не так, а ператакаваць не будзем, — сказаў Піліп Макаравіч. — Канешне, праслаўляцца нам тут не след. А Антон… Будзем цяпер лаяць яго? Не паварочваецца язык. Антон свой характар паказаў.
Рэдкая ўзнагарода
Я ніяк не мог прывыкнуць да гэтага горада. Дома не раз прасіў тату, каб узяў з сабою ў горад. У нашым горадзе можна і марожаным паласавацца, і ў ціры
Я паволі, як і ўсе ў гэтым маўкліва-сонным царстве, цягнуўся ззаду. «Няўжо ў людзей сэрца не баліць? — думалася. — Аб чым яны мараць? Чаго яны чакаюць?»
— Няўжо ў вашых людзей няма ніякай радасці? — пытаюся ў Сакса. — Чаго яны чакаюць? Павінна ж штосьці светлае хоць адзін раз у год быць.
— Чаго яны чакаюць? — перапытаў Сакс. — Свята. Усё-ткі ёсць у іх свята. Відаць, Новы год святкуюць.
Дзеці збіраюцца каля ёлкі. Як і ў нас, водзяць карагоды, спяваюць, віншуюць адзін аднаго… Каля ёлкі? Але ж няма тут елак. Зусім забыўся.
— Сакс, якое свята ў вас адзначаюць?
— Дзень нараджэння валадара.
Значыць, не забываецца Карп свой дзень нараджэння справіць. Відаць, рознымі прысмакамі людзей частуе. Трэба запытаць у Сакса.
— Чаму людзі так чакаюць дзень нараджэння валадара? — апярэдзіў мяне Васіль.
— У гэты дзень па горадзе ходзяць спецыяльныя машыны. Такія… Як вам сказаць? З доўгімі трубамі. Праз трубы кісларод выдаюць. Тры гадзіны можна кіслародам і без балончыкаў дыхаць.
— Можна адчапіць балончык? — усклікнуў Васіль.
— Можна.
— Можна нават дома пакінуць?
— Пакідаем.
— Пасля бягом дамоў?
— Бягом. Не паспяшаешся — кепска прыйдзецца. Вось яно што! Замазвае вочы. Вядома, кожнаму хочацца хоць на гадзінку скінуць балончык. Ён дзень і ноч за плячыма.
— Гамоняць, радуюцца людзі ў дзень нараджэння валадара? — пытаюся.
— Не. Маўкліва, ціха на вуліцы.
Не разумеў я Сакса. Нядаўна казаў, што гэты дзень для іх — свята. А цяпер кажа, што ціха, маўкліва. Калі свята, то радасць павінна быць.
Я паглядзеў на яго.
— Чаму маўкліва?
— На дзень нараджэння яшчэ і кветку паказваюць, — прамовіў Сакс. — Карп хоча, каб запомніўся гэты дзень, каб кожны чакаў з нецярпеннем. Самі ведаеце: няма ў нас кветак.
Пагадзіцеся: незвычайнае свята, незвычайны дзень нараджэння. Кісларод, кветку паказваюць… Адну-адзіную кветку. Адну — усяму гораду. Можа, я не так зразумеў Сакса?
— Скажыце, Сакс: толькі адну кветку паказваюць?
— Толькі адну. Ды для нас і гэта шчасце. Шчасце… Ці можна адчуць сябе шчаслівым, калі
кветку ўбачыш? Раней не задумваўся, не думаў… Бяжыш па лузе, топчаш кветкі — і не задумваешся, не думаеш. Здараецца, якую-небудзь з каранём вырвеш — не думаеш. Цяпер жа хацелася б убачыць нават звычайную зялёную травінку. Зялёную сакавітую травінку… Вось тут, проста на вуліцы…
— Калі ў Карпа дзень нараджэння? — перапыніў мае думкі Васіль.