Сакрэт Тунгускага метэарыта, Прыгоды шасцікласніка Максіма

Якимович Алексей Николаевич

Нас з Васілём зноў упіхнулі ў цямніцу. Ноччу было і сумна, і страшна. Цяпер жа мы не адчувалі ні суму, ні страху. Успамінаючы нядаўняе, жартавалі.

— Леў перакаціўся і лапамі дрыгае, — сказаў Васіль. — Мураш па жываце, што па дарозе, бегаў.

— Пасля леў ускочыў, на клетку кінуўся. Мураш яго дагнаў і за хвост, — дадаў я.

— Няпраўда, — не пагадзіўся Васіль.

— Дагнаў і да сябе цягнуў. Леў яшчэ ўпіраўся. На свае вочы бачыў,— прамовіў я, хоць, шчыра прызнаюся, не бачыў гэтага.

— Не

ўпіраўся. Няпраўда.

Вядома, не ўпіраўся. Ды мне чамусьці хацелася распісваць, выдумляць, фантазіраваць.

— Упіраўся. Мураш яго на метр, не меней, падцягнуў.

Васіль, відаць, здагадаўся, што знарок выдумляю.

— Антон, усё-ткі шкада льва. Ен жа звер. Ен не разумее, добры чалавек перад ім ці кепскі.

— Шкада, — пагадзіўся я. — Яму і так хапіла. Аблысеў. Цяпер Мураш накінуўся. Ну, ды нічога страшнага. Гэта яму як прафілактыка. Будзе ведаць, як на чалавека кідацца.

— І пальцам… — пачаў Васіль.

— І лапай, — паправіў я яго.

— І лапай не кране, — сказаў Васіль. — Дзесятаму закажа.

— Давай напусцім Мураша на Карпа і Саўку, — прапанаваў я Васілю. — Хай паказыча. Выпусцяць і нас, і Сакса, і Піліпа Макаравіча. Нечага на іх хлуслівае слова спадзявацца.

— А гэта ідэя! — усклікнуў Васіль.

Ен хуценька засунуў руку ў кішэнь і… аж застагнаў:

— Няма Мураша.

— Жартуеш? — не паверылася мне.

— Антон, мне не да жартаў.

— Ты Мураша ў рукі ўзяў. Сам бачыў.

— Згубіў. Думаў, што ў кішэнь паклаў… Калі легіянеры вялі, то штурхалі… Упаў Мураш, а я не заўважыў.

— Эх ты-ы! — толькі і прамовіў я.

Што было рабіць? Аблаяць Васіля? Абазваць разявакам і другімі крыўднымі словамі? Але хіба гэта дапаможа? Дый Васілю і без таго кепска. Глядзіць на сцяну, а ў вачах слёзы…

Мураш… Ен выратаваў бы нас. Не толькі Карпа, Тарана і Саўку, але і ўсіх легіянераў разам з генералам Куртам паразганяў бы. Яшчэ не нарадзіўся такі чалавек, які козытаў не баіцца.

— Васіль, ты не бядуй, — я стараўся гаварыць спакойна, каб не выдаць сваёй трывогі.— Мы знойдзем Мураша. Недзе ляжыць. Ен не растане, як снег, які ў хату прынясеш.

Васіль глянуў на мяне з надзеяй.

— Знойдзем? Лічыш, што знойдзем?

— Канешне, знойдзем.

Я і сам пачаў верыць, што знойдзем. Гэтая вера быццам дала мне новыя сілы.

— Васіль, нікому ні гу-гу пра Мураша. Ні Карпу, ні Тарану. Калі даведаюцца, што ён такі здольны, то ні за якія грошы не аддадуць.

— Само сабой зразумела, — сказаў Васіль. — Як жа знайсці нам Мураша? Антон, давай памяркуем.

Але памеркаваць, як сказаў Васіль, не паспелі. Рыпнулі, расчыніўшыся, дзверы нашай цямніцы. Мы ўбачылі Тарана. Каля яго скакаў вялізны калматы шымпанзэ. У шымпанзэ, як і ў мяне,

як і ў Васіля, вісеў балончык з кіслародам.

Таран увайшоў у цямніцу, і шымпанзэ за ім.

— Сябра вам прывёў,— паказаў на шымпанзэ. І дзе ён знайшоў такога калматага сябра? Штосьці

задумаў. Без дай прычыны не прывёў бы.

— Вы хочаце яго з намі пакінуць? — пытаецца Васіль.

— А як жа. Стараюся для вас. Каб весялей вам было. Мо добрым словам мяне ўспомніце. Так што прымайце. Цудоўны сябар. Можа на руках пагушкаць, можа ў шчаку плюснуць.

Мы з Васілём, не адрываючыся, глядзелі на шымпанзэ. Не шымпанзэ, а сапраўдны генерал Курт. Магутныя рукі, ногі, доўгія пальцы, рост, напэўна, не меней чым сто пяцьдзесят сантыметраў. Такі пагушкае. Так пагушкае, што болей не захочаш.

— Даспадобы вам гэты сябар? — усміхнуўся Таран.

— Гэтаму сябру трэба па лесе бегаць, па дрэвах лазіць, а не ў цямніцы сядзець, — прагаварыў Васіль.

— Хлопчыкі, прызнайцеся. Адкуль вы? І яшчэ мне скажыце: як ільва напалохалі? — нечакана сказаў Таран.

Ага, цікавіцца. Значыць, Карп не ведае, што ў нас быў Мураш. Відаць, са страху ні ён, ні Таран, ні Курт, ні Саўка не заўважылі, як Мураш ільва казытаў. Есць надзея, што знойдзем.

— Акрыяў леў? — пацікавіўся я.

— Аддыхаўся. Ох і пажартавалі вы з ім! Свавольнікі, жэўжыкі…

Паглядзець збоку на Тарана — нішто сабе чалавек. Не злуецца, усміхаецца. Страчаюцца такія: цёсечка-цёсечка, а потым: стой, воўк цябе рэж! Я адчуваў, што выпусціць кіпцюры. І выпусціў:

— Не жадаеце казаць? Пашкадуеце, чэрці паласатыя.

— Не палохайце, — не вытрываў Васіль.

Таран, усміхнуўшыся, дастаў з кішэні доўгую, што верацяно, цыгарэту, прыкурыў. А шымпанзэ, чаго ніяк не чакалі, схапіў яе і сабе ў рот.

— Да пабачэння, хлопчыкі,— крыкнуў Таран, зачыняючы дзверы.

Нам з Васілём было не да яго. Мы вачэй не зводзілі з шымпанзэ. А той сеў у куток і давай смаліць. Зацягнецца, надзьме шчокі і выпусціць цэлы клуб дыму. Шэрымі воблакамі дым распаўзаўся па цямніцы. Васіль стаў кашляць, я — таксама. Аж слёзы з вачэй пацяклі. Шымпанзэ смаліць, не зважае.

— Эй, табакур! Кінь гэтую гадасць. Кінь, — замахаў рукамі Васіль.

— У-у-у… — закрычаў шымпанзэ і выпусціў цэлае воблака дыму.

— Курыць шкодна. Няўжо не разумееш? — стаў ушчуваць я.

— У-у-у… — адказаў шымпанзэ і зноў цыгарэту ў рот.

Я затуліў нос і рот далонню. Слёзы ручаём цяклі па шчаках.

— Да чаго давялі жывёлу! Курыць прывучылі,— прамовіў Васіль. — Знайшлі пацеху!

— У-у-у… — замахаў галавою шымпанзэ. Раптам адчыніліся дзверы. Мы з Васілём кулём выкаціліся з цямніцы. Далей, далей ад такога сябра.