Стамбульскi экспрэс (на белорусском языке)

Грин Грэм

– Мiстэр Карлтан Майет прыехаў, Калебджан?

– Яшчэ не, цягнiк спазняецца. Будзеце чакаць?

– А ў яго нумар з гасцёўняй?

– О, вядома, з гасцёўняй! Рассыльны, праводзь госця ў нумар мiстэра Майета.

– Перадайце яму маю вiзiтоўку, калi ён прыедзе.

Амерыканкi вырашылi не купляць Калебджану пачка з турэцкiмi цукеркамi, але ж ён быў такi ветлiвы i далiкатны, што iм карцела неяк аддзячыць яму. Яны стаялi ў роздуме, пакуль ён iзноў не ўзнiк перад iмi.

– Ваша таксi, лэдзi. Я дам шафёру ўсе адпаведныя ўказаннi, вы ўбачыце, ён у вышэйшай ступенi чалавек

надзейны.

Калебджан правёў iх на вулiцу i прасачыў, каб яны без затрымкi адбылi. Нетаропкi вулiчны рух i мiтусня, падобная да пылу, што асядаў паўсюль, не сцiхалi. Калебджан вярнуўся ў маўклiвую цiшыню хола. На iмгненне гатэль здаўся яму амаль такiм самым, якiм ён быў у мiнулыя гады ў разгар сезона.

Чвэрць гадзiны нiхто не з'яўляўся. Нейкая муха, захопленая холадам, з шумам бiлася аб шыбу. Калебджан пазванiў наверх, у пакой эканомкi, каб праверыць, цi ўключылi ацяпленне, потым сеў, сцiснуўшы рукi памiж каленямi, нi пра што не думаючы i нiчога не робячы.

Дзверы-вяртушкi закруцiлiся - увайшла цэлая група людзей. Майет iшоў паперадзе. За iм - Джанет Пардаў i мiстэр Сейвары.

Тры насiльшчыкi неслi багаж. Майет упiваўся шчасцем. Ён пачуваў сябе ў сваёй стыхii. Мiжнародны гатэль, хоць крыху i заняпалы, быў звыклым для яго аазiсам. Кашмар у Субоцiцы пачаў ужо забывацца i зрабiўся зараз нейкiм нерэальным, калi ён убачыў, што Калебджан спяшаецца яму насустрач. Яму было прыемна, што Джанет Пардаў бачыць, як яго прымаюць у лепшых заморскiх гатэлях.

– Як пажываеце, мiстэр Карлтан Майет? Мы бясконца шчаслiвыя...

Калебджан пацiснуў Майету руку, нiзка пакланiўся, яго асляпляльныя белыя зубы блiснулi шчырым задавальненнем.

– Рады бачыць вас, Калебджан. Дырэктара, як заўсёды, няма? Гэта мае сябры, мiс Пардаў i мiстэр Сейвары. Увесь гатэль трымаецца на Калебджане, растлумачыў ён iм.
– Вы нас добра ўладкуеце? Прасачыце, каб у пакоi ў мiс Пардаў быў пачак цукерак.

– Мяне сустракае дзядзька...
– няпэўна пачала была Джанет Пардаў, аднак Майет адразу ж ёй запярэчыў:

– Можа пачакаць яшчэ адзiн дзень. Сёння ўвечары вы будзеце тут, у мяне ў гасцях.

Ён iзноў пачаў распускаць свой паўлiнавы хвост: упэўненасцi яму надавалi пальмы, калоны i пачцiвасць Калебджана.

– Вам двойчы тэлефанавалi, мiстэр Карлтан Майет, i нейкi джэнтэльмен чакае вас у вашым нумары.

– Добра. Дайце мне яго вiзiтоўку. Паклапацiцеся пра маiх сяброў. У мяне мой звычайны нумар?

Ён хутка пайшоў да лiфта, расцягнуўшы вусны ў вясёлай усмешцы. За апошнiя днi адбылося надта многа такога, што выклiкала сумненнi i што цяжка было асэнсаваць, а цяпер ён iзноў заняўся сваёй звычайнай справай. "Напэўна, гэта Экман", - падумаў ён, не патурбаваўшыся нават зазiрнуць у картку, i раптам цвёрда вырашыў, што яму скажа. Лiфт цяжка падняўся на другi паверх, пасыльны павёў Майета па пыльным калiдоры i адчынiў дзверы нумара. Сонца залiвала святлом увесь пакой, праз адчыненае акно даносiлiся гудкi аўтамабiляў. З канапы падняўся каржакаваты бландзiн у цвiдавым гарнiтуры.

– Мiстэр Карлтан Майет?
– спытаў ён.

Майет здзiвiўся. Ён нiколi не бачыў гэтага чалавека. Глянуўшы на вiзiтоўку, ён прачытаў: "Мiстэр Лео Стэйн".

– А, мiстэр Стэйн.

–

Здзiвiлiся, калi ўбачылi мяне? Спадзяюся, вы не лiчыце мяне занадта нетактоўным?

Ён выглядаў вельмi зычлiвым i сардэчным. "Зусiм як сапраўдны ангелец", - падумаў Майет, аднак незнаёмага выдаваў нос - нос са шнарам, якi зрабiўся прамы пасля аперацыi. Варожасць памiж жыдом, якi не хаваў сваёй нацыянальнасцi, i жыдом, якi маскiраваў яе, адразу ж была выказаная ў чароўных усмешках, сардэчных шчырых поцiсках рук i ў адведзеных адзiн ад аднаго вачах.

– Я чакаў убачыць свайго агента.

– Ах, бедалага Экман, бедалага Экман, - уздыхнуў Стэйн, пахiтаўшы бялявай галавой.

– Што вы маеце на ўвазе?

– Тое, дзеля чаго я прыйшоў. Папрасiць вас зайсцi да мiсiс Экман. Я вельмi за яе хвалююся.

– Вы хочаце сказаць, што мiстэр Экман памёр?

– Знiк. Не вярнуўся дамоў учора ўвечары. Вельмi ўсё гэта дзiўна.

Было холадна. Майет зачынiў акно i, сунуўшы рукi ў кiшэнi футры, пачаў хадзiць па пакоi туды-сюды: тры крокi ў адзiн бок, тры ў другi.

– Нiчога дзiўнага. Думаю, ён не змог бы даць мне справаздачу, павольна прамовiў ён.

– Некалькi дзён таму ён прызнаўся мне, што адчувае ваш недавер да яго. Ён быў пакрыўджаны, вельмi пакрыўджаны.

– Я нiколi не давяраю жыду, якi перайшоў у хрысцiянства, - павольна, дакладна падбiраючы кожнае слова, сказаў Майет.

– Аднак жа дазвольце, мiстэр Майет: гэта ўжо занадта катэгарычна, запярэчыў быў Стэйн, адчуваючы некаторую няёмкасць.

– Дапускаю, што, магчыма, ён у сваiх перамовах пайшоў крыху далей, чым паведамiў мне, - сказаў Майет, спынiўшыся пасярод пакоя спiнай да Стэйна, але так, каб ён змог бачыць усю постаць Стэйна, да пояса адлюстраваную ў люстры з пазалочанай рамай.

– О, перамовы, - адбiтак Стэйна ў люстры быў не такi абыякавы, як яго голас, - яны ўжо скончаны.

– Ён паведамiў вам, што мы не будзем купляць?

– Але ж ён купiў.

Майет кiўнуў. Ён не здзiвiўся. За знiкненнем Экмана павiнна хавацца шмат чаго.

– На самой справе я вельмi хвалююся за бедалагу Экмана. Думка, што ён, магчыма, пакончыў жыццё самагубствам, мне невыносная, - павольна сказаў Стэйн.

– Думаю, у вас няма падстаў хвалявацца. Напэўна, ён проста адышоў ад спраў. Крыху, праўда, занадта паспяшаўся.

– Разумееце, ён быў устрывожаны.

– Чым жа?

– Ну, у яго з'явiлася такое пачуццё, нiбыта вы яму не давяраеце. I потым, у яго не было дзяцей. Ён хацеў мець дзяцей. Шмат прычын на трывогу. Трэба быць мiласэрным.

– Але ж я не хрысцiянiн, мiстэр Стэйн. Я не веру, што мiласэрнасць галоўная дабрачыннасць. Магу я паглядзець дакумент, якi ён падпiсаў?

– Вядома.

Мiстэр Стэйн выцягнуў з кiшэнi цвiдавага пiнжака доўгi канверт, складзены ўдвая. Майет сеў за стол, расклаў на iм паперы i пачаў уважлiва iх чытаць. Ён не рабiў нiякiх заўваг, твар яго не выказваў нiчога. Цяжка было ўявiць, якi ён быў шчаслiвы, калi вярнуўся да лiчбаў, - iх ён разумеў, i яны былi пазбаўленыя ўсякiх пачуццяў. Закончыўшы чытаць, ён адкiнуўся ў крэсле i пачаў вывучаць свае пазногцi: перад ад'ездам, у Лондане, ён зрабiў манiкюр, але яны патрабавалi да сябе ўвагi.