Super narz?dzie dla psychologa – metaforyczne karty asocjacyjne
Шрифт:
Drugim i bardzo waznym obszarem zastosowania talii zasob'ow jest wspomniane wcze'sniej napelnienie zasobem. Kiedy potrzebujemy zmieni'c nastr'oj i/lub stan osoby czy stworzenia na karcie, wyciagamy karty zakryte, bardzo rzadko otwarte (je'sli karta prosi o co's konkretnego) z talii zasob'ow i ukladamy je obok siebie, jakby robiac prezenty karcie, kt'ora chcemy napelni'c zasobem. Czekamy, az jej nastr'oj sie zmieni, do pozadanego. Czesto karta doslownie zaczyna sie u'smiecha'c, a czasem klient chce nawet zmieni'c ja na szcze'sliwsza posta'c. Co oczywi'scie pozwalamy mu zrobi'c.
Trzecim obszarem zastosowania talii zasob'ow jest motywacja do dzialania i nadzieja. Po tym, jak klient sporzadzi plan swoich dziala'n, prosimy go o wyciagniecie karty zakrytej z talii zasob'ow z pytaniem: „Je'sli to zrobie, bede sie czul…”
Poniewaz rozumiemy, ze w talii zasob'ow wszystkie obrazy sa pozytywne, a klient o tym nie wie, w tym przypadku niejako dokonujemy jakiej's manipulacji, aby wywola'c w nim pozytywne uczucia, kt'ore z kolei pomoga mu zacza'c dziala'c w bardziej zasobowym stanie. My'sle, ze w takim kontek'scie ta manipulacja jest calkowicie uzasadniona.
Sa to talie, kt'ore maja tylko abstrakcyjne obrazy i nie maja konkret'ow.
Przyklad: „Portale” Autor: K. Dovlatov, „Ecco” Autor: Moritz Egetmeyer
I inne.
Dobrze jest uzywa'c takich talii, jak portale, aby przej's'c do dowolnych wspomnie'n lub stan'ow, kt'orych potrzebujemy. Po prostu prosimy klienta, aby zajrzal do karty i przeni'osl sie… Tam, gdzie potrzebujemy, zeby sie przeni'osl.
R'owniez te karty pracuja dobrze z emocjami. Wspomniane wcze'sniej 'cwiczenie „karta uczu'c” moze by'c wykonane na podobnej talii. Tylko nie wszyscy ludzie sa dobrzy w postrzeganiu tak abstrakcyjnych obraz'ow, warto to wzia'c pod uwage.
Karty te sa r'owniez dobre do diagnozowania tego, co niepokoi osobe, poniewaz to, co zobaczy na takiej mapie, bedzie czysta odpowiedzia nie'swiadomo'sci, poniewaz ani fabula, ani wykonanie rysunku nie znieksztalca odpowiedzi, kt'ora przyszla 'swiadoma interwencja.
Dobrze mozna je laczy'c z dowolnym rodzajem arteterapii. Beda dobrze komponowa'c sie z rysunkiem i muzyka… poniewaz sa do tego stopnia abstrakcyjne, ze mozna je dorysowa'c i wymy'sli'c d'zwiek lub zapach. Jak ich wykorzystywa'c opisze dalej. W kazdym razie, je'sli nie masz specjalnej talii, zawsze mozesz ja zastapi'c abstrakcyjna. Chociaz praca z nia nie jest latwa dla wszystkich, jak juz powiedzialem.
Sa to talie specjalnie zaprojektowane do konkretnych cel'ow i trudne do pracy z czym's innym.
Na przyklad talia „Cope” autora Ofry Ayalon jest specjalnie zaprojektowana do radzenia sobie z trauma i nie moze by'c uzytkowana jako uniwersalna lub fabularna, poniewaz prawie wszystkie jej obrazy wywoluja ponure negatywne uczucia. Talia „Ze skrzyni przeszlo'sci”, stworzona przez autor'ow G. Katsa i E. Mukhamatulie do pracy ze wspomnieniami z dzieci'nstwa, raczej nie zastapi talii zasob'ow, poniewaz jest wykonana w matowych szarych kolorach, chociaz sa tam przedstawione dzieci. I tak dalej.
Talie specjalne z reguly zawieraja specjalne instrukcje, jak ich uzywa'c, poniewaz r'oznia sie one nieco od innych.
W kazdym razie wszystkie talie specjalne sa laczone z innymi, zgodnie z zasadami, kt'ore juz opisalem.
R'owniez do talii specjalnych nie uznalabym talii raczej specyficznych, takich jak „Aroma” lub „Brzmi”, autorem jest wasz pokorny sluga. Takze „Taniec zycia” autor Matiykiv I. i inne.
Oznacza to, ze talie, kt'ore dzialaja nie tylko jako metafora obrazu, cho'c mozna je r'owniez w ten spos'ob wykorzysta'c, ale takze poszerzaja swoje mozliwo'sci dzieki innym modalno'sciom percepcji. Takich jak sluch lub smak, aromat, ruch.
Podstawowa zasada dzialania takich talii jest wiazanie problemu i skojarzenia z nia, a takze rozwiazania i skojarzenia z nia, a nastepnie nastepuje mieszanie tych stan'ow. Czyli zasada tzw. kotwiczenia i mieszania stan'ow.
Na przyklad osoba ma problem i zwykle wzieliby'smy metaforyczny obraz otwarty tego problemu z talii uniwersalnej i poprosiliby'smy o opisanie tego obrazu. W tym przypadku poprosimy o wybranie zapachu lub muzyki zwiazanej z problemem. Poprosimy r'owniez o wybranie tego, co wiaze sie z rozwiazaniem tego problemu. Z pewno'scia mozemy wybra'c standardowe kroki i przeszkody z uniwersalnej talii, a nawet z tej, co pomogloby rozwiaza'c problem, ale zrobimy to inaczej: zmieszamy dwa stany. Oznacza to, ze prosimy osobe, kt'ora patrzy na zdjecie o nieprzyjemnym zapachu oznaczajacym problem, aby reprezentowa'c przyjemny zapach, kt'ory jest zwiazany z jego rozwiazaniem. Albo poprosimy slucha'c muzyki, zwiazanej z rozwiazaniem sytuacji, patrzac na karte problemu. Oczywi'scie, po uprzednim opisaniu kazdego z tych stan'ow osobno, aby polaczy'c je z obrazem i muzyka lub zapachem.
Podobnie dzialaja karty z ruchami (ta'ncami).
Dodalbym r'owniez talie coachingowe do specjalnych, w kt'orych na odwrocie karty znajduje sie pytanie, a druga strona z reguly ma obraz zasobu. Maja okre'slony temat i sa bardzo wygodne w uzyciu. Mimo to, aby odpowiedzie'c na te pytania, uzylabym talii uniwersalnych, a nie obraz'ow zasob'ow.
Przyklad „Fajna” lub „Aby wyj's'c z konflikt'ow” autor Alla Zadneprovskaya. I inne.
To moze wydawa'c sie dziwne, jakie sa te metaforyczne, niemetaforyczne karty? Rzecz w tym, ze aby karta byla metaforyczna, rysunek musi by'c wykonany w taki spos'ob, aby uwzglednia'c rozbiezno'sci, a je'sli obraz jest zbyt doslowny, to nie mozna go uzy'c jako metafory. Dlatego istnieja takie talie, kt'orych nie mozna nazwa'c metaforycznymi w doslownym tego slowa znaczeniu, poniewaz jednak zwyczajowo nazywano to narzedzie psychologiczne kartami metaforycznymi, te talie sa r'owniez nazywane tak.
Przyklad: talia „Emocje” K. Dovlatova oraz I. Szmulewicza „Wieje”.
Te i inne talie przedstawiaja albo konkretna emocje, albo bardzo konkretna akcje i trudno je traktowa'c inaczej niz to, co przedstawil artysta.
Pracowalabym z takimi taliami na zasadzie wyboru otwartego problemu i rozwiazania, niemniej jednak zasadnicze przepracowanie zbudowalabym na taliach uniwersalnych i zasob'ow. W kazdym razie dolaczone sa do nich instrukcje i sugerowane sa dodatkowe sposoby pracy z nimi.
Zako'ncze prace moimi ulubionymi kartami – konstruktorami. Sa to takie talie, kt'ore mozna r'owniez wykorzysta'c jako metafore, ale ta metafora rozszerza sie ze wzgledu na ksztalt kart. Na Przyklad „Roboty” T. Ushakovej gdzie robot sklada sie z tych cze'sci, co pozwala na wykorzystanie kazdej cze'sci robota jako specjalnej metafory. Nogi jako pozycje, cialo jako sfere uczu'c, a glowe jako to, co czlowiek my'sli. Mam tez podobna talie „To jest we mnie” i jest znana izraelska talia „Midi”, ale sa tylko dwie cze'sci osoby.