Вводное слово в искусство перевода
Шрифт:
Иногда достаточно нескольких фраз, интонации, совпадения реакций на третьего человека, явление, новость и… рождается дружба.
И в жарком споре, и в разногласиях, когда резко и отчетливо можно оценить несогласного с тобой человека, все-таки испытываешь доверие и чувствуешь, что это дружба.
Как любовь с первого взгляда, как необъяснимая тайна, такое же бурное начало имеет истинная мужская дружба.
Обоюдная надежность — вот главный корень, на котором зиждется настоящая мужская дружба.
Но главное, конечно, общие убеждения, сходные взгляды на жизнь, на ее движение, развитие, события в мире, политику и идеологию — можно и разойтись в чем-то, поспорить до хрипоты, но если в главном полное единство, то остальное не страшно,
Kelkiam sufi^cas kelkaj frazoj, intonacio, koincido de reagoj je tria homo, fenomeno, nova^jo kaj… naski^gas amikeco.
Kaj en arda disputo, kaj en diverseco de opinioj, kiam akute kaj nete eblas aprezi la nekonsentan homon, tamen oni sentas konfidon kaj komprenas, ke tio estas amikeco.
Kiel amo de l' unua rigardo, kiel neklarigebla mistero, la saman ^storman komencon havas la vera vira amikeco.
Reciproka sekuro — jen estas la ^cefa radiko, sur kiu bazi^gas la vera vira amikeco.
Sed la ^cefa a^jo, certe, estas komunaj konvinkoj, similaj vivokonceptoj, rigardoj al movo kaj evoluo de vivo, perceptoj de mondeventoj, politiko kaj ideologio — oni povas en io malakordi, disputi ^gis rauki^go, sed se en la ^cefa bazo estas plena unueco, tiam cetero ne estas tiom grava, ^car ^cion ^ci brakumas, ^cion glutas tia amikeco.
Там, где родниковая речушка Чистый Колодец впадает в Донец, на меловой круче непробудным сном спит солдат Топорок и солдатка Топориха.
Трава зеленеет, а они спят. Дождь хлещет, а они спят. Желтые листья кружатся, а они спят. Белые мухи летают, а они спят. Отвоевали, отработали, отгуляли, отбранились. Теперь вместе. На веки вечные…
Tie, kie roja rivereto Pura Puto enfluas en Donec-riveron, sur kreta kruta^jo en senveka son^go dormas la soldato kaj soldata edzino ge-Toporok'oj.
Herbo verdas, sed ili dormas. Pluvo skur^gas, sed ili dormas. Flavaj folioj karuselas en aero, sed ili dormas. Blankaj mu^soj flugas, sed ili dormas. Finis militi. Finis labori. Satfestenis, satkverelis. Nun estas kune. Por eternaj eternoj…
Другие фигуры
Есть в стилистическом обиходе такие понятия, как симметрия и равновесие (уравновешенность) в тексте. Эти понятия имеют особое значение для языка прозы. И напротив, встречаются случаи, когда автор оригинала умышленно делает в тексте обрыв, недосказанность, строит специально «зияющую» неуравновешенную фразу. Естественно, переводчик должен соблюсти и одну особенность, и другую: не вносить угловатостей в плавное течение текста, и не «зализывать» раны оригинала. В каждом отдельном случае он должен найти нужный путь и правильный поворот.
Дальнейшие несколько примеров содержат различные особенности художественной прозы. В них можно будет заметить и уравновешенность, и симметричность, и особую, присущую некоторым авторам концентрированность, когда в нескольких строках дается широкая картина и другие особенности, которые подаются на фоне интерьера, пейзажа, сельского и архитектурного, жанровых сценок и т.п. Во всем этом надлежит разобраться переводчику самому.
Пример 1.
За двадцать пять дней отсутствия ничто не изменилось в его квартире: как и прежде, свисали с потолочной балки серые нити паутины; дышала колеблемая сквозняком желтая занавеска на окне; блеклая театральная афиша на дверце платяного шкафа маскировала выбитое стекло; небрежно сметенные в угол, таинственно мерцали плесенью колбасные ощурки и ломти сыра — безголосые свидетели и участники прощальной перед отпуском пирушки.
Dum dudek kvin tagoj de foresto nenio ^san^gi^gis en lia lo^gejo: same, kiel antaue, de la plafona salivo pendis grizaj fadenoj de aranea^jo; flava fenestra kurteno spiris, vibrigate de trablovo; senkolori^ginta teatra afi^so sur la ^sutro de vesta ^sranko maskis disbatitan vitron; kolbasaj ^seloj kaj pecetoj de froma^go, neglekte balaitaj en angulon, mistere scintilis per ^simo — senvo^caj atestantoj kaj partoprenintoj de la adiaua amikvespero ankau la forpermeso.
Пример 2.
На
Можно без устали говорить о его розовых рассветах, словно бы со сна взлохмаченных утренними туманами, о полдневном, раздобревшем солнце, от нечего делать играющем зайчиками сквозь листву дубов, окружающих многоцветные поляны, о синих сумерках с их колеблющимися тенями, когда мирные шорохи становятся загадочными, а ты лежишь на разогретом за день сене и ищешь первую звезду в темнеющем небе.
La trian tagon de la voja^go Desna-rivero faris turnon, ankorau unu, kaj, zigzagante per gigantaj piruetoj, iris al proksimi^go kun Brjanska arbaro.
Oni povas sen laco paroli pri ^giaj rozkoloraj mateni^goj, hirtigitaj de auroraj nebuloj, kvazau ^jus-de-dorme, pri la tagmeza korpulenta bonkori^ginta suno, kiu pro nenionfaro ludas per rebriloj-radieroj, kiel per saltantaj leporetoj, tra foliaro de kverkoj, ^cirkau multkoloraj interarbejoj, pri la ultramaraj krepuskoj kun iliaj palpitantaj ombroj, kiam malrankoraj susuroj i^gas enigmaj, kaj oni ku^sas sur fojno, varmigita dumtage kaj ser^cas la unuan stelon en obskuri^ganta ^cielo.
Пример 3.
В деревянных избах среди яблонь и кустов жасмина обливалось кровью сердце великих поэтов.
En krudaj lignotrabaj domoj, meze de pomujoj kaj jasmenaj arbustoj, sangoplenis la koro de grandaj poetoj.
Пример 4.
Их притворы закрыты, низкие навесы покрылись мохом, но стены из красного кирпича вросли в землю и кажется, что они ничего не боятся — ни зигзагов молний, ни долгих мировых войн, ни неизбежных смен столетий.
Iliaj enir-portaloj estas ^slositaj, malaltaj ^sedaj randoj kovri^gis per musko, sed la muroj ru^gabrikaj eni^gis en grundon kaj, ^sajnas, nenion ili timas, nek zigzagojn de fulmoj, nek longajn mondmilitojn, nek neeviteblajn anstatauojn de jarcentoj.
Пример 5.
Они побрели к машине, нехотя сели в нее, и машина медленно повезла их по узким кривым улочкам, параллельно просторному многорядному Ленинградскому проспекту. На выбитых после зимы и еще не заасфальтированных рытвинах машину подбрасывало. Фургон с надписью «Хлеб», мешая движению, ехал посреди дороги. Мальчишки рядом с проезжей частью гоняли мяч, мадл заботясь о том, что бок о бок с ними в обе стороны снуют машины. Мамы и бабушки пересекали улицу с колясками там, где им удобнее…
Ili vage direktis sin al la auto, nevolonte sidi^gis en ^gin, kaj la auto malrapide ekveturigis ilin lau stretaj kurbaj malgrandaj stratoj, paralele kun lar^ga Leningrada prospekto kun multaj vojstrioj. Sur kavetoj, elbatitaj postvintre kaj ankorau asfalte ne flikitaj, la auto saltetis, furgono kun skribo «Pano», barante trafikon, okupis mezon de la pavima vojo. Buboj pilkis apud veturantaj autoj, neniom zorgante pri tio, ke ambauflanke tienis-reenis trafikiloj. Patrinoj kaj avinoj estis krucantaj la stratojn, pu^sante infan^caretojn tie, kie estis por ili pli oportune.