Залаты ключык, або Прыгоды Бураціны
Шрифт:
— Нядобра, даўгаваты…
І пачаў зрэзваць кончык носа. Але зрабіць гэта было не так проста. Нос круціўся, выкручваўся, так і застаўся — доўгім-доўгім, цікаўным, вострым носам.
Карла ўзяўся за рот. Але толькі паспеў выразаць губы, — рот адразу адкрыўся:
— Хі-хі-хі, ха-ха-ха!
І высунуўся з яго, дражнячыся, вузенькі чырвоны язык.
Карла, ужо не звяртаючы ўвагі на гэтыя штукарствы, працягваў стругаць, вырэзваць, калупаць… Зрабіў ляльцы падбародак, шыю,
Але як толькі скончыў выстругваць апошні пальчык, Бураціна пачаў лупіць кулачкамі Карла па лысіне, шчыпацца і казытаць.
— Паслухай, — сказаў Карла строга, — я ж яшчэ не скончыў цябе майстраваць, а ты ўжо дурэць пачынаеш… Што ж потым будзе… Га?..
І ён строга паглядзеў на Бураціна. І Бураціна круглымі вачыма, як мыш, глядзеў на тату Карла.
Карла зрабіў яму з лучынак доўгія ногі з вялікімі ступнямі. На гэтым закончыўшы работу, паставіў драўлянага хлапчука на падлогу, каб навучыць хадзіць.
Бураціна пахістаўся, пахістаўся на тоненькіх ножках, ступіў раз, ступіў другі, скок, скок, — проста да дзвярэй, цераз парог і — на вуліцу.
Устрывожаны Карла пайшоў за ім.
— Гэй, дураслівец, вярніся!..
Дзе там! Бураціна бег па вуліцы, як заяц, толькі драўляныя падэшвы яго — тукі-тук, тукі-тук — пастуквалі па бруку…
— Трымайце яго! — закрычаў Карла.
Прахожыя смяяліся, паказваючы пальцамі на шустрага Бураціна. На скрыжаванні стаяў высозны паліцэйскі з закручанымі вусамі і ў трохкутным капелюшы.
Убачыўшы драўлянага чалавечка, які бег па бруку, ён шырока расставіў ногі, загарадзіўшы імі ўсю вуліцу. Бураціна хацеў праскочыць у яго паміж ног, але паліцэйскі схапіў яго за нос і так трымаў, пакуль не падаспеў тата Карла…
— Ну, пачакай жа ты, я з табой ужо распраўлюся, — аддыхваючыся, прагаварыў Карла і хацеў засунуць Бураціна ў кішэню курткі…
Бураціна зусім не хацелася ў такі вясёлы дзень пры ўсім народзе тырчаць нагамі дагары з кішэні курткі, — ён спрытна выкруціўся, бразнуўся на брук і прыкінуўся мёртвым.
— Ай, ай, — сказаў паліцэйскі, — справа, здаецца, кепская.
Пачалі збірацца прахожыя. Гледзячы на распластанага Бураціна, ківалі галовамі.
— Небарака, — гаварылі адны, — мабыць, з голаду…
— Карла яго да смерці прыбіў, — гаварылі другія, — гэты стары катрыншчык толькі прыкідваецца добрым чалавекам, ён ліхі, ён злы чалавек…
Чуючы ўсё гэта, вусаты паліцэйскі схапіў няшчаснага Карла за каўнер і пацягнуў у паліцэйскае аддзяленне.
Карла пыліў чаравікамі і моцна стагнаў:
— Ох, ох, на бяду сабе я зрабіў драўлянага хлапчука!
Калі вуліца апусцела, Бураціна падняў нос, агледзеўся і, падскакваючы, пабег дадому…
Цвыркун,
Прыбегшы ў каморку пад лесвіцай, Бураціна пляснуўся на падлогу каля ножкі крэсла.
— Што б такое яшчэ прыдумаць?
Не трэба забывацца, што Бураціна ішоў усяго першы дзень ад нараджэння. Думкі ў яго былі маленькія-маленькія, кароценькія-кароценькія, дробязныя-дробязныя.
У гэты час пачулася:
— Крры-кры, крры-кры, крры-кры.
Бураціна пакруціў галавой, аглядваючы каморку.
— Гэй, хто тут?
— Тут я, — крры-кры…
Бураціна ўбачыў стварэнне, крыху падобнае на таракана, але з галавой, як у коніка. Яно сядзела на сцяне над камінкам і ціха патрэсквала, — крры-кры, — глядзела пукатымі, як са шкла, вясёлкавымі вачыма, варушыла вусікамі.
— Гэй, ты хто такі?
— Я — цвыркун, які ўмее гаварыць, — адказала стварэнне, — жыву ў гэтым пакоі больш за сто гадоў.
— Тут я гаспадар, прэч адгэтуль.
— Добра, я пайду, хоць мне вельмі шкада пакідаць пакой, дзе я пражыў сто гадоў, — адказаў цвыркун, — але раней чым я пакіну пакой, выслухай карысную параду.
— Надддта мне патрэбны парады старога цвыркуна…
— Ах, Бураціна, Бураціна, — прагаварыў цвыркун, — пакінь сваволіць, слухайся Карла, без патрэбы не бегай з дому і заўтра пачні хадзіць у школу. Вось мая парада. Інакш цябе чакаюць жахлівыя небяспекі і страшэнныя прыгоды. За тваё жыццё я не дам і здохлай сухой мухі.
— Ччччаму? — спытаў Бураціна.
— А вось ты пабачыш — ччччаму, — адказаў цвыркун.
— Ах ты, стогадовая казяўка-маляўка! — крыкнуў Бураціна. — Больш за ўсё на свеце я люблю страшэнныя прыгоды. Заўтра, як толькі развіднее, уцяку з дому — лазіць па платах, разбураць птушыныя гнёзды, дражніць хлапчукоў, цягаць за хвасты сабак і кошак… Я яшчэ не тое прыдумаю!..
— Шкада мне цябе, шкада, Бураціна, праліеш ты горкія слёзы.
— Ччччаму? — зноў спытаў Бураціна.
— Таму што ў цябе дурная драўляная галава.
Тады Бураціна ўскочыў на крэсла, з крэсла на стол, схапіў малаток і шпурнуў яго ў галаву цвыркуна.
Стары разумны цвыркун цяжка ўздыхнуў, паварушыў вусамі і папоўз за камінак, — назаўсёды з гэтага пакоя.
Бураціна ледзь не гіне праз уласную легкадумнасць. Тата Карла склейвае яму адзенне з каляровай паперы і купляе азбуку
Пасля здарэння з цвыркуном, які ўмее гаварыць, у каморцы пад лесвіцай стала зусім сумна. Дзень цягнуўся і цягнуўся. У жываце ў Бураціна таксама было сумнавата.