Залаты ключык, або Прыгоды Бураціны
Шрифт:
Сціснуўшы манеты ў кулаку, ён, падскакваючы, бег дадому і напяваў:
— Куплю тату Карла новую куртку, куплю многа макавых трыкутнічкаў, ледзянцовых пеўнікаў на палачках.
Калі знік з вачэй балаган тэатра лялек і сцягі, што развяваліся на ветры, ён убачыў двух жабракоў, якія панура валакліся па пыльнай дарозе: лісіцу Алісу, што кульгала на трох лапах, і сляпога ката Базіліо.
Гэта быў не той кот, якога Бураціна сустрэў учора на вуліцы, а другі, — таксама Базіліо і таксама паласаты.
— Дзень добры, добранькі Бураціна. Куды так спяшаешся?
— Дадому, да таты Карла.
Лісіца ўздыхнула яшчэ ліслівей:
— Ужо і не ведаю, ці застанеш ты жывым беднага Карла, ён зусім зблажэў ад голаду і холаду…
— А ты гэта бачыла? — Бураціна разняў кулак і паказаў пяць залатых.
Убачыўшы грошы, лісіца міжвольна пацягнулася да іх лапай, а кот раптам шырока расплюшчыў сляпыя вочы, і яны бліснулі ў яго, як два зялёныя ліхтары.
Але Бураціна нічога гэтага не заўважыў.
— Добранькі, харошанькі Бураціна, што ж ты будзеш рабіць з гэтымі грашыма?
— Куплю куртку для таты Карла… Куплю новую азбуку…
— Азбуку, ох, ох! — сказала лісіца Аліса, ківаючы галавой. — Не давядзе цябе да дабра гэтая навука… Вось я вучылася, вучылася, а — бачыш — хаджу на трох лапах.
— Азбуку, — прабурчаў кот Базіліо і сярдзіта фыркнуў у вусы. — Праз гэтую праклятую навуку я вочы страціў…
На сухой галіне каля дарогі сядзела пажылая варона. Слухала, слухала і каркнула:
— Няпр-раўда! Няпр-раўда!
Кот Базіліо адразу ж высока падскочыў, лапай збіў варону з галіны, выдраў ёй паўхваста, — ледзь яна вырвалася. І зноў прыкінуўся, быццам ён сляпы.
— Вы за што яе так, кот Базіліо? — здзіўлена спытаў Бураціна.
— Вочы ж сляпыя, — адказаў кот, — здалося — гэта сабачаня на дрэве…
Пайшлі яны ўтраіх па пыльнай дарозе. Лісіца сказала:
— Разумненькі, найразумненькі Бураціна, хацеў бы ты, каб у цябе грошай стала ў дзесяць разоў больш?
— Вядома, хачу! А як гэта робіцца?
— Прасцей простага. Пойдзем з намі.
— Куды?
— У Краіну Дурняў.
Бураціна крыху падумаў.
— Не, я ўжо лепей цяпер дадому пайду.
— Калі ласка, мы цябе на вяроўцы не цягнем, — сказала лісіца, — тым горш для цябе.
— Тым горш для цябе, — прабурчаў кот.
— Ты сам сабе вораг, — сказала лісіца.
— Ты сам сабе вораг, — прабурчаў кот.
— А то б твае пяць залатых ператварыліся ў кучу грошай…
Бураціна спыніўся, разявіў рот…
— Хлусіш!
Лісіца села на хвост, аблізнулася:
— Я табе зараз растлумачу. У Краіне Дурняў ёсць чароўнае поле, — называецца Поле Цудаў… На гэтым полі выкапай ямку, скажы тры разы: «Крэкс, фэкс, пэкс», пакладзі
Бураціна ажно падскочыў.
— Хлусіш!
— Хадзем, Базіліо, — пакрыўджана зморшчыўшы нос, сказала лісіца, — нам не вераць — і не трэба…
— Не, не, — закрычаў Бураціна, — веру, веру!.. Хадземце хутчэй у Краіну Дурняў!..
У харчэўні «Трох печкуроў»
Бураціна, лісіца Аліса і кот Базіліо спусціліся з гары і ішлі, ішлі — праз палі, вінаграднікі, праз сасновы бор, выйшлі да мора і зноў павярнулі ад мора, праз той жа бор, вінаграднікі…
Гарадок на ўзгорку і сонца над ім паказваліся то справа, то злева…
Лісіца Аліса гаварыла, уздыхаючы:
— Ах, не так гэта лёгка трапіць у Краіну Дурняў, усе лапы сатрэш…
Пад вечар яны ўбачылі збоку ад дарогі стары дом з плоскім дахам і з шыльдай над уваходам: харчэўня «Трох печкуроў».
Гаспадар выбег насустрач гасцям, сарваў з лысай галавы шапачку і нізка кланяўся, просячы зайсці.
— Не шкодзіла б нам падсілкавацца хоць сухой скарыначкай, — сказала лісіца.
— Хоць скарыначкай хлеба пачаставалі б, — паўтарыў кот.
Зайшлі ў харчэўню, селі каля камінка, дзе на ражнах і скавародках смажылася ўсялякая ўсялячына.
Лісіца ўвесь час аблізвалася, кот Базіліо паклаў лапы на стол, вусатую морду — на лапы, утаропіўся на яду.
— Гэй, гаспадар, — важна сказаў Бураціна, — дайце нам тры скарыначкі хлеба…
Гаспадар ледзь не ўпаў ніцма ад здзіўлення, што такія паважаныя госці так мала патрабуюць.
— Вясёленькі, дасціпненькі Бураціна жартуе з вамі, гаспадар, — захіхікала лісіца.
— Ён жартуе, — буркнуў кот.
— Дайце тры скарыначкі хлеба і да іх — вунь таго цудоўна засмажанага баранчыка, — сказала лісіца, — і яшчэ тое гусяня, ды два галубы на ражончыку, ды, бадай-што, яшчэ пячоначкі…
— Шэсць штук самых тлустых карасёў, — загадаў кот, — і дробнай рыбы сырой на закуску.
Карацей кажучы, яны ўзялі ўсё, што было на камінку; для Бураціна засталася адна скарыначка хлеба.
Лісіца Аліса і кот Базіліо з'елі ўсё разам з касцямі. Жываты ў іх надзьмуліся, морды заблішчалі.
— Адпачнем гадзінку, — сказала лісіца, — а роўна апоўначы выйдзем. Не забудзьце нас пабудзіць, гаспадар…
Лісіца і кот разваліліся на двух мяккіх ложках, захраплі і засвісталі. Бураціна прыкархнуў у кутку на сабачай падсцілцы…
Яму снілася дрэўца з кругленькімі залатымі лістамі… Толькі ён працягнуў руку…