Залаты ключык, або Прыгоды Бураціны
Шрифт:
Пакуль Карабас Барабас качаўся, як шалёны, і рваў на сабе бараду, Бураціна наперадзе, а за ім Мальвіна, П'еро, Артамон і — апошнім — тата Карла спускаліся па крутой каменнай лесвіцы ў падзямелле.
Тата Карла трымаў агарак свечкі. Яе мігатлівы агеньчык адкідваў ад Артамонавай калматай галавы ці ад працягнутай рукі П'еро вялікія цені, але не мог асвятліць цемры, куды вяла лесвіца.
Мальвіна, каб не заплакаць ад страху, шчыпала сябе за вушы.
П'еро — як заўсёды, ні к сялу ні к гораду — мармытаў вершыкі:
Скачуць
Больш нішто не страшна мне.
Хоць крутыя сходцы тут,
Хоць і цёмны кожны кут, —
Толькі ж, пэўна, не к бядзе
Шлях падземны прывядзе.
Бураціна апярэдзіў таварышаў, — яго белы каўпачок ледзь бачны быў глыбока ўнізе.
Раптам там штосьці зашыпела, упала, пакацілася, і пачуўся яго жаласны голас:
— Сюды, на дапамогу!
У момант Артамон, забыўшыся на раны і голад, паваліўшы Мальвіну і П'еро, чорным віхрам рынуўся ўніз па лесвіцы.
Заляскалі яго зубы. Агідна завішчала нейкая істота.
Усё сціхла. Толькі ў Мальвіны гучна, як у будзільніку, стукала сэрца.
Шырокі прамень святла знізу асвятліў лесвіцу. Агеньчык свечкі, якую трымаў тата Карла, зрабіўся жоўты.
— Глядзіце, глядзіце хутчэй! — гучна паклікаў Бураціна.
Мальвіна — задам наперад — паспешліва пачала спускацца з прыступкі на прыступку, за ёю заскакаў П'еро. Апошнім, нагнуўшыся, сыходзіў Карла, раз-пораз губляючы драўляныя чаравікі.
Унізе, там, дзе заканчвалася крутая лесвіца, на каменнай пляцоўцы сядзеў Артамон. Ён аблізваўся. Каля яго ног валяўся задушаны пацук Шушар.
Бураціна абедзвюма рукамі прыўзнімаў спарахнелы лямец, — ім была завешана адтуліна ў каменнай сцяне. Адтуль лілося блакітнае святло.
Першае, што яны ўбачылі, калі пралезлі ў дзірку, — гэта яркія праменні сонца. Яны падалі са скляпенчатай столі праз круглае акно.
Шырокія праменні, у якіх танцавалі пылінкі, асвятлялі круглы пакой з жаўтаватага мармуру. Пасярод яго стаяў цудоўны тэатр лялек. На заслоне блішчаў залаты зігзаг маланкі.
Па баках заслоны ўзнімаліся дзве квадратныя вежы, размаляваныя так, нібы яны былі складзены з маленькіх цаглінак. Высокія дахі з зялёнай бляхі ярка блішчалі.
На левай вежы быў гадзіннік з бронзавымі стрэлкамі. На цыферблаце супроць кожнай лічбы намаляваны вясёлыя тварыкі хлопчыка і дзяўчынкі.
На правай вежы — круглае акенца з рознакаляровых шкельцаў.
Над гэтым акенцам, на даху з зялёнай бляхі, сядзеў цвыркун, які ўмее гаварыць. Калі ўсе, разявіўшы раты, спыніліся перад цудоўным тэатрам, цвыркун прагаварыў павольна і выразна:
— Я папярэджваў, што цябе чакаюць жахлівыя небяспекі і страшныя прыгоды, Бураціна. Добра, што ўсё скончылася шчасліва, а магло скончыцца і нешчасліва… Вось як…
Голас у цвыркуна быў стары
Тады тата Карла прамовіў:
— А я дык думаў, мы тут, прынамсі, знойдзем кучу золата і серабра, а знайшлі ўсяго толькі старую цацку.
Ён падышоў да гадзінніка, устаўленага ў вежу, пастукаў пазногцем па цыферблату, і паколькі збоку гадзінніка на медным цвічку вісеў ключык, ён узяў яго і завёў гадзіннік…
Пачулася гучнае ціканне. Стрэлкі рушылі ў дарогу. Вялікая стрэлка падышла да дванаццаці, маленькая — да шасці. Унутры вежы загуло і зашыпела. Гадзіннік звонка прабіў шэсць…
Адразу ж на правай вежы расчынілася акенца з рознакаляровых шкельцаў, выскачыла завадная стракатая птушка і, затрапятаўшы крыламі, праспявала шэсць разоў:
— Да нас-да нас, да нас-да нас, да нас-да нас…
Птушка схавалася, акенца зачынілася, зайграла катрыначная музыка. І заслона ўзнялася…
Ніхто, нават тата Карла, ніколі не бачыў такой прыгожай дэкарацыі.
На сцэне быў сад. На маленькіх дрэвах з залатымі і сярэбранымі лісцікамі спявалі завадныя шпакі велічынёй з пазногаць. На адным дрэве віселі яблыкі, кожнае з іх не большае за зерне грэчкі. Пад дрэвамі пахаджвалі паўліны і, прыўзнімаючыся на дыбачках, дзяўблі яблыкі. На палянцы скакалі і браліся ў рожкі двое казлянят, а ў паветры ляталі матылькі, ледзь прыкметныя воку.
Так прайшла хвіліна. Шпакі змоўклі, паўліны і казляняты падаліся назад, за бакавыя кулісы. Дрэвы праваліліся ў патайныя люкі пад падлогу сцэны.
На задняй дэкарацыі пачалі разыходзіцца цюлевыя воблакі. Паказалася чырвонае сонца над пясчанай пустыняй. Справа і злева, з бакавых кулісаў, выкінуліся галінкі ліян, падобныя да змей, — на адной сапраўды вісела змяя ўдаў, на другой разгойдвалася, ухапіўшыся хвастамі, сям'я малпаў.
Гэта была Афрыка.
Па пяску пустыні пад чырвоным сонцам праходзілі звяры.
Трыма скачкамі прамчаўся грывасты леў, — хоць быў ён не большы за кацяня, але страшны.
Перавальваючыся, праклыпаў на задніх лапах плюшавы мядзведзь з парасонам.
Прапоўз агідны кракадзіл, — яго маленькія брыдкія вочкі прыкідваліся добранькімі. Але ўсё ж Артамон не паверыў і загыркаў на яго.
Прамчаўся насарог, — для бяспекі на яго востры рог быў надзеты гумавы мячык.
Прабегла жырафа, падобная на паласатага, рагатага вярблюда, які з усёй сілы выцягнуў шыю.
Потым ішоў слон, сябар дзяцей, — разумны, лагодны, — памахваў хобатам, у якім трымаў соевую цукерку.